Telaş, tehlike ya da tehdit olarak algılanan durumlarda kişinin his ve davranışlarına tesir eden sağlıklı ve doğal bir reaksiyon olarak tanımlanıyor. Temelinde dehşet duygusu yer alan korkuyu endişeden ayıran en kıymetli öge ise kişinin ortada somut bir tehlike yokken de daima huzursuz ve huzursuz hissetmesi olarak tanım ediliyor. Günlük hayatı etkilemesi nedeniyle ekseriyetle zorlayıcı bir durum olarak isimlendirilse da, aslında dert yanlışsız yönetildiğinde yararlı ve fonksiyonel olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Psikoloji (klinik) Kısmı’ndan Uzman Klinik Psikolog Eda Atay, korkunun hakikat yönetilmesi hakkında merak edilenleri paylaştı.
Kaygı sanılanın tersine sağlıklı olabilir
Kaygı aslında hayatta kalma güdümüzün doğal bir modülüdür. Organizmamızın savaşma -kaçma reaksiyonudur, bizi inançta tutmaya fayda. Belli ölçüde ve denetim edilebilir ise sağlıklıdır hatta kollayıcı fonksiyonu bile vardır. Bireyin mümkün risklere karşı daha dikkatli olmasını, durumu düzgün tahlil etmesini ve olaylar karşısında hakikat halde konumlanmasını sağlar. Tıpkı vakitte motivasyon verici ve harekete geçiricidir. Bunun için şahsa gerekli enerjiyi verir, dikkatini toplamasını ve bahse itinayla ağırlaşmasını sağlar.
Kaygı sizi değil, siz tasayı yönetin
Bazı beşerler tasayı daha sık deneyimlerken, kimileri ise daha az yaşar. Travmatik olaylar, sıhhat problemleri, kalıtsal faktörler, geçmiş hayat tecrübeleri ve mizaç telaş tecrübelerimizi etkileyen faktörlerdendir. Geleceğe dair plan yapmamıza ve öngörülü davranmamıza imkan sağlayan korkunun yokluğunda ise kişi mutlak bir huzura kavuşmadığı üzere, muhtemel risklere de açık hale gelir, denetimini kaybedebilir ve bu durum sağlıklı değildir.
Kaygıyı lehinize çevirmek elinizde
Kişi, tüm aksiliklerden sıyrılıp, tasanın olumlu getirilerine odaklanmak istiyorsa zorluklarla baş etme hünerlerini geliştirmeyi hedeflemelidir. Böylelikle yaşadığı endişenin yerini vakitle olumlu hisler alır ve krizi fırsata çeviren birey korkunun esiri değil, işvereni olur. Burada değerli olan hissedilen telaşın yoğunluğunu denetim altında tutabilmek ve bundan faydalanmaktır. Aksi halde kişi telaş bozukluğuyla karşı karşıya kalabilir, bu da giderek yıkıcı bir hal alır. Telaş seviyesi günlük hayatı olumsuz etkileyen bir noktaya ulaşmışsa ve bu hisle fazlaca meşgul olan kişi yapacaklarına bir türlü odaklanamıyorsa bu türlü bir tabloda telaş bozukluğu akla gelmelidir. Bu durumda bir uzmanla görüşerek ruhsal dayanak alınması uygun olacaktır. Fakat unutulmamalıdır ki, büsbütün dertsiz bir ömür hayal etmek gerçekçi bir beklenti olmayacağı üzere, sağlıklı da değildir.
Kaygıya karşı harekete geçin
Süreci hakikat yönetmek ismine, nizamlı bir hayat yaşamak ve bunun için kimi rutinler oluşturmak çok değerlidir. Bu noktada yatış-kalkış saatlerini belirleyerek kaliteli bir uykuya değer vermek, açık havada yürüyüş yapmak, meditasyona ve nefes sağlayacaktır.
Aile ve yakın etraf takviyesi çok önemli
Anksiyete bozukluğu yaşayan bireylerin yakın etrafı de bu durumdan ağır bir formda etkilenebilir. Başına berbat bir şey gelecek ve geçmeyecek biçiminde düşünen birey, bu durumu yaşamamak için kendini geri çekerek hem kendisinin hem de etrafının hayatını kısıtlama uğraşı içine girebilir. Bu durum kişinin telaşını anlayamayan yakınları için yersiz görülebilir ve gereğince anlaşılamayabilir. Telaş bozukluğu yaşayan kişinin etrafı ile toplumsal münasebetlerinin bozulmaması ismine yakınlarının hastanın yaşadığı bu durumu kabul etmesi ve elinde olmadığını fark etmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki, bizler için kolay olan birtakım durumlar, anksiyete bozukluğu yaşayan bireyler için hiç de kolay olmayabilir. Kelam konusu bireye karşı sabırlı olunması ve desteklemesi hayli değerlidir fakat yardımcı olmak ismine tavsiyede bulunmak, baskı yapmak, bireyin yaşadığı durumu hafifletmeye çalışmak ya da aksini ispata çabalamak yararlı olmayacaktır. Bunun yerine bireyi bir uzmandan yardım alması için psikoterapi konusunda yüreklendirmek gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
