Türkiye Tasarım Vakfı, Hatay’ın ihyası için dizayncıları halkla buluşturdu
- Türkiye Tasarım Vakfı, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yaptığı protokoller kapsamında; sarsıntıdan etkilenen Hatay’ın tarihi merkezinin yine hayat bulması için çalışmalarını sürdürüyor. Vakıf, birincisini İstanbul’da Atatürk Kültür Merkezi’nde yaptığı ‘Hatay’ın İhyası’ çalıştayının ikincisini, 19-20 Ekim tarihleri ortasında Hatay’da düzenlediği halk buluşmasıyla genişletti.
- Hatay halkının beklentileri ve muhtaçlıklarının tartışıldığı halk buluşmasında; kentin hafızasının korunarak gelecekle bağ kurulması, mahalle kültürünün yaşatılması, toplumsallaşma alanlarının artırılması, yeşil alanların merkeze konumlanması üzere bahisler öne çıktı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde; ulusal ve milletlerarası alanda tarihçilerden, arkeologlardan, yer bilimcilerden, kent plancılarından ve mimarlardan oluşan tasarım ve planlama iş birliği kümesine istekli liderlik eden Türkiye Tasarım Vakfı, ‘Hatay’ın İhyası’ çalıştayının ikincisini Hatay’da düzenlediği halk buluşmasıyla genişletti. Hatay’ın merkezini aslına uygun halde yine yapılandırmanın amaçlandığı projede, Hatay halkının beklentileri ve gereksinimleri dinlenerek tahlil teklifleri üzerinde tartışmalar yapıldı.
Farklı disiplinlerden yerli ve yabancı fikir başkanlarının ve Hatay halkının iştirakiyle yapılan çalıştayda, ‘Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ ve ‘Kültür ve Turizm Bakanlığı’ ile Foster+ Partners, BIG, KEYM (Kentsel Yenileme Merkezi) ve DB Architects iş birliğinde yürütülen çalışmalar masaya yatırıldı.
“Cumhuriyet tarihinin en kıymetli projelerinden biri”
Türkiye Tasarım Vakfı İdare Şurası Lideri Mehmet Kalyoncu, katıldığı çalıştaya ait şu değerlendirmede bulundu: “Ülkemizde daha evvel bu kadar büyük bir yıkım yaşanmamıştı. Zelzelenin kendisi başlı başına birlik, beraberlik ruhunun, sivil toplumun Türkiye’de ne kadar geliştiğini gösterdi. Biz de Türkiye Tasarım Vakfı olarak Cumhuriyet tarihinin en kıymetli projelerinden biri olacağına inandığımız ‘Hatay’ın İhyası’na istekli katkı için kentin merkezinin tasarım ve planlama süreciyle kültürel varlıklarının korunması çalışmalarını üstlendik. Bakanlıklarımızla yaptığımız iş birliği kapsamında; ulusal ve memleketler arası uzmanlarla birlikte oluşturduğumuz çalışma kümemiz ve Hatay halkının kıymetli katkılarıyla düzenlediğimiz çalıştay, eminim ki ülkemizin öbür tarihi kent merkezleri için de emsal teşkil edecek. Bu tarihi süreci, dünyada eşi görülmemiş bir iş birliği prensibiyle yürüterek hem ülke hem bölüm olarak milletlerarası alanda da model olabilmeyi umuyoruz.”
“Depremden etkilenen 11 vilayet için çalışmalarımız mevcut, iş birliğine hazırız”
TTV: Hatay’da ofis açıyor
Öte yandan, çalışmalarının pilot bölge olarak başladıkları Hatay’ın merkezinin tasarım ve planlama süreciyle hudutlu olmadığını, Adıyaman’ın ihyasını da üstlendiklerini tabir eden Kalyoncu; “Ayrıca, sarsıntıdan etkilenen 11 ili kapsayan geniş çaplı bir çalışmamız mevcut. Bu noktada birikimimizi, tecrübemizi ve çalışmalarımızı ülkemize katkı için iş birliğine açmaya hazırız. Önümüzdeki hafta bölge halkının sorularını cevaplayabilmek ve operasyonumuzu yürütebilmek için Hatay’da bir ofis açıyoruz” diye konuştu.
Çalıştayın katılımcılarından Bjarke Ingels Group yöneticilerinden Lorenzo Boddi: “Hatay’ın tekrar hayat bulması için Türkiye’deki mimarlık, planlama, kentsel tasarım ve mühendislik uzmanlarının bir ortaya geldiği bu iş birliği ruhunun şahidi olmaktan ve Hatay’ın güçlü mirasının ve kültürünün yaşatılması tarafındaki çalışmalardan heyecan duydum” dedi.
“Yol haritası Mart 2024’te tamamlanacak”
Keym Kentsel Yenileme Merkezi Kurucu Ortağı Cem Yılmaz, şunları söz etti: “Projemize ülkemize duyduğumuz ulusal sorumluluk hissiyle yaklaşıyoruz. Hasebiyle işin yerini fedakârlık ve his yoğunluğu oluşturuyor. Kent tasarımı ve planlaması tek bir kişi yerine farklı uzmanlıklardan çok sayıda paydaşın bir ortaya gelerek birlikte karar verip uygulaması gereken bir süreç. Projemizin farkı, dünyada bile örneği olmayan bir iş birliği kültürüyle ilerleyerek bunun başarılı çıktılarını ortaya koymak. Mart 2024’te kent tasarımı ve planlama projesinin yol haritasını sunmayı hedefliyoruz.”
“Amaç toprak kaybetmeden dönüşüm”
Bu planlama devrinde en değerli ögenin ‘toprak kaybetmeden dönüşüm’ olduğunun altını çizen DB Mimarlık Kurucu Ortak Bünyamin Derman, şöyle konuştu: “Depremde Hatay’ın merkezinin yüzde 80’i yıkıldı. Bu sonuç geçmişte yapılan yanılgıları gözden geçirme ve Hatay’ın geleceği için en uygununun ne olması gerektiğiyle ilgili bir çalışmaya sevk etti. Örneğin, Hatay’ın hem arkeolojik hem de demografik özelliği, daha özel bir kent planlamasına muhtaçlık olduğunu gösteriyor. Bu çerçevede dere yataklarını açarak, kentin belliğini koruyarak, eski kent merkezindeki tarihi yerin dokusunu bozan yapıları ayıklayarak bir tasarlama ve planlama çalışması yürütüyoruz. Bu çalışmada ilgili bakanlıklarla, mahallî otoritelerle ve halkla iş birliği halindeyiz.”
Hatay’da yerin ruhu, yerin kendisinden daha önemli
Çalıştayın akabinde Mustafa Kemal Üniversitesi’nde lokal idare temsilcileri ve halkın iştiraki ile bilgilendirme toplantısı yapıldı. Toplantıda çalıştay çıktılarına dair sunum yapılırken sarsıntıdan etkilenen halkın sorularına da karşılık verildi.
Bölge halkının anılarını, geçmişini kaybetme ve merkezden uzaklaşma korkusunun giderilmesi gerektiği, bölgenin yine canlanması için sırf konutların yetmeyeceği; eğitim, sıhhat ve kültür sanat yapılarının da hayata geçmesinin lazım geldiği söz edildi. Hatay’da yerin ruhunun, yerin kendisinden daha kıymetli olduğunun hatırlatıldığı çalıştayda, mekânsal dizaynları yaparken geçmişle bağ kurarak buradan geleceğe bakabilmenin yolunu bulmak gerektiği konuşuldu.
Mahalle kültürünü yaşatacak tasarım ve planlamaya gereksinim var
Herkesin birbiriyle komşuluk bağı içinde yaşadığı, büyük bir mahalle kültürü olan, bölge kentlerden gelen halkın da toplumsallaşmak için uğrak yeri olan Hatay’ın bu kültürünü yaşatacak nitelikte tasarım ve planlamaya muhtaçlık duyulduğu paylaşıldı. Bu çerçevede çalıştayda; toplumsal hayatın en küçük ölçekte sokakta başladığından hareketle çocukların oyun alanlarının konutların yanında olması, Hatay halkının bir ortaya gelerek toplumsallaştığı, klasikleşmiş taş fırın, kasap, semt pazarı, kahvehane üzere günlük pratiklerinin birbiriyle entegre bir planla konumlanması, yapı ortalarına otopark yerine merkezi otoparklar planlanarak yürüyüş yollarının artırılması, Asi ırmağının kente kazandırılması, yeşil alanların planın merkezine konması gerektiği üzere noktalar öne çıktı.
Sürdürülebilirlik, fonksiyonellik ve vakte adapte olma kriterlerinin değerli olduğu tasarım ve planlama çalışmalarında Hataylıların yemediği hiçbir şeyi yetiştirmedikleri gerçeğinden ileri giderek kentin peyzaj sıkıntısını ciddiye almak lazım geldiği belirtildi. Ortak alanlarda otopark ve avlu sıkıntısının ister ada ister bina bazında kararlaştırılması gerektiği paylaşıldı.
Türkiye Tasarım Vakfı Hakkında
Tasarım odaklı yaklaşım ile Türkiye’nin toplumsal ve ekonomik gelişimine katkı sağlamayı hedefleyen Türkiye Tasarım Vakfı 2016’dan bu yana faaliyet gösteriyor.
Türkiye Tasarım Vakfı’nda çeşitli tasarım atölyeleri gerçekleştiriliyor. Vakfın çalışmaları kamuya açık olarak sürdürülüyor. Dizaynın farklı alanlarından müddetli ve süresiz birçok yayının bir ortaya getirildiği “Tasarım Kütüphanesi” ise herkese açık bir çalışma ortamı sunuyor. Vakıfta genç tasarımcıların gelişimlerine takviye olmak ve nitelikli dizaynın üretilmesine taban hazırlamak hedefiyle birçok çalışma yürütülüyor. Bu çalışmalar ortasında tasarım odaklı görüntü içerik platformu iskele.co ve farklı tasarımcıların yazılarının yayımlandığı İskele Blog yer alıyor.
Detaylı bilgi için: turkiyetasarimvakfi.org
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
