ÇOCUKLARDA GENİZ ETİ İLE İLGİLİ BİLMENİZ GEREKENLER
Nefes alma zorluğuna neden olan geniz eti sorunu, bilhassa çocuklarda gelişme geriliğinden konsantrasyon bozukluğuna kadar değerli problemlere yol açabiliyor. Üzüm salkımına benzetilen geniz eti dokusu, bağışıklık sisteminin bir kesimi olarak tanımlanıyor. Fakat geniz etinin büyümesi çeşitli sıkıntılara yol açarak hastanın hayatını olumsuz etkileyebiliyor. Gece ağzı açık ahenge, horlama yahut uyku apnesi üzere sıkıntıların nedeni geniz eti büyümesi olabiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Ömer Çelikal, geniz eti ile ilgili bilgi verdi.
Geniz eti büyümesi çocuğun hayat kalitesini bozuyor
Geniz eti yani adenoid, burun boşluğunun ardında, geniz bölgesinde bulunan bağışıklık sisteminin değerli elemanlarından biri olarak bilinen lenfositlerin misyon aldığı özel bir dokudur. Üzüm salkımına benzeyen doku immün yani bağışıklık sisteminin bir kesimidir ve geniz etinin varlığı olağandışı bir durum olmamaktadır. Geniz eti, çeşitli şartlarda büyüme gösterebilmektedir. Geniz etindeki büyümeler hastanın ömür konforunu bozmakta ve çeşitli hastalıklara neden olabilmektedir. Geniz bölgesindeki tıkanmaların nedenleri araştırılmalıdır. Geniz eti büyümelerinde hastanın uzmana danışıp altta yatan durum belirlenerek tedavi uygulanması gerekmektedir.
Geniz eti çocukta uykudayken nefes durmasına yol açabilir
Geniz eti yani adenoid, çocukluk periyodunda herkeste bulunmaktadır. Bu adenoid yani geniz eti dokusunun çok büyüyüp burundaki hava geçişini tıkayacak duruma gelmesi sorunların esas kaynağını oluşturmaktadır. Geniz eti olağandan büyük olduğunda hastada ağzı açık ahenge, horlama yahut uykuda nefes durması şikayetleri var ise şüphelenmek gerekmektedir. Bu üzere durumlarda uzmana başvurmak hastanın hayat kalitesinin etkilenmemesi için kıymetlidir.
Çocukluk devrinde herkeste bulunan ve bağışıklık sisteminin bir modülü olan geniz eti yani adenoid, çoğunlukla üst teneffüs yolu enfeksiyonları sonrasında mikroorganizmalara bağışıklık karşılığı olarak yahut alerjik rinitlere bağlı olarak büyüme gösterebilmektedir. Geniz eti büyümesi bir kadro problemlere yol açabilmektedir.
- Soluk almada zorluk: Geniz etinin çok büyümesi, burundan gelen hava yolunu tıkayarak nefes borusuna ulaşımı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle çocuklar ağızları açık uyumaktadır. Yemek yerken zorlanma yaşanması da bu nedenle olabilmektedir. Geniz eti büyümesi çocukların hayat kalitesini düşürebilmektedir.
- Uyku bozuklukları: Geniz etinin büyümesi soluk almayı zorlaştırdığı için çocuklarda önemli huzursuzluğa yol açabilmektedir. Uyku sırasında nefes alamayan çocuk sık sık uyanmakta, çok terleme ve altını ıslatma üzere sorunlar yaşayabilmektedir. Gündüzleri ise uyku hali yahut hiperaktivite kelam konusu olmaktadır. Dikkat dağınıklığı, odaklanma zahmeti, öğrenme sürecinde zorlanma üzere sıkıntılar da ortaya çıkabilmektedir. Birtakım çocuklarda uyku sırasında teneffüs durması olarak bilinen uyku apnesi de görülebilmektedir.
- İştahsızlık: Geniz etinin çok büyümesine bağlı olarak gelişen zahmetlerden biri de iştahsızlık olarak bilinmektedir. Uyku nizamı bozulan, ağzı açık uyuyan ve nefes almaya çalışan çocukta iştahsızlık görülebilmektedir.
- Büyüme geriliği: Büyüme hormonu salgısı büyük oranda uyku esnasında gerçekleşmektedir. Geniz eti ıstırabı yaşayan çocuklarda görülen uyku bozukluklarından ötürü salgılanan büyüme hormonu düzeyi de düşmektedir. Bu nedenle geniz eti büyümesi yaşayan çocuklarda büyüme geriliği gözlemlenebilmektedir.
- Diş yapısında ve çene kemiklerinde bozukluklar: Geniz etinin çok büyümesiyle çocuklarda burun tıkanıklığı görülmektedir. Bu durum, çocukları ağızdan nefes almaya mecbur bırakmaktadır. Uzun bir mühlet ağızdan nefes alındığı takdirde üst çenede daralma üzere gelişimsel bozukluklar meydana gelebilmektedir.
- Sinüzit: Geniz eti büyümesiyle kronik sünizit hastalığı ortaya çıkabilmektedir. Sinüzit ilaç tedavisiyle kısmen güzelleşebilir fakat en ufak bir soğuk algınlığı yahut yorgunlukta hastalık nüks edebilmekte yani tekrarlayabilmektedir.
- Orta kulak hastalıkları: Geniz boşluğu, orta kulağa açılan östaki kanallarına mesken sahipliği yapmaktadır. Geniz etinin büyümesiyle östaki kanallarında tıkanma meydana gelebilir. Hatta geniz etindeki mikroplar orta kulağa aksederek enfeksiyona yol açabilir.
Vakit kaybetmeden doktora başvurun
Ağzı açık ahenge horlama uykuda nefes durması(apne) şikayetleri yaşayan hastalarda geniz etinden şüphelenmek gerekmektedir. Teşhisini 2 usulle koyulabilmektedir. Fiberoptik kameralarla burun deliklerinden girilip geniz bölgesine bakılarak ya da baş yan grafisi çekilerek geniz eti büyüklüğü tanısı konabilir. Teşhisin akabinde tedavi yollarına başlanmaktadır. Ağzı açık ahenge yahut horlama sorunu olan çocuklarda yapılan muayene sonucu, geniz eti büyüklüğü saptanırsa, ilaçla tedavinin yetersiz geldiği noktada genel anestezi altında ameliyat önerilmektedir.
Ağzı açık ahenge horlama uykuda apnesi olan çocuklarda yapılan fiberoptik muayenede yani burun içi yapılar, geniz yahut yemek borusunun içini görüntüleyebilen bir muayene ile ya da çekilen grafide geniz eti büyüklüğü saptanırsa ameliyat edilmektedir.
Modern cerrahi teknikler uygulanıyor
Geniz eti ameliyatı, ilaç tedavilerinin yetersiz olduğu durumlarda yapılmaktadır. Bezede büyüme belirtileri görülmesi durumunda uzmanlar ameliyat önerebilmektedir. Geniz eti ameliyatı genel anestezi altından yapılmaktadır. Ağız içerisinden özel küretler yardımıyla adenoid doku kürete edilmektedir. Geniz eti ameliyatı için deride rastgele bir kesiye gereksinim duyulmamaktadır. Süreç uzun sürmemekte, 20-30 dakika içinde tamamlanmaktadır. Ameliyat sonrası nizamlı denetimlere devam etmek geniz etinin durumunun denetimi için kıymetlidir. Hasta geniz eti ameliyatından çıktıktan sonra, düzgünleşme mühleti yaklaşık 1 ya da 2 gündür. Çocuklarda bademcik ameliyatlarının güzelleşme müddeti ortalama 3- 5 gün, yetişkinlerde ise bu mühlet 10 güne kadar çıkabilmektedir. Geniz eti ameliyatı kolay ve kısa müddette güzelleşme sağlanabilen bir ameliyat olmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
