Koku uyarımının bellek işlevlerini olumlu olarak artırdığı ve bu nedenle koku ihtarım tedavilerinin geliştiğini söz eden uzmanlar, demans ya da Parkinson üzere bellek işlev bozukluklarının kimilerinde bellek bozulmadan evvel koku işlevlerinin bozulduğunu söylüyor. Koku ve bellek ilgisinin bilimden çok daha evvel edebiyatta kendini gösterdiğini lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, Marcel Proust’un ‘Kayıp Vaktin İzinde’ yapıtının insan belleğinin beyindeki kaynağı ve işleyişi hakkında şimdi bir şey bilinmezken nörobilime ışık tuttuğunu anlattı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, koku ve bellek ilgisi hakkında bilgi verdi.
Koku duyusunun bellek üzerine tesiri olduğunun bilimsel olarak gösterildiğini söz eden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Koku uyarımının bellek işlevlerini, dikkat marifetlerini olumlu olarak artırdığı ve bu nedenle koku ikazım tedavilerinin geliştiğini biliyoruz. Başka yandan demans ya da Parkinson üzere bellek işlev bozukluklarının kimilerinde bellek bozulmadan evvel koku işlevleri bozulmaktadır. Bu da koku ile belleğin yakın münasebeti olduğunu göstermektedir.” dedi.
Koku ve bellek bağı bilimden çok daha evvel edebiyatta kendini gösterdi
Bu bağ aslında bilimden çok daha evvel edebiyatta kendini gösterdiğini lisana getiren Prof. Dr. Gül Eryılmaz, Marcel Proust’un ‘Kayıp Vaktin İzinde’ yapıtından şu alıntı yaptı:
“Ama içinde kek kırıntıları bulunan çay damağıma değdiği anda irkilerek, içimde olup biten fevkalâde şeye dikkat kesildim. Sebebi hakkında en ufak bir fikre bile sahip olmadığım, soyutlanmış, olağanüstü bir haz, benliğimi sarmıştı. Bir anda, hayatın sıkıntılarını değersiz, felaketlerini zararsız, kısalığımı boş kılmış, aşkla tıpkı tekniği izleyerek, benliğimi kıymetli bir özle doldurmuştu; daha doğrusu, bu öz, benliğimde değildi, benliğimin ta kendisiydi. Kendimi vasat, sıradan ve ölümlü hissetmiyordum artık. Bu ağır memnunluk nereden gelmiş olabilirdi bana? Çayın ve kekin tadıyla bir teması olduğunu, lakin onu kat kat aştığım, farklı bir niteliği olması gerektiğini seziyordum. Nereden geliyordu? Manası neydi? Nerede yakalanabilirdi?”
1914 tarihli bu yapıtın 20. yüzyılın başlarında insan belleğinin beyindeki kaynağı ve işleyişi hakkında şimdi bir şey bilinmezken nörobilime ışık tuttuğunu anlatan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Unutmamak gerekir ki sanat sürekli bilimin önündedir.” dedi.
Nane ve karanfil kokusu dikkatin artırılmasında etkili
Özellikle kesin kokulardan nane, limon çiçeği, ıtır, karanfil kokusu ile dikkatin artırılmasına dair çalışmaların giderek arttığını kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Neden gündelik hayat içindeki sıradan duyu izlenimlerinden kimileri bellek haline bile dönüşmezken, öteki kimileri çok özel anıları canlandırabiliyor?” sorusuna ait de, “Bu alanda yapılan çalışmalarda, koku ve tat uyaranları geçmişe yönelik belleği uyarma güçleri bakımından görsel ve sözel uyaranlara nazaran daha etkileyici duyu biçimleri olarak bulunmuştur. İşte bu yüzden koku uyarımının bellekle yakın bağlantısı vardır. Bellek ile kurulan yakın alaka de psikoloji ile ilgilidir. Kişinin psikolojisi tat ya da koku üzerinden etkilenilir.” dedi.
Günde 2 kez 10 dakika koku ile ikazım yapılıyor
Prof. Dr. Gül Eryılmaz, ruhsal terapilerde tat yahut koku duyularının nasıl kullanıldığına ait “Belli keskin kokular beyin uyarımı yapabilir. Bu uyarımın bilhassa dikkat ve belleğe tesir ettiğini biliyoruz. Günde 2 kere, sabah ve akşam 10 dakika ikazım yapılıyor.” dedi.
Kokular yahut tatların insanlarda hangi duygusal yansıları tetiklediğine yönelik de Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Kokular ve tatlar beyefendisinin uzantısı üzere kabul edilebilir. Bu duyuların uyarımının beyinde limbik sistemi ve dikkat merkezini uyarabileceği biliniyor.” biçiminde kelamlarını tamamladı
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
