Pozitif-iz Derneği ve Sarıyer Belediyesi’nden kıymetli iş birliği: Fiyatsız ve kimlik bilgisi vermeden HIV Testi
Günümüzde HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) ile enfekte olan bireyler uygun tedavilerle hayatlarına olağan bir formda devam edebiliyor. Lakin tekrar de HIV, uzun yıllar belirti vermemesi nedeniyle hem bireylerin hem de toplumun sıhhatini hayati ölçüde etkilemeye devam ediyor. Bahis ile ilgili değerli bir çalışma başlatan Pozitif-iz Derneği, fiyatsız ve kimlik bilgisi vermeden HIV Testi yapılmasına imkan sağlayan kampanyasını Sarıyer Belediyesi ile yaptığı mutabakat ile daha da güçlendirdi.
HIV enfeksiyonu ile uğraş global çapta devam ediyor. Covid-19 pandemisinde kıymetli bir gerileme yaşansa da Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı’nın (UNAIDS) 13 Temmuz 2023 tarihinde yayımladığı global raporuna, dünya genelinde 39 milyon kişi HIV ile yaşıyor ve günde yaklaşık 4.000 şahsa HIV enfeksiyonu teşhisi konuluyor.
HIV müspet bireylere ve yakınlarına dayanak ve danışmanlık hizmeti sunan Pozitif-iz Derneği, ‘Bi’ Teste Bakar’ projesi ile toplum sıhhatine yarar sağlayacak kıymetli bir çalışma başlattı. ‘Bi’ Teste Bakar’ projesi kapsamında başlatılan fiyatsız HIV Testi kampanyasında, HIV olumlu olduğundan haberdar olmayan bireylere ulaşmak ve onları tedaviye yönlendirmek hedefleniyor. Bu değerli çalışmanın destekçilerinden biri olan Sarıyer Belediyesi, anonim HIV Testi çalışmasının yapılacağı bir merkez takviyesi sağladı. Bu merkeze randevu alarak giden bireyler kimlik bilgisi vermeden ve fiyat ödemeden HIV testi yaptırabiliyor. Merkezde bulunan Pozitif-iz Derneği yetkilisi test öncesi ve sonrası danışmanlık yaparak müracaat yapanlara dayanak veriyor.
10,2 MİLYON KİŞİ TEDAVİYE ERİŞEMİYOR
HIV enfeksiyonunun şimdiki tedavi imkanları hakkında bilgiler veren Pozitif-iz Derneği mevzu ile ilgili çarpıcı bilgiler paylaştı. Buna nazaran, tüm dünyada HIV ile yaşayan şahısların 28,7 milyonu (%75’i) tedavi imkanlarından yararlanabiliyorken, 10,2 milyon kişi HIV’i baskılayan antiretroviral ilaçlara erişemiyor. 2021 yılında yeni enfekte olanların sayısının 1,5 milyon olduğunu açıklayan Pozitif-iz Derneği İdare Heyeti Üyesi Çiğdem Şimşek, Türkiye’deki yeni durum ile ilgili ise şunları aktardı:
ŞİMŞEK: “TÜRKİYE’DE HIV ENFEKSİYONU GÖRÜLEN KİŞİ SAYISI SON 10 YILDA %460 ARTTI!”
“Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı bilgilerine nazaran; 1985 yılından 08 Kasım 2023 tarihine kadar doğrulama testi olumlu olduğu tespit edilerek bildirimi yapılan 41.732 olay mevcut. Olayların %81,5’i erkek, %18,5’i bayan olup, %16,1’i yabancı asıllı şahıslardan oluşuyor. Hadiseler en fazla sırasıyla 25-29 ve 30-34 yaş kümelerinde görülüyor. HIV tanısı alanların en ağır görüldüğü kentlerin ise sırasıyla İstanbul, Ankara ve İzmir olduğu açıklandı.”
Türkiye’nin, HIV epidemisinin dünyada artış oranının en süratli olduğu birkaç ülkenin de bulunduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri ortasında yer aldığını belirten Şimşek, “Türkiye, her ne kadar HIV yayılımının düşük olduğu ülkeler ortasında yer alsa da son yıllardaki yeni enfeksiyonlarda görülen artış kaygı verici boyutlara ulaştı. O denli ki, HIV enfeksiyonunun son 10 yılda %460 arttığı tek ülke Türkiye” bilgisini paylaştı.
Ülkemizde HIV tanısı alan şahısların sayısı her yıl artarken, şimdi test yaptırmadığı için teşhis almamış binlerce kişi olduğunun varsayım edildiğini vurgulayan Şimşek, bu nedenle enfeksiyonun süratle yayılmaya devam ettiğinin altını çizdi.
HIV ENFEKSİYONUNUN TEDAVİSİ MÜMKÜN!
HIV enfeksiyonu ile ilgili bilinmesi gereken başka bir husus ise tedavi konusunda alınan başarılı sonuçlar. Aktüel uygulamada, günlük tekli yahut çift dozlu ilaç kombinasyonları ile HIV müspet bireyler herkes üzere sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürebiliyor. Tedavi ile ilgili kıymetli bilgiler aktaran Şimşek, kelamlarına şöyle devam etti:
“HIV’i bedenden büsbütün atacak, yani tam şifa sağlayacak bir tedavi şimdi bulunmuyor. Lakin 2017 yılında, HIV alanında büyük bir bilimsel ihtilal yaşandı. Tüm bilim otoriteleri (CDC, DSÖ, UNAIDS…vb) tedavi alan HIV olumluların korunmasız cinsel bağlantıyla HIV’i bir diğerine aktaramayacaklarını U=U (Undetectable = Untransmittable / B=B (belirlenemeyen=bulaşmayan(b=b)sloganı ile duyurdu. Türkiye’de sıhhat teminatı olan (veya yeşil kart sahibi olan) her vatandaş HIV’i baskılayan Antiretroviral (ARV) tedavilere erişebiliyor.”
HIV NASIL BULAŞMAZ?
HIV’in bulaşıcılığı ile ilgili bilgiler de aktaran Şimşek, şu detayları paylaştı:
“HIV’in bulaşıcılığından fazla nasıl bulaşmadığına odaklanmak gerek. HIV, tedavi ve gerekli tedbirler alınmadığında 3 temel yol (korunmasız cinsel bağ, anneden bebeğe, kan nakli) dışında bulaşmaz; yani sarılmakla, öpüşmekle, birebir kaptan yemek-içmekle, ter -tükürük-gözyaşı ile bulaşmıyor. ‘Belirlenemeyen=Bulaşmayan (B=B)’ sayesinde HIV olumlular doğal yolla bebek sahibi olabiliyor ve hatta artık bayanlar doktor denetiminde bebeklerini emzirebiliyor.”
KİMLER HIV TESTİ YAPTIRMALI?
Herkesin nizamlı olarak HIV testi yaptırmasını değerle vurguladıklarını lisana getiren Şimşek, bireylerin cinsel pratiklerine nazaran 6 ayda bir yahut yılda bir sefer test yaptırmaları gerektiğinin altını çizdi. Şimşek, dernek olarak başlattıkları kampanya kapsamında yapılan HIV Testi uygulaması ile ilgili olarak ise şu bilgileri verdi:
“Sarıyer Belediyesi güzel bir örnek olarak, bir unsur imza attı ve bünyesinde HIV testi kampanyası başlattı. Belediye bize bir sıhhat işçisi atadı ve yer temin etti. Şimdiye kadar bu uygulamadan 10 kişi yararlandı ve 2 kişinin sonucu müspet geldi. HIV müspet şahısları testten sonra da yalnız bırakmıyor, genel takiplerini yapabilmek için derneğe yönlendiriyoruz. Kaygı duymadan HIV testi yaptırmak konusunda daha çok kişiyi cesaretlendirmek bizim misyonumuz. Bu uygulama ile damgalanma telaşının, test yaptırmanın önünde yarattığı manisi kaldırmak istiyoruz. Doğal ki bu testin daha çok merkezde yapılması için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
HIV TESTİ UYGULAMASINA SARIYER BELEDİY’Sİ’NDEN BÜYÜK DESTEK!
Ücretsiz HIV Testi uygulaması, Sarıyer Belediyesi’nin dayanağı ile tesirini büyütüyor. Sarıyer Belediyesi’nin uygulamada üstlendiği vazifeleri aktaran Sıhhat İşleri Müdürü Dr. Armağan Eren, şu bilgileri verdi:
“Bu çalışmada HIV ile yaşayan şahıslara yönelik güçlendirme yaklaşımı üzerinde durulmakta. Bir toplumsal hizmet müdahalesi olarak güçlendirmek, bireylerin, ailelerin, küme ve toplumların, şahsî, sosyo-ekonomik ve politik güçlerini artırma ve şartlarını geliştirmelerine yardımcı olmak istiyoruz. Bu maksatla multidisipliner (çok yönlü) bir yaklaşım hayata geçirildi. Toplum sıhhati hizmeti haricinde toplumsal dayanak şuurunu de yükseltmek memnun ve sağlıklı bir toplumsal ömrün vazgeçilmezidir.”
ÜCRETSİZ HIV TESTİ HANGİ GÜNLER YAPILIYOR?
Sarıyer Belediyesi Sıhhat İşleri Müdürlüğü’nde her çarşamba saat 10.00-16.30 ortası fiyatsız HIV testi yapıldığını aktaran Dr. Eren, uygulanan prosedür hakkında şöyle konuştu:
“Paydaşımız olan Pozitif-iz Derneği’ne gelen müracaatlar sonucunda oluşan randevular bireylerin mahremiyet haklarına nazaran düzenleniyor. Karşılama işçisine “test randevusu” için geldiğini beyan eden danışanımız randevu planına nazaran danışmanımız ile buluşturuluyor ve öncesinde hiçbir kimlik verisi ya da belirleyici bir bilgisi istenmiyor. Durumu hakkında dilediği bilgileri danışanımız ile paylaşan kişinin tetkiki yapılıyor ve daha sonra sonucu bedellendiriliyor. Gereksinime nazaran tecrübe paylaşımı ya da üst basamak sıhhat merkezlerine yönlendirme yapılıyor.”
KİMLİK BİLGİLERİ NASIL KORUNUYOR?
HIV Testi uygulamasında test yaptıran şahısların kimlik bilgilerini muhafazaya yönelik nasıl bir prosedür uyguladıklarını aktaran Dr. Eren, şu bilgileri verdi:
“HIV ile yaşayan bireyler toplumsal hayatta karşılaştığı ayrımcılık ve damgalama sebebiyle sıhhat bilgileri bakımından epey hassas bir noktada durmakta. Bu sebeple HIV ile yaşayan şahısların mahremiyet hakları ile ilgili ihlaller, beraberinde birçok hak ihlalini getirme riski taşır. Dolayısı ile test için başvurmak dâhil olmak üzere şahısların mahremiyet haklarının her evrede korunması etik ve türel açıdan bir zorunluluktur. Şahıslardan hiçbir gereksiz data istenmemekte ve üçüncü şahısların eline geçebilecek bir bilgi alınmamaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
