PepsiCo Türkiye ve Sürdürülebilirlik Akademisi’nin mesken sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirilen 2. Tarımda Müspet Gelecek Sempozyumu’nda, toprak ve su kaynaklarının korunmasından tarladan çatala sürdürülebilir bir tarım sistemi oluşturulabilmesi için yapılması gerekenler başta olmak üzere birçok değerli mevzu başlığı, tarım ekosisteminin önde gelen isimleri tarafından masaya yatırıldı. Açılış konuşmasında dirençli bir besin sisteminin oluşturulmasının ehemmiyetine değinen PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Evrim Şen, “PepsiCo olarak kendi ayakları üzerinde durabilen bir tarım ekosistemi oluşmasına katkı sağlamayı amaçlıyoruz, bu mevzuda tüm paydaşlar olarak hep birlikte çalışabilirsek uzun devirde sürdürülebilir ve kapsayıcı bir tarım ekosistemi oluşturabiliriz” dedi.
Dünyanın en büyük yiyecek ve içecek şirketlerinden olmasının yanı sıra tıpkı vakitte dünyanın en büyük tarım işletmelerinden biri olan PepsiCo, PepsiCo Olumlu (Pep+) stratejisi doğrultusunda hayata geçirdiği uygulama ve projelerle sürdürülebilir bir besin sistemi oluşmasını desteklemeyi sürdürürken tarım ekosisteminin paydaşlarını da çeşitli platformlarda bir ortaya getirerek tarımdaki müspet gelişmelerin hızlanmasına katkı sağlıyor.
Faaliyetlerine bu yaklaşım çerçevesinde devam eden PepsiCo Türkiye, kontratlı tarımdan yenileyici tarım uygulamalarına, tarımda teknoloji kullanımından çiftçilerin bilinçlendirilmesine yönelik bir dizi çalışma yürütürken tarımda yaratılacak müspet etkiyi daha da büyütmek için tarım ve besin ekosisteminin ortak paydada buluşturacak etkinliklere de öncü olmayı sürdürüyor.
Bu kapsamda PepsiCo Türkiye ve Sürdürülebilirlik Akademisi konut sahipliğinde 18 Aralık 2023 Pazartesi günü gerçekleştirilen 2. Tarımda Olumlu Gelecek Sempozyumu’nda tarım ekosisteminin paydaşları İstanbul’da bir ortaya geldi. “Gıda sistemlerimizde sürdürülebilir bir gelecek: Nasıl Tekrar Şekillendirebiliriz?” ana başlığıyla gerçekleştirilen sempozyumda, toprak ve su kaynaklarının korunmasından tarladan çatala sürdürülebilir bir tarım sistemi oluşturulabilmesi için yapılması gerekenler başta olmak üzere birçok değerli bahis başlığı, tarım ekosisteminin önde gelen isimleri tarafından masaya yatırıldı.
PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Evrim Şen’in açılış konuşmasıyla başlayan 2. Tarımda Olumlu Gelecek Sempozyumu’nun sunuculuğunu gazeteci Ilgaz Gürsoy üstlenirken, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı, Sürdürülebilirlik Akademisi ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri de toplantıya yaptıkları konuşmalarla katkı sağladılar.
Sempozyumun, Sürdürülebilirlik Akademisi İdare Şurası Üyesi Semra Sevinç’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen Tükenen Kıymetimiz Su: Geleceğimizi Nasıl Koruyacağız? başlıklı oturumunda, Doğa Muhafaza Merkezi İdare Heyeti Başkanı Dr. Uğur Zeydanlı, TSKB Güç ve Kaynak Araştırmaları Grup Başkanı Can Hakyemez, BÜYEM Müdürü ve SDSN Türkiye YK Üyesi Dr. Tamer Atabarut, su idaresine dair kıymetli paylaşımlarda bulundular. Ilgaz Gürsoy’un moderatörlüğünde gerçekleştirilen Hikaye Toprakta Başlar: Tarımda Sürdürülebilirlik, Neleri Başarabiliriz? konulu oturumda ise PepsiCo Vakfı Avrupa Bölgesi Lideri Andrea Pont Capell, Anadolu Meraları CEO’su Yasemin Kireç ve İstanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi, İktisat Teorisi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva Tunç, sürdürülebilir tarım konusunu masaya yatırdılar. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) Genel Sekreteri Konca Çalkıvık moderatörlüğünde gerçekleştirilen Gıda Zincirinde Dönüşüm: Tarladan Çatala “Daha da Yeşil Yolculuğu” konulu oturumda SysAdvance Temsilcisi Joaquim Cunha, Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı Güç Verimliliği ve Etraf Dairesi Lider Vekili Dr. Bilal Düzgün ve PALGAE Kurucusu Eylül Er, sürdürülebilir besin sistemi üzerine değerlendirmelerini paylaştılar.
PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Evrim Şen: “PepsiCo olarak kendi ayakları üzerinde durabilen bir tarım ekosistemi oluşmasına katkı sağlamayı amaçlıyoruz”
PepsiCo Türkiye’nin kendi çatısı altında yürüttüğü faaliyetlerin yanı sıra dirençli bir besin ekosistemi oluşturulması için iş birliklerini de güçlendirdiğini lisana getiren PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Evrim Şen, “Son yıllarda iklim krizi, global ısınma, salgınlar ve daha birçok değişkenin tesiriyle besin ile ilgili telaşlar arttı. Ancak unutmayalım ki besin ve tarım ekosisteminin paydaşları olarak bizler, bu riskleri yönetebilecek bilgiye, birikime ve kapasiteye sahibiz. Güçlü iş birliğinin farkında olarak daima birlikte tahlil yollarını ararken tecrübelerimizi de paylaşma konusunda birbirimize karşı çok açığız. Zira bu gelecek hepimizin ve onu daha yeterli hale getirmek de bizim elimizde. Besin krizinin önüne geçmek için tarımda sürdürülebilirliği sağlayabiliriz. Toprağı, su kaynaklarını koruyarak, yenileyici tarımı geliştirerek, çiftçilerimizin ve tarımın şartlarını güzelleştirerek, teknolojiyi tarımın faydasına kullanarak bunu başarabiliriz. Bu hususta bizim üzere şirketlere büyük bir sorumluluk düştüğünün farkındayız. PepsiCo olarak tıpkı vakitte dünyanın en büyük tarım işletmelerinden birine sahibiz. Türkiye başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde tarım ismine olumlu değişim yaratan uygulamalarımızla yarattığımız etkiyi açık bir biçimde görüyor ve ölçümlüyoruz. Ekosistemimizde yarattığımız değişimi görmek bizi gelecek ismine umutlandırıyor. PepsiCo olarak kendi ayakları üzerinde durabilen bir tarım ekosistemi oluşmasına katkı sağlamayı amaçlıyoruz, bu mevzuda tüm paydaşlar olarak daima birlikte çalışabilirsek uzun periyotta sürdürülebilir ve kapsayıcı bir tarım ekosistemi oluşturabiliriz” dedi.
PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Evrim Şen: “Sürdürülebilir tarım alanında edindiğimiz bilgi birikimimizi “Lay’s Ortak Hareket, Yine Rahmet Projesi” ile sarsıntı bölgesine taşıdık”
PepsiCo Türkiye olarak tarım alanındaki gerçekleştirdikleri faaliyetlere de değinen Evrim Şen dirençli bir besin sistemi oluşturmanın kıymetine vurgu yaparak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Türkiye’de tarladan sofraya büsbütün sürdürülebilir bir paha zinciri yaratılması için çalışıyoruz. 20 kentte, toplam 50.000 dekar alanda 200’ün üstünde çiftçiyle kontratlı tarım ile ekosistemin gelişimine katkı sağlıyoruz. Tarımda teknolojiyi dünyada güzel örnek olacak projelerle aktif bir formda kullanıyoruz. Daha az su kullanımı ve karbon salımının yanı sıra kimyasal gübre kullanımını azaltılmasına yönelik çalışmalarımızla çiftçilerimizin yanında olmaya devam ediyoruz. Tarımda geleceğin belirleyicisi olacağına inandığımız yenileyici tarım uygulamalarına değerli yatırımlar yapıyoruz. Patateste Yenileyici Tarım Uygulamaları Projesi kapsamında PepsiCo olarak, 2023 yıl sonu prestijiyle tüm patates üretim alanlarımızın %50’sinde, yani yaklaşık 25.000 dekar alanda, yenileyici tarım yapmış olmayı amaçlıyoruz. Geçen yıl Lay’s Yenileyici Tarım projesi kapsamında Konya Karapınar’da patates, şeker pancarı, ayçiçeği ve mısır ekimi gerçekleştirdiğimiz uygulama toprağında Anadolu Meraları liderliğinde çok başarılı çıktılar elde ettiğimiz bir proje gerçekleştirdik. Sürdürülebilir tarım alanında edindiğimiz bilgi birikimimizi bu yıl “Lay’s Ortak Hareket, Tekrar Rahmet Projesi” ile sarsıntı bölgesinde Hatay Samandağ’a taşıdık. Lay’s, Anadolu Meraları iş birliği ve PepsiCo Vakfı dayanağı ile gerçekleşen bu projeyle bölgede tarımı tekrar filizlendirmek için bölgedeki çiftçilerin tarım faaliyetlerine devam edebilecekleri dirençli bir besin ağı oluşturmayı amaçlıyoruz. İnanıyorum ki bu projeyle kuracağımız dirençli besin ağı modeliyle bölgede tarımı tekrar filizlendirirken uzun devirde sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekosistem oluşturulmasına katkı sağlayacağız” dedi.
PepsiCo kontratlı tarım ile Türkiye’deki cipslik patatesin yaklaşık yüzde üçte ikisini üretiyor
PepsiCo Türkiye’de 20 kentte, toplam 50.000 dekar alanda 200’ün üstünde çiftçiyle kontratlı tarım modeliyle çalışarak Türkiye’deki cipslik patatesin yaklaşık üçte ikisini üretiyor. Üretilen patatesleri kontratlı tarım çerçevesinde satın alarak çiftçilerin ekonomik olarak sürdürülebilir bir çiftçilik modeliyle ilerlemelerine takviye oluyor. Eserlerinde kullandığı patatesleri yüzde 100 yerli tohumlar ile ülkemizde üretiyor. Yaklaşık 300 şahıstan oluşan PepsiCo Agro grubu kontratlı tarım yaptığı çiftçilerin tarlalarını yıl boyunca ziyaret ederek onlara alanda takviye oluyor. PepsiCo ayrıyeten çiftçileri 16 yıldır tedarikçi eğitim ve irtibat platformu PepsiCo Agro Akademi ile destekliyor. Tarımda teknoloji kullanımına önemli yatırımlar yapan PepsiCo Türkiye, Croptrak taşınabilir uygulamasıyla kontratlı üretim yapılan tüm tarlaları çevirm içi anlık olarak takip ederek ziraî kaynakları koruyor. Şirket ayrıyeten bilhassa su kullanımını azaltacak düşük basınçlı sulama teknolojilerine yönelik yatırımlar da yapıyor. PepsiCo yiyecek fabrikalarında oluşan organik atıkları minerallerle zenginleştirerek geliştirdiği kendi organomineral gübresi Naturalis sayesinde ise kontratlı çiftçilerinin patates üretiminde kimyasal gübre kullanımını %40’ı oranında azaltarak farklı bir muvaffakiyete da imza atmış bulunuyor.
Sürdürülebilirlik Akademisi Lideri Murat Sungur Bursa ise; “Sürdürebilirlik Akademisi olarak PepsiCo ile iş birliğiyle onlarla birlikte olmak, onlara dayanak vermek bu çok kıymetli.
Bugün sera gazlarında yahut su tüketimlerinin ölçülerinde yahut kimi doğal kaynaklarının yok olmasında maalesef tarım pratiklerimizin önemli ölçüde sürdürülebilirliği engellediğini gözlemliyoruz. Şayet tarımı sürdürülebilir yapmazsak bir öbür şeyin sürdürülebilir olmasının bize ne yararı var? Olmayan bir hayatın sürdürülebilirliğini konuşuyoruz. Hasebiyle pratiklerimizin çok daha sürdürülebilir olma zorunluluğunu daha yakinen görüyoruz. Olay yalnızca insanların doğal muhtaçlığı olan beslenmesini karşılanması değil birebir vakitte sağlıklı bir ömür sürebilmesi için sahiden tarımın çok daha farklı pratiklerle yapılması lazım. ‘’ diye konuştu.
Sempozyumun birinci paneli olan ‘’ Tükenen bedelimiz su: Geleceğimizi nasıl koruyacağız paneli’’ndeki konuşmacılar; Doğa Muhafaza Merkezi İdare Konseyi Lideri Dr. Uğur Zeydanlı, TSKB Güç ve Kaynak Araştırmaları Grup Başkanı Can Hakyemez, BÜYEM Müdürü ve SDSN Türkiye YK Üyesi Dr. Tamer Atabarut oldu. Panel konuşmaları şöyle;
Enerji ve Kaynak Araştırmaları Grup Başkanı Can Hakyemez:
“Biz suyun artık bir elmas olduğunu düşünüyoruz. Evet suyun en az bir elmas kadar pahalı olduğuna inanıyoruz. Türkiye’nin durumuna gelirsek, Türkiye bildiğiniz üzere 3 tarafı denizlerle kaplı su açısından çok güçlü olduğunu düşündüğümüz fakat aslında yarı kurak bir ülke ve bu iklim değişikliği, iklim krizi, ekosistem krizinin tesiriyle de su kaynaklarının hem ulaşılabilmesi hem kalitesinin bozulmasıyla ile ile birlikte de kıssanın daha derinleştiğini görüyoruz. Suya ulaşımın ya da pak suya erişimimizin daha da derinleştiğini, daha da zorlaştığını görebiliyoruz. Burada sayılara bakmak gerekirse dünyada %70’lerde kayıp su tüketimi. Türkiye’deki 2020 yılı bilgileri %77.”
SDSN Türkiye YK Üyesi Dr. Tamer Atabarut
COP28 toplantısında ne oldu diye baktığımızda öncelikle fosil yakıtlardan çıkış lisana getirildi. Fosil yakıtlardan kullanılmasından kademeli olarak çıkılarak işte yeni bir güç kaynakları kullanılmasının artırılmasına niyet edilecek kararı çıktı. Bağlayıcı olmayan bir niyet göstergesi ortaya konuldu. Kayıp Hasa Fonu konusu da gündeme geldi. Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri 100’er milyon dolar verec2eğini açıkladı. ABD ise 17.5 Milyon dolar vereceğini açıkladı. Hatta dorukta Amerikan delegesinin konutunun o kadar ettiği konusunda konuşmalar gerçekleşti. ABD ve Çin devlet liderlerinin tepeye katılmaması da bu hususa gösterdikleri duruşu simgeler üzereydi.
Doğa Müdafaa Merkezi İdare Heyeti Üyesi: Dr. Uğur Zeydanlı:
“Dünya olarak 2 büyük krizle karşı karşıyayız bir iklim krizi, iki biyolojik çeşitlilik krizi. Bunları birbirinden başka düşündüğümüzde aslında dünyadaki hayat sisteminin merkezinde iş tesis etmemiz, gelişimimiz mümkün değil. Bunun örnekleri de yaşıyoruz dünyanın birçok yerinde. Türkiye’de 2021 yılında çok ağır bir biçimde yaşadık. Herhalde yürütebilecek bütün ekolojik felaketleri 2027 bir yılında yaşadığımızı düşünüyorum. O yüzden bütüncül yaklaşımlar çok kıymetli yani bir şeyi yaparken öbür bir şeyi bozmamamız gerekiyor. Buna çok kolay bir örnek vereceğim ağaçlandırma sorunu de çok bahsediyoruz birçok açıdan yararlı bilhassa hidrolojik rejimi düzenlenmesi arazi ıslahı ve fakat hakikat bir formda yapmadığınızda da ziyanı da var bunları şuurlu bir formda planlamamız yönetmemiz gerekiyor.”
“Toprak başka düşünülür su farklı düşünülür halbuki su ve toprağa birbirinden ayırmak mümkün değil en büyük su deposu toprak toprağın en ağır bir formda bulabileceğiniz bulmanız gereken bir yerdir orası su kapasitesini kaybettiği sevgiyi felaketlerden birden tarım için hem su varlığımız açısından.”
“Moda olan birtakım şeyleri yapmaktan kaçınıp sahiden sorun ne yani uygun bir sorun tahliliyle başlayıp sonra ilerlemek bu da çok yüksek tabi burada çok kolay bir şey değil ezberleri bozmak yenilikçi yaklaşımları ortaya koymak bunların hayata geçirilmesini sağlamak bilhassa de hem örnekleri verelim üretmek hem de bu siyasete yerleştirmek kolay bir süreç değil”
Ilgaz Gürsoy’un moderatörlüğünde gerçekleştirilen Hikaye Toprakta Başlar: Tarımda Sürdürülebilirlik, Neleri Başarabiliriz? konulu oturumda ise PepsiCo Vakfı Avrupa Bölgesi Lideri Andrea Pont Capell, Anadolu Meraları CEO’su Yasemin Kireç ve İstanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi, İktisat Teorisi Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva Tunç, sürdürülebilir tarım konusunu masaya yatırdılar.
PepsiCo Vakfı Avrupa Bölgesi Başkanı Andrea Pont Capell: Pep+ uçtan uca stratejinin kalbinde sürdürülebilirliğin yer aldığına dikkat çekti. Capell: “PepsiCo Vakfı olarak hem küresel hem mahallî ortaklarla çalışıyor ve uzun vadeli kalıcı bir tesir yaratmaya çalışıyoruz. Türkiye’de de kilit ortağımız Anadolu Meraları. Anadolu Meraları ile birlikte çalışıyor olmaktan gurur duyuyoruz. 2021 yılından beri Lay’s onarıcı tarım projemiz var. Konya’da başladık ve şu an yenileyici tarım projeleriyle devam ediyoruz. Farklı formlarda hibe ve eğitim dayanakları veriyoruz. Şu an projemizi Hatay Samandağ’da devam ettiriyoruz. 400 çiftçiyi destekliyoruz ve bu projeyle gurur duyuyoruz. Tüm dünyada olumlu gelecekten bahsediyoruz ve mümkün olduğunca çiftçileri desteklemek istiyoruz. Bu seyahatte olmak kusursuz ve Türkiye’de Anadolu Meraları ile bu seyahatimize devam ediyoruz” açıklamasında bulundu.
Anadolu Meraları CEO’su Yasemin Kireç: Onarıcı tarımın bir iş modeli olduğuna dikkat çekti. Onarıcı tarım dendiğinde yalnızca toprağa odaklanıldığını lakin aslında bunun çok daha fazlasının düşünülmesi ve gözetilmesi gerektiğini belirten Kireç; “Burada bir sistem ve gerisinde büyük bir vizyon hareket ve aksiyon planı var. İçinde çok fazla parametre ve paydaş var. Hepsini gözetlemek gerekiyor” dedi. Kireç; “Ekosistemi onarmak üzerine uygulamaları önemsiyoruz. Besin ve tarım sistemlerini şu an toprakta yapıyoruz. Aslında onarmanın vurgusunu çok yapıyoruz lakin aslında sürdürülebilirliğinin ötesinden bahsediyoruz. Dirençli besin sistemlerini Türkiye’de kurmanın mümkün olduğunu düşünüyoruz. Dirençli besin dediğimizde de bu ağdan eserler çıktıktan sonraki süreç kıymetli ve burada da birçok parametre kelam konusu. İş modeli olarak bakıldığında paydaşlar, mahallî dahil olmak üzere ekosistemde herkesin birlikte işbirliği yapması çok önemli” dedi.
İstanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi, İktisat Teorisi Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva Tunç : Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma programındaki 17 maksat ve alt başlıkların dünyayı harekete geçirdiğine dikkat çeken İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hava Tunç, açlık ve yoksullukla çabaya besin ve tarımın girdiğine dikkat çekti. Besin ve tarımın kıymetli kesimlerin başında yer aldığını belirten Tunç, “Komusyon raporuna nazaran hareketler için gerekenler yapılırsa yıllık olarak projenin dünya iktisadına 12 trilyon dolar katkısı olacak deniliyor. 2025’de dünya geliri ise 30 trilyon dolar olabilir ve dünya 380 milyon beşere istihdam sağlayabilir. Toprak idaresi kıymetli. Üretim toprakta sağlanıyor. Su idaresi ne kadar kıymetliyse, toprak da o kadar önemli” dedi.
Sempozyum’un son paneli ise Moderatörlüğünü İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) Genel Sekreteri Konca Çalkıvık’ın yaptığı “Gıda Zincirinde Dönüşüm: Tarladan Çatala ‘Daha da Yeşil Yolculuğa” oldu. SysAdvance Temsilcisi Joaquim, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı, Güç Verimliliği ve Etraf Dairesi Lider Vekili Dr. Bilal Düzgün ve PALGAE Kurucusu Eylül Er’in katıldığı panel konuşmaları şöyle;
SysAdvance Temsilcisi Joaquim Cunha; 2015 yılında teknolojiyi farklı alanlara taşıdıklarını belirterek; hayata geçirdikleri proje ile fosil gazın yerine ikame ettikleri biyogaz üretimine dikkat çekti. Pak teknoloji tahlilleri olduğunu ve kimyasal beyaz su kullanmadıklarını belirten Cunha; “Minimum elektrik kullanıyoruz ve etrafa sürdürülebilir bir katkıda bulunuyoruz. Ziraî atıklardan yahut besin üretimi atıklarından gelebileceği üzere tıpkı vakitte atık su çamurlarından gelen biyogazdan sıfır karbon olan bir elektrik üretiyoruz. Aslında biz gaz tüketiminin yüzde 30 yerine geçecek biyometan üretiyoruz. Emisyonlar açısından da katkı sunuyoruz” dedi.
Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı, Güç Verimliliği ve Etraf Dairesi Lider Vekili Dr. Bilal Düzgün ise, bakanlığın üç programı olduğuna dikkat çekerek bunların; “birincisi istekli muahedeler; eser başına tükettiğin enerjiyi yüzde 10 azaltma taahhüdü verirsen, faturanı yüzde 20 devlet ödüyor. İkincisi verimlilik artışı. Verimlilik artışı proje bedelinin yüze 25’ine kadar hibe veriliyor. Üçüncüsü de verimlilik artışı sağlayan tesisler, 5. Bölgedeymiş üzere kıymetlendirilerek tıpkı 5.bölgedeki tesisler üzere teşviklerden yararlanabiliyor” dedi. Düzgün ayrıyeten; Türkiye’de ziraî sulamanın yüzde 71’ yabanî sulama ile yapılıyor. Devlet kapalı sulama sistemi yatırımlarına yüzde 50 hibe verdiğine dikkat çekti.
Gıda ve tarım fabrikalarında bulunan atık suları kullanarak biyokütle elde ettiği yosunlardan biyoplastik granülü üreterek döngüsel iktisada katkıda bulunan PALGAE Kurucusu Eylül Er, atık suların alglerle temizlenmesinin son periyotta çok konuşulduğunu belirtti. Er, “Algler, lisans çalışmalarında sık kullanılıyor. Algler azot ve fosforu yiyor, havadaki karbonu da kullanarak oksijen üretiyor. Bunu endüstriyel yatırıma dönüştürdük. Çok kolay bir sistem, bu iş modelini kurumsal firmalara entegre etmeye çalışıyoruz” diye konuştu. Er ayrıca teşebbüsçü olmak isteyen gençlere tavsiyelerde bulundu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
