Prof. Dr. Sevil Atasoy: “Hükümetleri ve memleketler arası ve bölgesel kuruluşları 2023 yıllık raporunda belirttiğimiz tavsiyeleri uygulamaya çağırıyoruz.”
Birleşmiş Milletler (BM) Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) 2023 Raporu, dünyayla tıpkı anda Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, 2005-2010 ile 2015-2022 dönemleri Birleşmiş Milletler (BM) Uyuşturucu Kontrol Kurulu Üyesi ve evvelki Lideri Prof. Dr. Sevil Atasoy tarafından açıklandı.
Rapor, bu yıl toplumsal medya da dahil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolüne özel olarak odaklandı.
Türkiye’nin halk sıhhati açısından metamfetamin problemiyle karşı karşıya olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Son yıllarda metamfetamin kaçakçılığındaki artış ve 2022’deki rekor seviyede yakalamalar, Türkiye’nin halk sıhhati açısından karşı karşıya kaldığı tehdidi de artırıyor. Metamfetamine bağlı ölümlerin uyuşturucuya bağlı toplam vefatlar içindeki hissesi da son yıllarda giderek yükseldi.” dedi.
Uyuşturucu ve husus kullanımıyla, cezadan fazla delile dayalı ve bilimsel tekniklerle uğraş edilmesi gerektiğine de dikkat çeken Atasoy, arz için ayrılan bütçe ile önlemeye yönelik ayrılan bütçenin de istikrarlı bir halde olması gerektiğine vurgu yaptı.
Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşke Senato Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, 2005-2010, 2015-2022 ve 2022-2027 dönemleri Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Kurulu üyesi ve evvelki Lideri Prof. Dr. Sevil Atasoy, INCB 2023 Raporu’nu paylaştı.
“Hükümetlerin ilaçlara erişim sağlayacak teknikleri kullanması için davette bulunuyoruz”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, 2023 yılında yaşanan iklim değişikliğine bağlı doğal afetler ve çatışmalarla ilgili acil durumların, memleketler arası kontroldeki unsurları içeren ilaçlara yönelik akut insani gereksinimlere yol açtığını kaydederek, “Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) olarak, bu üzere durumlarda Hükümetlerin ilaçlara manisiz biçimde erişim sağlayacak kolay kontrol sistemleri kullanması için davette bulunuyoruz.”dedi.
“Ülkelerin birçoğu temel ilaç niteliğinde olan unsurlara ihtiyaçlarını öngöremiyor”
INCB 2023 yıllık raporunda, tıbbi ve bilimsel hedeflere yönelik olarak kullanılacak narkotik ilaçların ve psikotropik unsurların global çapta varlığına ait bir tahlil sunulduğunu lisana getiren Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Ağrı tedavisi için opioid analjeziklerin tüketiminde bölgesel farklılıkların devam ettiğinin altını çiziyoruz. Bu durumun en önemli nedeni, ülkelerinin birçoğunun temel ilaç niteliğinde olan bu hususlara yönelik tıbbi ihtiyaçlarını yanlışsız bir formda öngörememesidir. Avrupa ve Kuzey Amerika dışındaki bölgelerde uygun fiyatlı morfin tüketim seviyeleri tıbbi gereksinimleri karşılamak için yetersizdir. Çevrimiçi olarak sunduğumuz Eğitim Programı aracılığıyla Üye Devletleri öngörülerini iyileştirmeleri ve böylelikle denetimli unsurların tıbbi, bilimsel ve endüstriyel maksatlar için kullanılabilirliğini artırmaları konusunda destekliyoruz.”şeklinde konuştu.
“Afganistan’da haşhaş ekimi ve eroin üretiminin kıymetli ölçüde azaldığı görülüyor”
“Yasadışı uyuşturucu arzı” açısından değerlendirildiğinde, Afganistan’da haşhaş ekimi ve eroin üretiminin değerli ölçüde azaldığının görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Etkilenen çiftçilerin diğer gelir kaynakları olmayabileceğinden alternatif geçim kaynaklarının garanti altına alınması gerekmektedir. Dünya genelindeki yasadışı piyasaların, bilhassa yüksek tesirli sentetik opioidlerin eroin yerine kullanılma mümkünlüğünün yarattığı önemli sıhhat tehdidinin yakından izlenmesi gerekir.”dedi.
“Sentetik uyuşturucu ve öncüllerinin kaçakçılığı ile gayrete odaklanıldı”
INCB’nin, sentetik uyuşturucu ve öncüllerinin kaçakçılığı ile gayrete odaklandığını anlatan Prof. Dr. Sevil Atasoy, şöyle devam etti:
“Halk sıhhatine yönelik bu global tehdidi ele almak üzere INCB, Tehlikeli Unsurların Global Çapta Süratle Önlenmesi (GRIDS) programları kapsamında yeni teşebbüsler başlatmıştır. Bunlar, gerek kimyasalların gerekse ekipmanların yasadışı uyuşturucu üretimi için yönlendirilmesini önlemeyi ve kimya sanayisi ile internet tabanlı ve posta/kurye hizmetlerinin yeni psikoaktif unsurlar ve tıbbi olmayan sentetik opioidlerin kaçakçılığı için istismar edilmesini önlemek için kamu-özel iştiraklerini desteklemeyi amaçlamaktadır.”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, öncül kimyasallarla ilgili son trendler ve teşebbüsler hakkında daha fazla detayın 2023 Öncüller Raporunda yer aldığını hatırlattı.
“Sosyal medya da dâhil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolü”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, şunları da kaydetti:
“2023 Yıllık Raporunun tematik kısmı, toplumsal medya da dâhil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolünü incelemektedir. Şifreleme teknolojileri ve yargı yetkisi sıkıntıları nedeniyle çevrimiçi uyuşturucu kaçakçılığının ele alınmasında karşılaşılan zorlukların yanı sıra legal e-ticaret platformlarının istismarına da dikkat çekilmektedir.
INCB, çocuklar da dahil olmak üzere uyuşturucu pazarlamak için toplumsal medya platformlarının artan kullanımından telaş duymakla birlikte toplumsal medya ve internetin tedbire, farkındalık yaratma ve tedavi hizmetlerine erişimi uygunlaştırmak için sunduğu fırsatlara dikkat çekmektedir. Hükümetler için önerilen hareketler ortasında özel bölümle etkileşim ve yüksek tesirli hususların halka ulaşmasını önlemek için dünya çapında yetkililerin gerçek vakitli olarak bilgi paylaşmasını sağlayan INCB operasyonel faaliyetleri yer almaktadır.”
“Rapor, milletlerarası uyuşturucu denetim sisteminin işleyişini gözden geçirmektedir”
Sağlık ve refahın korunmasının milletlerarası uyuşturucu denetim mutabakatlarının temel tasası olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Rapor, INCB’nin mutabakatların uygulanmasını düzgünleştirmek ve sıhhat ve refahı teşvik etmek için Üye Devletlere verdiği takviye de dahil olmak üzere milletlerarası uyuşturucu denetim sisteminin işleyişini gözden geçirmektedir.”dedi.
Prof. Dr. Atasoy, konuşmasında “INCB olarak, Hükümetleri ve memleketler arası ve bölgesel kuruluşları 2023 yıllık raporunda belirttiğimiz tavsiyeleri uygulamaya çağırıyoruz. Sivil toplum kuruluşlarını da bu tavsiyeleri çalışmalarına entegre etmeye teşvik ediyoruz. Her insan, ulaşılabilecek en yüksek sıhhat standardına sahip olma hakkına sahiptir. Herkesin sıhhat ve refahını gerçeğe dönüştürmek için, milletlerarası toplum ve sivil toplum tarafından desteklenen Hükümetlerin siyasi iradelerini ve siyaset taahhütlerini somut aksiyona dönüştürmeleri gerekmektedir.” ikazında bulundu.
2023 Dünya Raporunda Türkiye’nin yer aldığı paragraflar neler?
Prof. Dr. Atasoy, Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Denetim Heyeti 2023 Dünya Raporunda
Türkiye’nin yer aldığı paragraflara da işaret ederek, özetle şu bilgileri verdi:
“2022 yılında Balkan Yolu Afganistan’dan kaynaklanan opiyatların İran ve Türkiye üzerinden geçerek Orta ve Batı Avrupa’ya ulaşmasında esas güzergâh olmayı sürdürdü. Son bilgilere nazaran Afgan opiyatlarının kaçakçılığında Güney Yolu, yani İran ve Pakistan’dan geçerek deniz ya da hava yolu ile direkt ya da Güney Asya, Afrika ve Körfez’i geçerek dolaylı halde Avrupa’ya ulaşan güzergâhın kullanımı arttı. Kuzey Yolunda yani Orta Asya’dan Rusya Federasyonuna kaçırılan Afganistan ilişkili eroin ve morfin yakalamaları Güney Yolu’ndan daha fazladır.
Türkiye, 2019 yılından bu yana giderek daha fazla metamfetamin yakaladı. Bu sayı 2022 yılında ikiye katlanarak 77,7 ton ile bütün vakitlerin rekorunu kırdı. Bu durum, büyük ölçüde Afganistan kaynaklı metamfetaminin komşu İran İslam Cumhuriyeti üzerinden kaçakçılığına bağlanabilir. Bu metamfetamin, Doğu ve Güney Doğu Asya, Orta Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika’yı hedeflemekle birlikte
Türkiye’nin iç piyasalarında da kalabilir.
“Özellikle İstanbul etrafında sıvı metamfetamini kristal biçime dönüştüren tesisler tespit edildi”
Türkiye genellikle kristal metamfetamin ele geçirmekle birlikte, kıymetli ölçüde sıvı metamfetamin de yakaladı. Yetkililer, sıvı metamfetaminin zulalanma imkanlarının daha fazla olması nedeniyle tercih edildiğini bildirdiler. Kimi kent dışlarında, bilhassa İstanbul etrafında sıvı metamfetamini kristal biçime dönüştüren tesisler tespit edildi.
Türkiye, sigara halinde, yakın vakitte elektronik sigara formunda tüketilen sentetik cannabinoidlerin
(sentetik esrar) hala “yeni psikoaktif maddeler” sınıflamasına giren unsurlar ortasında ülkede en fazla
yakalanan uyuşturucu olduğunu bildirdi. Bununla birlikte Türkiye’nin sentetik esrar yakalama sayıları 2021 yılına oranla yüzde 53 düştü. 2001’de yaklaşık 2,2 ton iken, 2002’de yaklaşık 1 ton oldu.
“2022’de 24 milyon tablet Captagon ele geçirildi”
Türkiye, 2022 yılında evvelki yıllara nazaran daha fazla “Captagon” ele geçirmiştir. 2021 yılında 14 milyon tablet yakalamakla birlikte bu sayı 2022’de 24 milyon tablete yükselmiştir. Bu sayı, 2.8 milyon tabletin
yakalandığı 2021 yılına nazaran on kat fazladır.
Esrarın çok güçlü bir formu olan “skunk” kaçakçılığı Türkiye için önemli bir sorun oluşturuyor. Ülke, 2020 – 2022 ortasında esrar yakalamalarında azalma gözlendiğini, buna karşılık ele geçen “skunk”
miktarlarının evvelki yıllara nazaran arttığını bildirdi. 2022 yılında ele geçen 63.3 ton esrar ölçüsü 2020’ye nazaran yüzde 28 daha azdı. Buna karşılık “skunk” yakalamaları bir evvelki yıla nazaran yüzde 56 oranında artarak 8.6 tona ulaştı.
“2022 yılında Türkiye 2.3 ton kokain ele geçirdi. Bu ölçü, 2021’e nazaran yüzde 18 daha fazla”
Türkiye, giderek artan biçimde, direkt Latin Amerika’dan gelen ya da dolaylı olarak Batı Afrika’dan transit olarak Turkiye’ye ulaşan kokainin Balkan Yolu uzerinden Avrupa’nın amaç piyasalarına ulaşmasında transit ülke olarak kullanılıyor. 2014’ten yakalanan kokain ölçüsü 2021 yılında 7 kat artarak 2.3 ton üzere rekor düzeye ulaştı. Türkiye’yi transit geçen kokainin bir kısmı Orta Doğu piyasalarını hedefliyor. 2022 yılında Türkiye 2.3 ton kokain ele geçirdi. Bu ölçü, 2021’e nazaran yüzde 18 daha fazla.
Peru’da amacı Türkiye olan 2.3 ton kokain ele geçirildi
24 Mart 2023 tarihinde Peru’lu yetkililer seramik karolar içerisine gizlenen ve maksadı Türkiye olan 2.3 ton kokain ele geçirdiklerini bildirdiler. Genişletilmiş deniz trafiği kaçakcılık rotası kullanılarak Türkiye’ye gidecek olan sevkiyatın Peru-Türkiye ortasındaki kaçakcılıkta bir birinci olduğunu belirttiler.
Hollanda’da da Türkiye’den gelen konteynerdeki 1.1 ton kokain yakalandı
Kokain kaçakcılığına yönelik bir öteki büyük olay, 16 Mayıs 2023 gunu Hollanda gümrüğünde yakalanan ve Türkiye’den gelen konteynerdeki 1.1 ton kokaindir.
2022 yılında Türkiye’de gerçekleştirilen uyuşturucu ilişkili hata işlemiş bireylerle ilgili bir araştırmaya nazaran, en fazla kullanılan uyuşturucu yüzde 49.2 ile esrar, onu yüzde 24.9 ile metamfetamin, yüzde 6.8 ile eroin izliyor. Sentetik farmasötikler yüzde 5.9, mahallî ismi bonzai olan sentetik esrar yüzde 4.3 oranına sahip.
321 bini aşkın kişi 2022’de ayaktan ve yatarak tedavi aldı
2022 yılında sıhhat kuruluşlarında 302 bin 911 şahsa ayaktan, 18 bin 187 bireye yatarak hizmet verildi. Hastaların yüzde 37.4’ü eroin (2021’de yüzde 43), yüzde 37.8’i metamfetamin (2021’de yüzde 25.6), yüzde 7’si esrar (2021’de yüzde 11.6), yüzde 1.3’ü sentetik esrar (2021’de yüzde 5.8), yüzde 7’si opiyat (2021’de yüzde 4.2) ve yüzde 2.9’u kokain (2021’de yüzde 2.7) kullanımı nedeniyle tedavi gördü. Kalanı “ecstasy” ve başka uyuşturucu unsurlar nedeniyle tedaviye alındı.
Türkiye halk sıhhati açısından metamfetamin sıkıntısıyla karşı karşıya
Son yıllarda metamfetamin kaçakçılığındaki artış ve 2022’deki rekor seviyede yakalamalar, Türkiye’nin halk sıhhati açısından karşı karşıya kaldığı tehdidi de artırıyor. Metamfetamine bağlı ölümlerin uyuşturucuya bağlı toplam vefatlar içindeki hissesi da son yıllarda giderek yükseldi. 2018’de bu sayı yüzde 6.2 (657 vefattan 41’i) olduğu halde, 2020’de yüzde 31.2 (314 vefattan 98’i), ve nihayet 2022’de yüzde 59.9 (246 mevtten 140’ı) düzeyine geldi.”
“Arz ve önlemeye yönelik ayrılan bütçe istikrarlı olmalı!”
Uyuşturucu ve husus kullanımıyla cezadan çok delile dayalı ve bilimsel prosedürlerle gayret edilmesi gerektiğine dikkat çeken Atasoy, arz için ayrılan bütçe ile önlemeye yönelik ayrılan bütçenin de istikrarlı bir halde olması gerektiğine vurgu yaptı.
Raporda neler yer alıyor?
INCB 2023 Raporu, “Sosyal medya da dahil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolü” başlığını taşıyor ve internet çağında uyuşturucu denetimi, önlenmesi ve tedavisine yönelik zorluklar ve fırsatlar ile online uyuşturucu kaçakçılığını inceleyerek Hükümetlere tavsiyelerde bulunuyor. Rapor, tıbbi ve bilimsel hedefli narkotik ilaçların ve psikotropik hususların global mevcudiyetini tahlil ederek, ağrı tedavisi için ilaçlara erişimde süregelen eşitsizlikleri vurguluyor. Rapor, tıbbi olmayan sentetik opioidler, kokain ve bunların sentezinde kullanılan öncüller de dahil olmak üzere sentetik uyuşturucu kaçakçılığına odaklanarak halk sıhhati için giderek büyüyen tehlikenin önlenmesine yönelik Hükümetlere, Birleşmiş Milletler organlarına ve ilgili milletlerarası ve ulusal kuruluşlara tavsiyelerde bulunuyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
