Gün ışığının azaldığı kış aylarında mevsimsel depresyon yaşayan bireylerde, beyindeki serotonin düzeylerinde azalma gözlemlendiğini vurgulayan uzmanlar, bu durumun, bilhassa bayanlarda daha fazla duygusallığa yol açabildiğini söylüyor.
Yaz depresyonunun ekseriyetle huzursuzluk, yüksek seviyede anksiyete, iştah kaybı ve uykusuzluk üzere semptomlarla bağlı olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Sabah saatlerinde güneş ışığında yürüyüş yapmak, depresyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabiliyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, mevsimsel depresyon hakkında bilgi vererek, tedavisini anlattı.
Genellikle yaz ve kış aylarında ortaya çıkıyor
Mevsimsel depresyonun, çoklukla yaz ve kış aylarında ortaya çıkan bir ruh sıhhati sorunu olduğunu tabir eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bu tür depresyonlar, ekseriyetle en az 2 hafta boyunca devam eden bariz semptomlarla karakterizedir. Şayet bu semptomlar daima olarak tekrar ediyorsa, bireylerin profesyonel dayanak almaları değerli. Mevsimsel depresyon, tipik olarak iki sene üst üste yaz yahut kış aylarında yaşanan belirtilerle tanımlanıyor. Bu belirtiler ortasında ruh halinde bariz değişimler, güç kaybı, uyku tertibinde değişiklikler, ilgi kaybı, değersizlik hissi ve konsantrasyon zahmeti bulunabilir.” dedi.
Gün ışığı azaldığında serotonin de azalıyor
Gün ışığının azaldığı kış aylarında mevsimsel depresyon yaşayan bireylerde, beyindeki serotonin düzeylerinde azalma gözlemlendiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bu durum, bilhassa bayanlarda daha fazla duygusallığa yol açabilir. Kış mevsiminde, bireyler çoklukla daha içe dönük, hareketsiz ve mutsuz hissederler. Öte yandan, yaz aylarında mevsimsel depresyon yaşayanlar daha az sayıdadır, lakin tekrar de mevsim değişiklikleriyle ilişkilendirilen belirtiler gösterebilirler. Yaz depresyonu çoklukla huzursuzluk, yüksek seviyede anksiyete, iştah kaybı ve uykusuzluk üzere semptomlarla bağlantılıdır.” diye anlattı.
Kış aylarında güneş ışığına maruz kalma müddetini artırmak tedavinin bir parçası
Mevsimsel depresyonun tedavisinin, semptomların şiddetine ve bireyin gereksinimlerine bağlı olarak değiştiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Tedavi seçenekleri ortasında ışık terapisi, ilaç tedavisi, psikoterapi ve ömür stili değişiklikleri yer alabiliyor. Bilhassa kış aylarında güneş ışığına maruz kalma müddetini artırmak, fizikî aktiviteyi artırmak ve tertipli bir uyku programı oluşturmak semptomları hafifletmede yardımcı olabilir.” dedi.
Pozitif kanılara odaklanmak da tedaviye yardımcı oluyor
Sürekli semptomlar yaşayan bireylerin profesyonel yardım almasının ehemmiyetine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bu süreçte, bilhassa ışık tedavisi üzere doğal tahliller kıymetli bir rol oynayabilir. Sabah saatlerinde güneş ışığında yürüyüş yapmak, depresyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabiliyor. Işık tedavisi, bilhassa kış aylarında güneş ışığından mahrum kalan bireyler için kıymetli bir dayanak sağlayabilir. Her cins depresyonda olduğu üzere, mevsimsel depresyonda da etkin olmak ve müspet bir zihniyeti korumak kıymetlidir. Yürüyüş yapmak, müspet niyetlere odaklanmak ve olumsuzlardan uzaklaşmak, hayat kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Bu süreçte, fonksiyonelliğin kaybedilmesi yahut günlük aktivitelerin zorlaşması üzere belirtiler gözlemleniyorsa, profesyonel takviye almak değerlidir.” biçiminde konuştu.
D vitamini desteği almak depresyon semptomlarını hafifletebiliyor
Depresyon süreci uzadıkça, bireylerin iş performansında düşüş, toplumsal ilgilerde bozulma ve hatta aile içi uyuşmazlıkların artması üzere problemlerle müsabakasının muhtemel olduğunu da söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bu dönemlerde, bireyler ekseriyetle daha alıngan ve hassas bir durumda olabilirler. Şahsileşen bu sıkıntılar, depresyonun daha ağır ve uzun periyodik bir hal almasına yol açabilir. Bu nedenle, mevsimsel depresyonla başa çıkmak için bireylerin olumlu hayat stili değişiklikleri yapmaları kıymetlidir. Biyolojik saatin sistemli olması, mevsimsel depresyonun önlenmesinde kritik kıymete sahiptir. Güneş ışığına maruz kalmak için yürüyüş yapmak ve D vitamini desteği almak, depresyon semptomlarını hafifletebilir. Ayrıyeten, sistemli ve kaliteli uyku da zihinsel ve fizikî sıhhati takviyeler. Bu teklifler, mevsimsel depresyonun tesirlerini azaltmada yardımcı olabilir.” dedi.
18-30 yaş aralığındaki genç yetişkinlerde daha sık görülüyor
Mevsimsel depresyonun, herkesi birebir biçimde etkilemediğini de kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Özellikle kadınlar, kuzey ya da güney kutuplarına daha yakın bölgelerde yaşayanlar ve 18-30 yaş aralığındaki genç yetişkinlerde daha sık görülür. Ailede mevsimsel depresyon hikayesi olan bir bireyde bu durumun daha yüksek olma ihtimali bulunuyor. Mevsimsel depresyon yaşayanlar, azalan gün ışığına maruz kaldıklarında daha besbelli semptomlar gösterebiliyorlar. Bu durum, depresyonun tesirlerini artırabiliyor. Bu periyotta kişinin hayatıyla ilgili kıymetli kararlar almaması öneriliyor.” diye konuştu.
Bahar yorgunluğu ile mevsimsel depresyon farklı mıdır?
Bahar yorgunluğu ve depresyonun, birçok kişi tarafından birbiriyle karıştırılan lakin farklı tariflere sahip iki durum olduğunu da belirten Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bahar yorgunluğu, mevsim geçişlerindeki fizyolojik değişiklikler nedeniyle ortaya çıkan süreksiz bir durumdur. Bu periyotlarda, bedende kan sayımında yahut vitamin düzeylerinde dalgalanmalar yaşanabilir. Bu nedenle, bir sıhhat denetimi ile bu faktörlerin düzenlenmesi ekseriyetle faydalı olabilir. Şayet bahar yorgunluğu belirtileri yıllar boyunca devam ediyorsa, bu durum depresyonun habercisi olabilir. Bu kademede, depresyonun daha ileri bir evrede oluşmadan tedaviye başlamak değerlidir. İlaç tedavileri, bireyin depresyona girmesini önlemekte ve ömür kalitesini artırmada yardımcı olabilir.” dedi.
Depresyonun beslenmeyle münasebeti var mıdır?
Depresyonun belirtilerinden birinin iştahta azalma olduğuna da vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Ancak, bahar ve kış aylarında çoklukla iştah artışı görülür ve bireyler daha fazla karbonhidrat tüketebilir, bu da kilo artışına neden olabilir. Bu değişiklikler, kişinin kendi vücudundan memnuniyetsizlik duymasına ve depresyon belirtilerinin derinleşmesine yol açabilir. Ayrıyeten, kâfi ve istikrarlı beslenmeme durumunda vitamin eksiklikleri oluşabilir. Bu eksiklikler, depresyon eğilimini artırabilir. Bilhassa B vitaminleri, Omega-3 yağ asitleri üzere besin öğelerinin eksikliği depresyon belirtilerini şiddetlendirebilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
