Savunma psikolojisinin bireylerin, geçmişinde yaşadığı tecrübelere dayandığının altını çizen Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Kişi kendini kıymetsiz yahut yetersiz hissediyorsa, tenkitler kendisini daha makus hissetmesine neden olur.” dedi. Gelen tenkidin nedenini anlamanın kıymetli olduğuna değinen Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, savunma psikolojisinin uzun vadede kişinin, şahsî ve mesleksel gelişimini engelleyebileceğine, bağlarını olumsuz etkileyebileceğine ve genel hayat kalitesini düşürebileceğine dair sonuçları olacağı istikametinde görüşlerini paylaştı.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, eleştirilere veya tekliflere kapalı bireylerin sıklıkla başvurduğu savunma psikolojisinin nedenlerini kıymetlendirdi.
Baskı ve gerilim savunma psikolojisini tetikleyebiliyor
İnsanların tenkitlere yahut tekliflere savunma psikolojisiyle reaksiyon göstermelerinin altında kişinin benliği ve özsaygısıyla ilgili meseleler olabileceğini belirten Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Eleştiri ve yorumlar kişinin kendisini kıymetsiz ve yetersiz hissetmesine tesir edebilir ve bununla birlikte savunma sistemlerini harekete geçirebilir. Savunma psikolojisi ise bireylerin, geçmişinde yaşadığı tecrübelere dayanır. Olumsuz tecrübeler ve travmatik yaşantılar kişinin çeşitli tesirlerle inşa ettiği kimlik hissine da istikamet verebilme gücüne sahip olduğu için bireylerin tenkitlere karşı daha savunmacı bir tavır içinde olmasına neden olabilir. Kişi, kendini aşikâr bir halde tanımlıyorsa ya da kimliğini tanımlayan; müspet yahut negatif olabilecek özellikleriyle güçlü bir formda bağ kuruyorsa, tenkitler bu kimlik hissini tehdit edebilir ve savunma düzeneklerini tetikleyebilir.” dedi.
Ayrıca bu durumlardan bağımsız olarak duygusal zorluklar yahut gerilimin de savunma psikolojisine taban hazırlayabileceğini tabir eden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, baskı ve gerilim altında olan bir kişinin, tenkitlere de, tekliflere de daha aralı ve daha savunma psikolojisi ile reaksiyon verebileceğini söz etti.
Özsaygı yahut benlik algısı, tenkitlere verilen yansıyı etkileyebilir
Bireylerin kendileri hakkındaki değerlendirmelerinin inançları, özsaygıları ve benlik algılarıyla direkt alakalı olduğunu lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz sözlerini şöyle sürdürdü:
“Savunma sistemleri ise, dışarıdaki gerçeklikler içinde olumsuz olabilecek olaylar yahut durumlardan korunmak/kaçınmak için bireylerin geliştirdikleri emosyonel reaksiyonların tümüdür. Olumlu yahut olumsuz tenkitlere savunma psikolojisiyle reaksiyon veren bireylerin özsaygısı yahut benlik algısıyla epeyce derin bir bağ olduğunu söyleyebiliriz. Kişinin kendisini kıymetli, kabul görmüş ve yetenekleri olan birisi olarak algılaması, olumlu bir benlik algısı ile mümkündür. Bu türlü bir durumda, bu algıya sahip bir kişi olumlu tenkitlere açık olabilir zira bu kişinin kendisini geliştirmesine imkan tanıyabilecek bir gelişim süreci olarak görülüp, algılanır. Ama olumsuz bir benlik algısı yahut düşük özsaygı durumunda ise kişi somut bilgilere bakmaksızın kendini bedelsiz yahut yetersiz birisi olarak niteleyebilir. Bu türlü bir durumda ise haliyle kişi tenkitlere savunmacı bir reaksiyon verebilir zira tenkitler, kendisini daha berbat hissetmesine yahut zayıf olduğuna inandığı özsaygı ve benliğine yönelik adete bir ispat manası taşır. Münasebetiyle, kişinin özsaygısı yahut benlik algısı, tenkitlere verdiği yansıları büyük ölçüde etkileyebilir.”
“Eleştirilerin, kendimizi geliştireceğimiz yanlarına odaklanmalıyız”
Eleştirilere sağlıklı bir formda nasıl karşılık verilebileceğine de değinen Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Evvela yapılabilecek birinci ve en değerli şey, gelen tenkidin nedenini anlamak ve bu tenkidin bizim için ne mana söz ettiğini objektif bir halde değerlendirmeye uğraş göstermektir. Her ne kadar yıkıcı tenkitlerin cömert bir formda yapıldığı bir toplumda yaşıyor olsak da! Tenkitlerin, şahsî olmayan geri bildirimler olduğu, kendimizi geliştirmemize yardım niteliği taşıdığı ve bunların gerçek emellerinin ne olduğuna odaklanmaya çalışmanın farkındalığı, bu durumlara sağlıklı cevaplar vermeye yardımcı olacaktır. Bunun dışında, tenkitlere karşı savunmacı olmak yerine, açık ve samimi bir irtibat kurarak yani; tenkit ile ilgili niyetlerimizi ve hislerimizi anlaşılabilir halde tabir etmeye çaba göstermek epeyce ehemmiyetlidir.” halinde konuştu.
Savunma psikolojisinin sürdürülmesi duygusal olgunlaşmayı engelleyebilir
Eleştirilere savunma psikolojisiyle reaksiyon vermenin bireylerin gerilim düzeylerini artırabileceğine, tasayı ve depresif hisleri şiddetlendirebileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu çeşit reaksiyonlar genel olarak duygusal refah seviyesini olumsuz tarafta etkileyebilir. Bireyin tenkitlere karşı duygusal bir kalkan oluşturarak, nitekim üzerinde çalışması gerektiği alanları görmesini ve gelişmesini engelleyebilir. Bu da uzun vadede bakıldığında kişinin ferdî ve mesleksel gelişimini engelleyebilir, bağlarını olumsuz etkileyebilir ve genel hayat kalitesini düşürebilir. Ayrıyeten, savunma psikolojisinin sürdürülmesi, kişinin duygusal zekasını geliştirmesini ve duygusal olarak olgunlaşmasını da engelleyebilir. Genele bakıldığında da bu çeşit yansıların devam etmesi, duygusal esnekliğinin zafiyete uğramasına ve diğerleriyle sağlıklı münasebetler kurma yeteneğinin zayıflamasına tesir edebilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
