İnme birdenbire meydana geliyor ve acil tıbbi müdahale gerektiriyor. Dünya üzerinde her yıl yaklaşık 17 milyon kişi inme geçiriyor. 6 milyon kişi hayatını kaybederken, 5 milyonu da engelli hale gelebiliyor. Erken müdahale inme hasarlarının azaltılmasında hayati rol oynuyor. İnmede birinci 4,5 saat içinde tedaviye başlanması, beyin dokusunun daha fazla ziyan görmesini önleyebiliyor, bu da hastanın hayatta kalma talihini ve işlevsel düzgünleşme mümkünlüğünü artırıyor. Bu nedenle, inme belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden tıbbi yardım almak büyük önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, inme ve nedenleri hakkında bilgi verdi.
Bazı inme tiplerinde baş ağrısı değerli bir belirti olabiliyor
İnme, beyin damarlarındaki tıkanmaya yahut beyin damarlarındaki yırtılmaya bağlı olarak ya iskemi gelişmesi ya da kanama gelişmesi sonucunda beyinde meydana gelen hasara denir. Bu hasarın beynin neresinde olduğuna nazaran de klinik bulguları da değişkenlik göstermektedir. İnmenin belirtileri ortasında; yüzde bir felç olması, kolda ya da bacakta bir güçsüzlük meydana gelmesi, konuşmada bir bozulma olması, konuşmanın peltek hale gelmesi ya da hiç konuşamama, hiç söz çıkaramama yahut etrafta söyleneni anlamama bulunabilir. Dengesizlik kelam konusu olabilir. Görme bulanıklığı, çift görme kelam konusu olabilir. Yine kollarda, bacaklarda uyuşmalar görülebilir. Bazı inme tiplerinde baş ağrısı da değerli bir belirti olabilir. Her baş ağrısı inme riski taşımaz ancak burada kıymetli olan baş ağrısının ani başlaması ve kişinin hayatında yaşadığı en şiddetli baş ağrısı olmasıdır. Bu usul baş ağrılarında kesinlikle hastaneye başvurulması gerekmektedir. Bu bulguların inme sonucu oluşabileceği farkındalığını topluma kazandırmak çok kıymetlidir.
İnme erkeklerde daha sık görülüyor
İnmedeki risk faktörlerini değiştirilebilir ve değiştirilemez olarak ikiye ayrılmaktadır. Yaş, cinsiyet, ırk, kalıtımsal özellikler değiştirilemez faktörlerdir. Örneğin 55 yaşından sonra her 10 yılda inme riski ikiye katlanır. Bunun yanı sıra inme erkeklerde bayanlara nazaran daha fazla görülmektedir. Değiştirilebilen risk faktörleri ortasında en kıymetli olanlardan biri hipertansiyon yani yüksek tansiyon hastalığıdır.
- Yüksek tansiyon; İskemik inme denilen damar tıkanması ve hemorojik inme denilen beyin kanaması için bir risk faktörüdür. Bu yüzden yüksek tansiyon hastalığının tedavi edilmesi ve yüksek tansiyonun denetim altında tutulması nitekim çok değerlidir.
- Bir öteki risk faktörü şeker hastalığıdır. Şeker hastalığı inme riskini neredeyse 6 kat artırabilmektedir. Bu nedenle şeker denetimi hayli kıymetlidir.
- Kalp hastalıkları da inmeye sebep olabilir. Bilhassa bir kalp ritim bozukluğu olan atrial fibrilasyon bu hastalıklardan biridir. Atrial fibrilasyon ilerleyen yaşla artan bir ritim bozukluğu hastalığıdır. Bu ritim bozukluğunun gerektiği formda tedavi edilmesi inmeyi tedbire açısından epeyce önemlidir
- Bir başka risk faktörü kolesterol yükseklikleridir. Kolesterol yüksekliği damar duvarının yapısını bozarak birebir vakitte orada bir enflamasyona neden olarak inmeye neden olabilmektedir. Bu enflamasyonun tedavi edilmesi, oradaki plakların stabilize edilmesi inmeyi tedbire açısından ehemmiyet arz eder.
- Bu hastalıkların yanı sıra en kıymetli risk faktörlerinden biri sigaradır. Sigara hem iskemik inme için hem de subaraknoid kanama olarak bilinen anevrizma yırtılmasına bağlı kanamalar için epeyce önemli bir risk faktörüdür. Yeniden ağır alkol tüketimi de inme için risk oluşturmaktadır.
- Yaşam tarzı da inme için risk oluşturan etkenler ortasında yer almaktadır. Bunların içerisinde hareketsiz hayat, fazla kilolar, tüketilen hazır ve işlenmiş besinler de bulunmaktadır.
İnmede birinci 4,5 saat hayati değer taşıyor
İlk 4,5 saat içinde yapılan ilaç tedavileri başarılı sonuçlar verebilmektedir. Bu nedenle yüzde, kolda, bacakta bir güçsüzlük olması, konuşmada bir bozulma olması, dengede bir bozulma olması, görmede bir bozulma olması üzere belirtiler görüldüğü anda hiç vakit kaybetmeden 112 ambulans sisteminin aranması gerekmektedir. Hasta yakınlarının hastayı kendi imkanları ile hastaneye götürmesi hiçbir halde önerilememektedir. Hastanın hastaneye mutlaka 112 ile taşıması gerekir. Bunun en değerli nedeni akut inme tedavilerinin her merkezde yapılamamasıdır. Dolayısıyla 112, hastaları inme tedavisi yapılan merkezlere ve hastanelere götürmektedir. 112 ambulans sistemi ayrıyeten hastayı götüreceği merkezi de inme hastasının getirileceği tarafında evvelden bilgilendirmektedir. Oradaki takım ona nazaran hazırlık yapmaktadır.
Tedaviler vaktinde yapıldığında kişi hayatına sağlıklı bir biçimde devam edebiliyor
İlk 4,5 saat içerisinde inmenin ilaçla tedavisi yapılabilir ve hastaların neredeyse 3’te 1 hiçbir şey olmamış üzere düzelebilmektedir. Bunun yanı sıra son vakitlerde geliştirilen anjiyo usulüyle tıkanan damardaki pıhtı çekilerek tıkanan damarı açan tedaviler kelam bahsidir. Bu tedaviler de neredeyse 6-8 saate kadar yapılabilmektedir. Bu tedavilerin hepsi sahiden hem hayat kurtarıcı hem de inmenin yol açtığı hasarı azaltan, şahısların hayatlarına sağlıklı bir biçimde dönmelerini sağlayan tedavilerdir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
