Alerji ve atopi birbirlerine benzerlikleri nedeniyle sıkça karıştırılan kavramlar. Her iki durumda da alerji testlerinin müspet bedel gösterdiğini söyleyen Çocuk Alerjisi ve İmmünolojisi Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, lakin her müspet sonuçta tedaviye gerek duyulmadığının altını çizdi. Bilhassa ailelerin çocuklarında bu noktaya dikkat etmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Sarıçoban, “Atopisi var diye çocukların hayatını kısıtlamamaları, gereksiz diyetlerle çocukların büyüme gelişmesini olumsuz etkileyecek sonuçlara neden olmamaları gerekir” dedi.
Alerji bilhassa son yıllarda üzerinde en çok konuşulan hastalıkların başında geliyor. Çevresel etkenlerdeki değişikliklerle birlikte alerjinin neden olduğu sıkıntılarla baş etmek zorunda kalan insanların sayısı da her geçen gün artıyor. Bu noktada değerli bir detaya dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünolojisi Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, alerji testi müspet çıkan her çocuğun kesinlikle hasta olacağı anlamanı gelmeyebildiğini söyledi.
Alerjiyle çok yakın olmakla birlikte birbiriyle ayrımı yapılamayan ve karıştırılan bir kavram olan atopiden bahseden Prof. Dr. Sarıçoban, “Aslında atopi ve alerji tabirleri sıkça karıştırılır, fakat aslında farklı tıbbi durumlardan bahsederler. Atopi, genetik yatkınlık sonucu bedenin alerjenlere karşı çok reaksiyon verme eğilimidir, alerji ise bu reaksiyonun kendisidir” diye konuştu.
ATOPİ VE ALERJİ ORTASINDAKİ FARK NEDİR?
“Testlerde atopi çıkması, kişinin alerji geliştirme eğilimini gösterir fakat bu kesinlikle etkin bir alerjisi olduğu manasına gelmez” diye konuşan Prof. Dr. Sarıçoban, sözlerine şöyle devam etti: “Alerjisinin olup olmadığı bilinmeyen rastgele bir 100 bireye alerji testi yapılsa, 20-30 şahısta teste alınan unsurlardan birtakım şeylere karşı az ya da çok olumluluk tespit edilir. Bu durum kişinin o unsura karşı hassas olduğunu gösterir. Alerji ise bununla karşılaşıldığı vakit reaksiyon verip verilmemesi manasına gelir. Yani, örneğin bir alerji testinde şahısta fındık testi olumlu gözükebilir lakin kişi fındığı yediği vakit rastgele bir şikayet ortaya çıkmıyor ise bu durum atopidir yalnızca hassas olduğu manasına gelir. Lakin bu kişi fındık yediği vakit döküntü oluyor, kaşıntı oluyor ise yahut nefes darlığı üzere rastgele bir alerjik hastalık belirtisi ortaya çıkıyorsa alerjinin varlığı kelam hususudur.”
ATOPİ HASTALIĞA DÖNÜŞMEZSE BELİRTİ VERMİYOR
Bir kişinin genetik olarak kodlarında atopi var ise o bireylerin hayatının rastgele bir periyodunda atopinin gelişebileceğini belirten Prof. Dr. Sarıçoban, “Ancak ortaya çıkabilmesi için ise çevresel olarak bu unsurla onunla karşılaşılması gerekir. Örneğin bir kişinin mangoya karşı bir atopi geni olabilir. Fakat bu kişi hayatı boyunca hiç mango yemezse mango alerjisi yaşamaz” dedi. Prof. Dr. Sarıçoban, atopinin alerjik bir hastalığa dönüşmediği sürece rastgele bir belirtisinin de olmayacağına işaret ederek, “Sadece kanda ya da deriden yapılan alerji test olumluluğu kelam mevzusudur. Fakat alerjinin belirtisi vardır. Bir şeye hassaslık kelam konusu ve buna bağlı da şikayetler varsa bu durumda alerji olduğu manasına gelir” diye konuştu.
ATOPİ ALERJİK HASTALIĞIN GELİŞİMİNİ KOLAYLAŞTIRIYORI
Atopik yapıda olmanın alerjik hastalığın oluşmasının kolaylaştırdığı üzere hastalığın şiddetini de artırdığını söyleyen Prof. Dr. Hülya E. Sarıçoban, “Çünkü atopi genleri alerjik hastalık genleri ile ortaktır. Birden fazla vakit başlangıç genleri yani kök genler ortak yoldan ilerlemesi ve yabancı unsura karşı yabancı bir şeye karşı oluşan karşılığın da bedende ortak gitmesi nedeniyle atopik bireyler alerjik hastalıklara daha yatkın olur. Yani genetik ve epigenetik faktörler buna sebep oluyor.” Diye konuştu.
ATOPİ YA DA ALERJİ OLMADAN DA HASTALIK GELİŞEBİLİR
Alerjik hastalıklarda atopinin yaklaşık yüzde 30 ile 50 ortasında olumlu olduğunu, yani kişinin bir şeye alerjisinin olmamasının alerjik bir hastalığı olmayacağı manasına gelmediğini söyleyen Prof. Dr. Sarıçoban sözlerine şöyle devam etti: “Yani, atopisi, alerjisi olmadan da alerjik hastalık oluşabilir. Örneğin astım olan her hasta atopik değildir ya da bir alerjisi olmamasına karşın astım hastasıdır. Münasebetiyle alerjisi atopik olanlara atopik astım, atopisi rastgele bir şeye alerjisi olmayanları da non-atopik astım diye ayrılır. Ekseriyetle hastaların yaklaşık yüzde 40-50’sinde yatkınlık olur. Atopik dermatitte ise hastaların yaklaşık yüzde 30’unda rastgele bir şeye karşı atopi tespit edilir.”
TETİKLEYİCİLER HASTALIĞIN ORTAYA ÇIKMASINI KOLAYLAŞTIRIYOR
“Eğer çevresel faktörler kişinin alerjisi ya da atopisi olan hususlar ise elbette ki hastalığın tetiklenmesine neden olur. Örneğin polene alerjisi ya da atopisi olan bir kişinin şikayetleri polenin ağır olduğu periyotta hastalığı tetikler ve alerjisi artar” diye konuşan Prof. Dr. Sarıçoban, sözlerine şöyle devam etti: “Bununla birlikte çevresel faktörler bir kısmı irritandır. Yani testlerde tespit edilemese de hastalığın tetiklenmesi neden olur. Sigara dumanı, hava kirliliği, ortamın nemi, yemek kokusu üzere kokular bunların hepsi çevresel faktörledir. Ayrıyeten, işlenmiş besinlerin tüketilmesi, bağırsak florasının bozuk olması da çevresel faktörler ortasında yer alır. Çevresel faktörler alerjik hastalıkların ortaya çıkışını kolaylaştırır. Bu faktörler epigenetik olarak tanımlanır. Yani genetik olmayıp ancak o genetik yapıları taklit edercesine uyarır ve hastalığın ortaya çıkmasını sağlar. Hasebiyle hastalıktan uzak durmak için bu hususlardan korunmak gerekir.”
BESLENMEDEN SİRKADYEN RİTME KADAR BİRÇOK ÖGE TEDAVİDE ROL OYNUYOR
Korunmak ve önlemek ismine öncelikle atopiye neden olan unsurlardan uzak durmak ve çevresel faktörleri düzenlemek gerektiğini anlatan Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Alerjisi ve İmmünolojisi Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, “Alerjide öncelikle birinci tedavi prensibi, ilaçtan da evvel alerjinin, atopinizin olduğu husustan uzak durmaktır. Örneğin kedi alerjisi varsa kediden uzaklaşmak, fındığa alerjiniz varsa fındıktan uzaklaşmak üzere. Sonraki süreçte ilaç tedavisine başlanır. Semptomatik tedavi olarak tanımlanan hastalıkları denetim edici, rahatlatıcı tedavileri verilir. Bunun yanında epigenetik faktörleri de güçlendirmek gerekir. İşlenmiş besinlerden uzak durmak, sigara dumanından uzak durmak, probiyotiklerden varlıklı beslenmek, gerilimden uzak durmak, sirkadiyen ritmi ayarlamak alerjik hastalıkların tedavisinde rol oynar.”
EBEVEYNLER BU NOKTAYA DİKKAT ETMELİ!
“Genellikle her atopisi olan şeyden uzak durması gerektiğine dair yanlış bir inanış var. Fakat kişi şayet atopisi olduğu hususla karşılaştığında bir reaksiyon vermiyorsa, bu bir hastalığa dönüşmüyorsa engellemeye gerek kalmıyor.” diyen Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, kelamlarını şöyle tamamladı: “Örneğin yumurta atopisi tespit edilen bir kişi yumurta yediğinde yahut çocuğuna yumurta yedirdiğinde rastgele bir reaksiyon yaşamıyorsa yumurta yedirilmeye devam ediliyor. Zira yumurta, büyümek ve gelişim için çok kıymetli yapan bir protein olduğu için bu proteinden yoksun edilmemesi gerekiyor. Lakin kişinin hayat kalitesini de düşürecek çevresel faktörlerden olan nemli ortam, hava kirliliği üzere ortamlardan uzak durulmalı. Anne babaların atopisi var diye çocukların hayatını kısıtlamamaları, gereksiz diyet yapıp çocukların büyümesini gelişmesini olumsuz etkileyerek farklı problemlere neden olmamalı.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
