Günlük ömür kalitesini ve genel sıhhat durumunu olumsuz istikamette etkileyebilen uykusuzluk, çağdaş toplumun yaygın meselelerinden biri. Uykusuzluğun yalnızca fizikî değil birebir vakitte zihinsel tesirlerinin de olduğunu anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Bilimsel araştırmalar uykusuzluğun kalp sıhhatinin yanı sıra, hafızayı da olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Yeni bilgilerin öğrenilmesi, pekiştirilmesi ve geri çağrılması kâfi ve kaliteli uyku ile direkt ilişkili” dedi.
Hafıza; bilgilerin kodlanması, depolanması ve geri çağrılması süreçlerinden oluşuyor. Bu süreçler, kısa müddetli hafıza yani anlık bilgiler ve uzun müddetli hafıza yani kalıcı bilgiler olarak ikiye ayrılıyor. Uykunun bu süreçlerin her birinde kritik bir rol oynadığını paylaşan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Uyku sırasında beyin, gün boyunca kazanılan bilgileri pekiştirir ve organize eder. Kâfi ve kaliteli uyku, öğrenilen bilgilerin uzun müddetli hafızaya aktarılmasında temel bir rol oynar” diye konuştu.
Öğrenmeyi zorlaştırıyor, duygusal dengeyi bozuyor
Uykusuzluk ve hafıza münasebetini destekleyen birçok bilimsel çalışmanın olduğunu söyleyen İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma; yetersiz uyku alan öğrencilerin öğrenme ve bilgi hatırlama yeteneklerinin önemli formda azaldığını, kâfi uyku alan öğrencilerin ise akademik muvaffakiyetlerinin daha yüksek olduğunu gözler önüne seriyor” dedi. Bilimsel araştırmalardan örnek veren Prof. Dr. Nevrez Koylan, “California Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışmada uyku sırasında beynin nasıl çalıştığı ve bilgileri nasıl pekiştirdiği incelenmiş. Araştırma sonuçları, derin uyku evresinin deklaratif hafıza için kritik olduğunu ve uykusuzluğun bu süreci olumsuz etkilediğini göstermiş. Ayrıyeten National Institutes of Health (NIH) tarafından yapılan öteki bir araştırmada, düşlerin görüldüğü ve beynin faal olduğu REM uykusunun yetersiz kalması durumunda duygusal bilgilerin daha güç hatırlandığı ve duygusal istikrarın bozulduğu ortaya konmuş” halinde konuştu.
Kalitesiz uyku, kalbe bile ziyan veriyor
Uyku ve kronik hastalıklar ortasında son derece karmaşık bağlantılar olduğunu lisana getiren İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Kronik hastalıkların oluşumu ve seyri, uyku ile yakından ilişkili. Bu ikili ortasındaki irtibatla alakalı olan en yaygın hastalıklar; diyabet, kardiyovasküler problemler, obezite, depresyon, demans ve inflamatuar sorunlar olarak sıralanabilir. Yapılan çalışmalar, yetersiz uykunun tip 2 diyabet gelişiminde kıymetli bir rol oynadığını ve orta yaşlı bireylerdeki uyku bozukluklarının ileri yaşlarda demans gelişimini kolaylaştırdığını ortaya koyuyor. Türlü teneffüs bozuklukları, bilhassa de uyku apnesi; hipertansiyon, inme, ritm bozuklukları üzere bir dizi kalp ve damar hastalığının ortaya çıkma riskini artırıyor ve seyrini hızlandırıyor. İlaveten uyku bozukluklarının damar sertliği gelişimini de hızlandırdığı bilinen bir gerçek” sözlerini kullandı.
Uyku ve kilo ortasında ise aykırı bir bağ kelam konusu olduğunu, uyku müddetinin kısalmasıyla kilonun artış gösterdiğini belirten Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Bu durum bütün yaş kümelerinde görülebilse de çocuklarda daha net olarak gözlemleniyor. Sebebi ise beyinde bulunan, iştahı ve güç oluşumunu denetim eden hipotalamus isimli bölgenin uykusuzluktan olumsuz etkilenmesi. Bütün sayılanlara ek olarak enflamatuar hastalıkların yol açtığı ağrı ve huzursuzluk uykunun müddetini ve kalitesini olumsuz etkilerken, uyku bozuklukları da enflamasyonun şiddetlenmesine yer hazırlıyor. Ayrıyeten kaliteli bir uykunun kan şekeri denetimine de yardımcı olduğu biliniyor” dedi.
Prof. Dr. Koylan uykusuzluğun; yeni bilgiler öğrenmeyi, pekiştirmeyi, depolanmış bilgileri geri çağırmayı, yaratıcılığı ve sorun çözmeyi zorlaştırdığını vurgulayarak uykusuzluğu önleyecek tavsiyelerde bulundu:
Her gün tıpkı saatte yatın
Düzenli bir uyku rutini oluşturmak uyku kalitesini artırır. Her gün tıpkı saatte yatmak ve tıpkı saatte kalkmak biyolojik saatin sistemli çalışmasını sağlar.
Uyku ortamını iyileştirin
Uyku ortamının sessiz, karanlık ve serin olmasına dikkat edilmelidir. Hem rahat hem ortopedik yatak ve yastık uyku kalitesini artırabilir.
Yatmadan evvel tablet yahut telefona bakmayın
Yatmadan evvel telefon, tablet ve bilgisayar üzere teknolojik aygıtların kullanımını sınırlamak uykuya geçişi kolaylaştırır. Bu aygıtlarda bulunan mavi ışık, melatonin üretimini azaltarak uyku tertibini bozabilir.
Kafein tüketimini azaltın
Kafein tüketimi uyku kalitesini olumsuz istikamette etkileyebilir bu sebeple kafein içeren besin ve içecekler yatmadan evvel tüketilmemelidir.
Düzenli idman yapın
Düzenli idman yapmak uyku kalitesini artırır. Fakat ağır idmanların yatmadan çabucak evvel yapılmaması gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
