Diz eklemi sorunları, orta yaş ve sonrasında hayat kalitesini önemli formda etkileyebilir. Bilhassa 40’lı yaşlardan sonra ortaya çıkan bir öteki sorunun da parantez bacak görünümü olduğunu belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ömer Yonga, “Bacaklarda meydana gelen form bozukluğu ve eğilme, altta yatan problemlerle birlikte ortaya çıktığı için kişiyi hem fizyolojik hem de ruhsal olarak etkiliyor” dedi. Yüksek tibial osteotomi ameliyatıyla diz eklemindeki hizalama bozukluklarının düzeltilebildiğini anlatan Op. Dr. Yonga, “Bu sayede hem estetik korkuları giderilebiliyor hem de hastanın ağrı azaltılarak hareket kabiliyeti geri kazandırılabiliyor. Ayrıyeten, total diz protezi ameliyatı gereksiniminin azaltılmasının mümkün olabiliyor” diye konuştu.
Bugün 40-65 yaş ortası küme, orta yaşlı bireyler olarak kabul ediliyor. Doğal olarak, yaşla birlikte bilhassa diz sorunları ve kıkırdak meseleleri daha fazla görülmeye başlıyor. Bu yaşlarda diz sorunlarının birbirleriyle ilişkili sıkıntılar olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ömer Yonga, şunları anlattı: “40 yaşını geçtikten sonra diz önü ağrısı, diz kapağında kıkırdak aşınması üzere sorunlar yahut menüsküs yaralanmalarına daha sık rastlanıyor. Daha ileri yaşlarda ise kıkırdak parçalanmaları ya da bunun sonucu olarak osteoartrit, yani diz kireçlenmesi, karşımıza çıkabiliyor. Tıpkı vakitte bağ dokusu sorunları de yaşanabiliyor. Bilhassa son yıllarda daha sık gördüğümüz bir başka durum ise 40 yaşına kadar hiç spor yapmamış şahısların apansız spora başlamaları sonucu menüsküslerini, çapraz bağlarını, yan bağlarını zedelemeleri yahut dizde bağ dokusunda tendinit ya da bursit şikâyetlerinin ortaya çıkmasıdır.”
ŞİKÂYETLER DİZ ÖNÜ AĞRISIYLA KENDİNİ GÖSTİYOR
40 yaşından sonra hastaların şikayetlerinin ekseriyetle diz kapağı ile diz ortasındaki aşınmaya bağlı olarak geliştiğini belirten Op. Dr. Yonga, bu durumun ortaya çıkmasını, bedenimizin 35-40 yaşından sonra yıkım sürecinin artmasına bağladı. Op. Dr. Yonga, “Vücudumuzda 35-40 yaşından sonra terazinin istikrarı bilakis dönmeye başlıyor. İmal ve yıkım süreçlerinde istikrar değişiyor; yıkım artarken imal azalıyor ve doğal olarak yaşlanma süreci başlıyor. Sonuç olarak, bilhassa bu yaş kümesinde merdiven inip çıkarken zorlanma, dizlerden ses gelmesi üzere şikayetlerle tabibe müracaatların arttığını görüyoruz. Tedbir alınmazsa kıkırdaktaki aşınma vakitle artıyor” diye konuştu.
PARANTEZ BACAK GÖRÜNÜMÜ ALTTA YATAN SIKINTIYLA BİRLİKTE GELİŞİYOR
Özellikle 40’lı yaşlardan sonra ortaya çıkan bir diğer sorun da parantez bacak manzarası olarak tanımlanan durum. Bacaklarda yaşanan bu form bozukluğu ve eğilmenin atta yatan problemlerle birlikte ortaya çıktığı için kişiyi hem fizyolojik hem de duygusal olarak etkilediğini söyleyen Dr. Yonga, şunları anlattı: “Zaman içerisinde ağrı, eklem sertliği ve eklemdeki kıkırdak parçalanmaları gelişebilirken, yaş ilerledikçe hastanın bacağının iç tarafındaki kemik kısmı daha fazla ezilip çökmeye başlar. Bu durumu ortaya çıkaran birçok etken vardır ve osteoporoz bunların başında gelir. Kemik yoğunluğunun azalması, kemiklerin zayıflayıp deforme olmasına, münasebetiyle bacakların düzgün hizalanmamasına neden olabilir. Diz ekleminde kireçlenme, eklem kıkırdağının aşınması ve kemiğin deformasyonu ile sonuçlanabilir ki bu da diz ekleminin iç kısmında daha fazla hasar oluşmasına ve bacakların dışa yanlışsız eğilmesine yol açabilir. Ayrıyeten, obezite ile birlikte dizlere binen tartının artması, genetik faktörler ya da yaşanılan bir travma da parantez bacak görünümünün ortaya çıkmasında tesirli olabilir.”
VÜCUT KİTLE İNDEKSİNİN ARTMASIYLA SORUN DAHA BESBELLİ HALE GELİYOR
Yaşın ilerlemesiyle birlikte beden kitle indeksindeki artışa paralel olarak sorunun daha besbelli hale geldiğine işaret eden Op. Dr. Yonga, “Hastalar ‘son 5 yılda hal bozukluğum ve parantez bacak görünümü arttı. Üstelik boyum da kısaldı” şikayetiyle başvuruyor. Bilhassa bayanlarda osteoartrit görülme mümkünlüğü erkeklere nazaran daha yüksek olduğu için bayanlarda parantez bacak gelişme riski artıyor” dedi.
TEDAVİ PLANI HASTANIN DURUMUNA NAZARAN OLUŞTURULUYOR
Bu şikayetlerle gelen hastaların tedavi yaklaşımında belli algoritmalarla hareket ettiklerini belirten Dr. Yonga, şu bilgileri verdi: “Hasta, yapılan birinci değerlendirmede görünür formda çarpık bacakla gelmiş olsa bile, öncelikli olarak hastanın ortoröntgenogram dediğimiz bacak uzunluk grafisini çekerek açısal değerlendirmesini yapıyoruz. Bunun yanı sıra, bu bölgelerdeki kıkırdak dokuların ve yumuşak dokuların nasıl etkilendiğini görmek için o bölgeyi MR görüntülemesiyle de kıymetlendiriyoruz. Alınan sonuçlara nazaran hastamızın tedavisine geçiyoruz. Öncelikle hastaya non-steroid tedaviler yahut fizik tedavi antrenmanları verebiliyoruz. Bu idmanlar sonrasında hastanın kasları güçlendiğinde, kıkırdak dokusu sağlamlaşıyor ve diz kapağı ile diz ortasındaki sürtünme ölçüsü azalıyor. Açılanması ve derecelenmesi çok yüksek olmayan hastalara tabanlık öneriyoruz. Kimi özel üretim tabanlıklar, hastaların hal bozukluklarını vakit içerisinde bir ölçü düzelterek şikayetlerini ortadan kaldırabiliyor. Lakin bozukluk ileri derecede ise cerrahi müdahale devreye giriyor.”
ÖZELLİKLE İLERİ YAŞ KÜMESİNDE YAPILAN CERRAHİ EKLEMLERİ DE KORUYOR
Özellikle 60 yaşın altındaki parantez bacak yahut X bacak deformitelerini düzeltmek için uygulanan tibial osteotomi ameliyatının, sorunu tahlile kavuşturmasının yanı sıra hastanın kendi rezervleri kullanıldığı için eklem hami bir ameliyat olduğunu belirten Op. Dr. Yonga, şu bilgileri aktardı: “Bu ameliyatla, dizdeki aşınmış yahut hasar görmüş bölgeden yükü alop sağlam tarafa aktararak ağrıyı azaltmanın yanı sıra diz ekleminde daha uygun hizalama sağlayarak hareket kabiliyetini artırmayı amaçlıyoruz. Sonuç olarak diz eklemine uygulanan baskıyı tekrar dağıtarak eklemin ömrünü uzatmak ve total diz protezi üzere daha büyük cerrahi süreçleri geciktirmek mümkün oluyor.”
HASTA SEÇİMİ ÖNEMLİ
Artroskopik cerrahi yardımı ile gerçekleştirilen tibial osteotomi ameliyatının yanlışsız hastalar için epey tesirli bir tedavi formülü olduğunun altını çizen Op. Dr. Yonga, sözlerine şöyle devam etti: “Hastalarımızın, ameliyat sonrası dizlerini tam açıp kapatması sağlanır. Eklem açıklıklarının kâfi olduğu ve ağrının denetim altına alındığı görüldükten sonra, hastalarımızı iki gün içinde büsbütün ayağa kaldırıyoruz. Akabinde ameliyatlı bacağına kısmi yük vererek yürüteç ile yürümesine imkan tanıyoruz. Bu süreç her ne kadar iki bacakta tıpkı anda yapılabilse de uygun olan sırayla tek bacakta yapılmasıdır. Hastanın bacağına tam olarak basabilmesi yaklaşık iki ay sürüyor. Sonraki süreç ise fizik tedavi ile birlikte yürütülüyor. Bu ameliyatta hastalarımızın olağan takviyesiz yürüyerek hayatlarına dönmeleri, total diz protezi ameliyatına göre daha geç görünse de sonuçta hastalarımızın hayatlarını protez ameliyatına gereksinim duymadan sürdürmeleri en büyük kazanımdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
