Gastroözofagiyel reflü yani halk ortasındaki ismiyle reflü hastalığı mide içeriğinin üste, yemek borusuna hakikat geri kaçması olarak biliniyor. Hastalar genel olarak durumlarını ‘’yediklerim ağzıma geliyor’’ cümlesiyle özetliyor. Lakin kişi teşhis konmuş reflüsü olmamasına karşın, yemeği fazla kaçırdığı için de misal şikayetlerle karşılaşabiliyor. İşte bu nedenle uzmanlar reflüyü fizyolojik ve patolojik olarak ikiye ayırıyor. Fizyolojik reflü ömür usulü değişiklikleri ile ortadan kalkabiliyorken, patolojik reflü ise uzun vadede Barrett Özofagusu’yla birlikte adenokanser riskine yol açabileceğinden tedavi edilmesi büyük önem taşıyor. Memorial Ankara Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Benan Kasapoğlu, patolojik reflünün teşhis ve tedavisi hakkında kıymetli bilgiler verdi.
Bu belirtiler reflüye işaret ediyor
Reflüyle ilgili son devir çalışmalar gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hastalığın görülme sıklığının her geçen gün arttığını ortaya koydu. Yani bir öteki deyişle reflü kuşkusuyla sıhhat kurumlarına başvuranların sayısı evvelki yıllara oranla arttı. Çabucak her yaşta rastlanabilen reflünün en sık görülen belirtileri ise şöyle sıralanabilir;
- Ağrılı yutma ve yutma güçlüğü
- Besinlerin ağza gelmesi
- Boğazda takılma hissi
- Yemek borusunda yanma
- Kronikleşmiş öksürük
- Ses kısıklığı
- Hırıltılı solunum
- Bulantı ve kusma
Kişinin ömür kalitesini bozan ve bilhassa yemek sonrası baş gösteren bu belirtiler bazen uykudan uyandıracak kadar ağır seyredebilir; dahası sırtta, uzunluğunda, çenede, kollarda ve göğüste ağrıya neden olabildiği üzere kalp krizi belirtileri ile de karıştırılabilmektedir.
Tanı için her vakit endoskopi kaide değil
Reflünün tanısı çoğunlukla klinik olarak konur. Hasta reflüye ilişkin şikayetlerinden bahsettiğinde tabibin yönelttiği sorular eşliğinde reflü teşhisine ulaşılır. Bazen de tedaviden tanıya gidilir. İlaç reçete edilen hastanın şikayetleri geriler ise denetim muayenesinde reflü tanısı konulur. Yani endoskopi her vakit, her hasta için gerekli değildir. Lakin uzun müddetli reflüsü olanlarda hastalığın derecesini, yemek borusundaki tahribatı ya da kalıcı değişiklikleri, ülser ve yara varlığını tespit edebilmek için endoskopi çok kıymetlidir. Bunun yanı sıra hasta 50 yaşını geçmiş ve yeni başlayan bir yutma zahmeti yaşıyorsa, ağızdan ya da makattan kanama, büyük abdestte bâtın kan testinde olumluluk, tedavi edilemeyen demir eksikliği anemisi, devam eden daima kusmalar, ani gelişen kilo kaybı ya da iştahsızlıkla karşı karşıya ise endoskopik değerlendirmenin kesinlikle yapılması gerekir. Ayrıyeten birinci derece akrabalarda yemek borusu ya da mide kanseri hikayesi varlığında da kesinlikle endoskopi önerilir.
Reflü teşhisinde kullanılan bir öteki yol de Ph Metre’dir. Yemek borusuna asit kaçışı olup olmadığı hastanın burnundan yerleştirilen çok ince bir hortumla kıymetlendirilir. 24 saat süren izlem sırasında, kelam konusu hortum ve bağlı olduğu makine yardımıyla yemek borusundaki asit düzeyi ölçülerek geriye hakikat kaçış olup olmadığı net halde ortaya konur. Lakin şayet reflüye ilişkin cerrahi bir müdahale planlanıyor ya da doktor uzun müddetli reflüsü olan hastada komplikasyon gelişmiş olması kaygısı taşıyor ise endoskopi ve PH Metre birlikte de kullanılabilir.
Salçalı ve yağlı yemekler ile çikolata tüketimi şikayetleri artırabilir
Reflü tanısı alan hastanın tedavisinde birinci basamak hayat usulü değişiklikleri ve diyettir. Fazla kilolularda kilo verme, yatak başının yükseltilmesi, gece yatmadan 2 saat evvel yeme içmenin kesilmesi ilgili şikayetleri azaltacaktır. Bilhassa çikolata, salça, yağlı ve baharatlı yiyecekler, kafeinli ve asitli içecekler, çiğ sebze-meyveler ile sigara ve alkol mide asidini artırdıkları için uzak durulmalıdır. Şayet beslenmede bunlara yer verilecek ise gece reflüsünden korunabilmek ismine akşam saatlerinde ve birlikte tüketmemeye ihtimam gösterilmelidir. Ayrıyeten reflüsü olan hasta sıkı kemer ve korse de kullanmamalıdır zira karın içi basınç artar ise reflü kötüleşir. Lakin tüm bu ömür usulü değişikliklerine karşın hastanın şikayetleri geçmiyor ise kesinlikle ilaç tedavisine başlanmalıdır. Bu noktada doktor tarafından proton pompa inhibitörü denilen ilaçlar ya da antiasit şuruplar reçete edilebilir.
İlaç tedavisi yetersiz kaldığında endoskopik ve cerrahi prosedürlere başvurulabilir
Medikal tedaviye de cevap vermeyen hastalarda ise sonraki kademeleri düşünmek gerekir. Bunlardan biri endoskopik, oburu ise cerrahi tekniklerdir. Cerrahi teknikler (ameliyat) yalnızca yemek borusu ile kapakçık ortasındaki gevşeklik çok ilerlemiş hastalarda düşünülür. Kapakçık gevşekliği çok ilerlememiş ve o bölgede rastgele bir fıtık kesesi oluşmamış hastalar içinse günümüzde en çok başvurulan tekniklerin başında endoskopik reflü tedavisi gelir.
Stretta ile radyofrekans dalgaları kullanılarak, ameliyatsız tedavi mümkün
Stretta ismi verilen ve son devirde epey tanınan hale gelen radyofrekans ablasyon prosedüründe, ağızdan girilen bir kateter yardımıyla bölgede radyofrekans dalgaları kullanılarak sıkılaşma sağlanır, mide asidinin geriye kaçışı engellenir. Daha çok mide kapakçığı açıklığı 3 cm’in altında olan genç hastalara uygulanabilmektedir. Ortalama yarım saat süren bu ameliyatsız sistem sayesinde hasta tıpkı gün taburcu olabilir. Bilhassa ömür stili değişikliği, diyet ve ilaç tedavisiyle iyileşemeyen genç hastaları reflünün uzun vadeli risklerinden korumak için endoskopik tedaviler kesinlikle düşünülmelidir.
Stretta kimlere uygulanmaz?
Endoskopik olarak gerçekleşen radyofrekans ablasyon prosedüründe kullanılan akım karaciğer kistleri ve kalp ritim bozuklukları üzere hastalıkların tedavisinde yıllardır inançla kullanılıyor olmasına karşın şu bireylere uygulanmaz:
- 3 cm’den büyük mide fıtığı olanlar
- Yemek borusunda ileri derecede hasar ya da hücresel değişimi bulunanlar
- Akalazya hastaları
- 18 yaşından küçükler
- Hamileler
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
