Kumar bağımlılığı, sırf bireyleri değil, aileleri ve toplumları da derinden etkileyen bir sorun olarak her geçen gün yaygınlaşıyor. Bilhassa sanal kumarın yükselişiyle birlikte bağımlılık oranlarında önemli bir artış gözlemleniyor. Bu bağımlılık, bireylerin maddi kayıplara uğramasıyla birlikte aile bağlantılarında bozulmalar, duygusal çöküşler ve toplumsal izolasyon üzere sonuçlar doğuruyor. Yeşilay, bu tehlikeli süreci durdurmak gayesiyle Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinde (YEDAM) tamamı bağımlılık alanında çalışan uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarından oluşan takımlar ile bağımlı bireylere ve bağımlı bireylerin yakınlarına ücretsiz psikoterapi ve sosyal destek hizmeti veriyor.
Türkiye’nin 81 ili ve KKTC’de olmak üzere toplam 107 YEDAM bulunuyor. YEDAM’a 115 Müşavere Hattı üzerinden ulaşılabiliyor. Bağımlı ve bağımlı yakınları, Yeşilay Danışmanlık Merkezinden aldığı takviyeyle hayata tekrar tutunuyor, renklerini tekrar kazanıyorlar. 2015 yılından bu yana hizmet veren YEDAM’larda şu ana kadar gerçekleştirilen görüşme sayısı 316 bin.
Son yıllarda, kumar bağımlılığı sebebiyle Yeşilay Danışmanlık Merkezleri’ne yapılan müracaatlarda önemli bir artış yaşanıyor. YEDAM’a gelen müracaatların %37’si kumar bağımlılığı nedeniyle gerçekleşiyor. Bu oran, husus bağımlılığı nedeniyle yapılan müracaatlara yakın seyrediyor. Türkiye genelindeki 107 adet Yeşilay Danışmanlık Merkezinin %34’ünde ise kumar bağımlılığı rehabilitasyon süreçlerine dahil olan danışan sayısı, öbür bağımlılık cinslerinin önüne geçmiş durumda. Bir öbür kıymetli istatistik ise danışanların %75’inin arkadaşlarında da kumar oynama davranışı görülmesi.
Kumar, bireylerin hem maddi hem de ruhsal sıhhatini olumsuz etkilerken, aile içi alakalarda de derin yaralar açıyor. Meslek ayırt etmeksizin doktor, işçi, asker gibi farklı meslek kümelerindeki bireylerde de kumar bağımlılığı sıkça görülüyor. Bu durum, kumarın toplumun her kısmını etkileyen önemli bir sorun olduğuna işaret ediyor.
Kumarın Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri
Kumar oynama bozukluğu, maddi zorluklar, aile içi çatışmalar, duygusal çöküşler ve toplumsal bağların zayıflaması üzere olumsuz sonuçlar doğuruyor. 2023 yılında YEDAM’a başvuran bayanların sayısı, 2022’ye kıyasla iki katına çıktı. Bu artış, kumar bağımlılığının sırf erkeklere has olmadığını ve toplumun her kısmını etkilediğini ortaya koyuyor. Ayrıyeten, bağımlılıkla gayret edenlerin %51’i spor bahisleriyle başlayarak, daha sonra casino oyunlarına yöneliyor ve bağımlılıkları derinleşiyor.
Kumar bağımlılığının bir öbür kıymetli noktası, çıkarın süratle karşılanması beklentisi. Öte yandan, kumarda yaşanan maddi kayıplar, onları daha fazla risk almaya itiyor. Uygunlaşmak için harekete geçmekteki gecikmenin kıymetli bir nedeni ise, “ayıp olur” ya da “adı berbat anılır” üzere toplumdaki yaygın önyargılar. Halbuki bağımlılık sorunu yaşayanların en kısa müddette uzman dayanağı alması, güzelleşme sürecini de hızlandırıyor.
Yeşilay Genel Lideri Doç. Dr. Mehmet Dinç: “YEDAM’larda Türkiye’ye has geliştirdiğimiz bir bağımlılık psikososyal takviye modeli uyguluyoruz”
Yeşilay Genel Lideri Doç. Dr. Mehmet Dinç, kumar bağımlılığına karşı sundukları tahlilin bireyler ve ailelere yönelik psikoterapi ve toplumsal takviye hizmeti sunmak olduğunu belirtti. Dinç, “Yıllara dayanan araştırmalar ve pratik tecrübelerle geliştirdiğimiz özel rehabilitasyon tekniklerimiz, kumarın ruhsal tetikleyicilerine odaklanıyor ve bireylere sağlıklı başa çıkma marifetleri kazandırıyoruz. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Motivasyonel Görüşme Teknikleriyle, kumar oynama isteğiyle nasıl başa çıkılacağını öğretiyoruz.” dedi.
Dinç ayrıyeten, aile terapisinin ehemmiyetine dikkat çekerek, “Kumar bağımlılığı yalnızca bireyi değil, tüm aileyi etkileyen bir sıkıntıdır. YEDAM’da sunduğumuz aile terapileri, rehabilitasyon sürecine ailelerin de dahil edilmesi, finansal idare marifetlerinin kazandırılması ve aile içi inancın tekrar inşa edilmesini içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, düzgünleşme oranlarını önemli biçimde artırıyor.” sözlerini kullandı.
YEDAM’da Sunulan Dayanaklar ve Terapiler
YEDAM’da kumar bağımlılığıyla çaba eden bireylere ve ailelerine, ücretsiz ferdi ve küme terapileri sunuluyor. 18 oturumdan oluşan ferdî terapiler ve 5 oturumdan oluşan aile küme terapileri, bağımlılıkla çabada güçlü bir dayanak sağlıyor. Küme terapisine katılan bireyler, yalnız olmadıklarını fark ederek rehabilitasyon sürecinde dayanışma ortamı oluşturuyor.
Bir yıllık tertipli ruhsal dayanak programını tamamlayan bireylerde, düzgünleşme oranlarında gözle görülür bir artış sağlanıyor. İyileştirilmeyen kumar bağımlılığı, borçlanma, iş kaybı ve yasal problemler üzere önemli sonuçlar doğurabiliyor. Yeşilay, kumar bağımlılığıyla gayret etmek ve rehabilitasyona erişimi kolaylaştırmak gayesiyle çalışmalarını sürdürmeye devam ediyor. Alanında uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanları, bağımlılıktan kurtulma yolunda şahıslara rehberlik ediyor. Ayrıyeten adım adım sağlıklı bir hayat yolunda dayanak veriyor. Doç. Dr. Mehmet Dinç, doğru takviyeyle kumar bağımlılığının üstesinden gelmenin mümkün olduğunu vurgulayarak, Yeşilay’ın bu uğraşta şahısların ve ailelerin yanında olduğunu belirterek, 115 numaralı takviye çizgisinden 7 gün 24 saat danışmanlık alabileceklerini tabir etti.
Kamuoyuna Değerli Çağrı
Doç. Dr. Mehmet Dinç, aile terapisinin kumar bağımlılığını önlemedeki katkısını şu sözlerle ifade etti: “Bağımlı ve bağımlı yakınları 115 Müşavere Hattı’mızı arayarak YEDAM’dan randevu alabilir ve bu hizmetten fiyatsız faydalanabilirler. Aile terapisi, kumar bağımlılığının sırf bireyi değil, tüm aileyi etkilediğini göz önünde bulundurarak tasarlandı. YEDAM’da ailelere sunduğumuz takviye, kumar oynayan bireyin rehabilitasyon sürecine dahil edilmesi, finansal idare, hudutların belirlenmesi ve inancın tekrar inşa edilmesi üzere kritik hususları içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, düzgünleşme oranlarını önemli halde artırıyor. Kumar bağımlılığı, kişisel bir sorun olmaktan öte, ailevi ve toplumsal bir sıkıntıdır. Lakin gerçek takviyeyle güzelleşme mümkündür. Kumar bağımlılığı sorununa yakalanmış kardeşlerimize bu işin tedavisi olduğunu, tahlili olduğunu, yolun sonu olmadığını söz etmek istiyoruz. Birlikte bu sorunu çözelim istiyoruz, biz yanlarındayız, uzman arkadaşlarımız yanlarında. Türkiye’nin her yerinde, bu kardeşlerimizi hayata döndürmek ve sorunlarını çözmek için hizmetlerindeyiz”.
Kumar Oynama Bozukluğu Bilgileri (Kaynak: Yeşilay Danışmanlık Merkezleri)
–Başvuru yapan bireylerin yaş ortalaması 34
-Başvuru yapan şahısların %97’si erkek
-Başvuru yapan şahısların %53’ü evli
-Başvuru yapanların %85’inin eğitim seviyesi lise ve üzeri
-Kumar oynama davranışı bireylerde, %67 oranında spor bahisleri oynama ile başlıyor ve yaş ortalaması 21,31
-Kumar oynama davranışını sürdüren bireylerin, en sık oynadığı kumar çeşidi %51 oranıyla spor bahisleri olurken, ikinci sırada %40 oranıyla casino oyunları yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
