Osmangazi Belediyesi’nin yeni devirde başlattığı Edebiyat Söyleşileri programının birinci konuğu şair, muharrir ve mütercim Cem Yavuz oldu. ‘Şiirin Çevirisi ve Çevirinin Şiiri’ bahisli bir söyleşi gerçekleştirilen Yavuz, dünya edebiyatının kıymetli isimleri ortasında yer alan Paul Celan, T.S Eliot ve R. M. Rilke’nin şiirlerine yaptığı çeviriler üzerine konuştu.
Osmangazi Belediyesi ve Türkiye Yazarlar Birliği Bursa Şubesi işbirliğinde gerçekleşen Edebiyat Söyleşileri, Seyyid Tarz Kültür Merkezi’nde başladı. Edebiyat, ideoloji ve tarih alanlarında uzman konuşmacıları Osmangazililerle buluşturacak olan programın birinci konuğu, son yıllarda Paul Celan, T.S Eliot ve R. M. Rilke’nin şiirlerini Türkçe’ye çeviren, Solukdönüm isimli şiir kitabıyla 2023 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne layık görülen şair, muharrir ve tercüman Cem Yavuz oldu. ‘Şiirin Çevirisi ve Çevirinin Şiiri’ bahisli söyleşiye, çeviri sözünün kökenine değinerek başlayan Yavuz, çeviri sözünün bir lisandan öbür bir lisana nakil manasına geldiğini söz etti.
Çeviri ile uğraşan insanların bir metni çevirirken yapay zekanın ya da makine çevirisinin yaptığından farklı bir şey yapması gerektiğini tabir eden Yavuz, “İşte bu da beşere mahsus bir kavram olan ilham oluyor. O denli bir an geliyor ki tıkandığınızda ve orta verdiğinizde hiç olmayacak bir vakitte o sözün manası aklınıza gelebiliyor. İşte bu ilham oluyor. Şiirde moda mod çeviri yapamazsınız. Zira şiirin bu duygusu ve bağlamı var. Şiir, ana lisan içerisinde oluşturulmuş özel bir lisan alanı. Bilhassa lirik çeviri de teğe bir çeviri olmaz. Manayı o lisanın yapısına nazaran yine kurmak gerekir” dedi.
Şiir çevirirken erek lisanda yapıtın üslubuna akraba bir ‘replika’ yaratmaya dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapan Cem Yavuz, “Bitirdim dediğiniz anda bile şiir çevirisi yeni söyleyişlere açık potansiyel bir alan olarak durduğu yerde işlemeye devam eder. Edebi ve felsefi çeviri, şiir çevirisi her babayiğidin ve hiçbir söz işlemci uygulamasının harcı değildir. Zira bilgi ve bilgi dışında, ağır bir birikim, biçem bilgisi ve hayat görgüsüyle var edilebilir lakin bu alan. Müellifin niyeti, metnin niyeti, bütün bunları derinliğine kavrayıp yapıtın ruhuna uygun bir biçimde erek lisanda yine inşa etmek şart” diye konuştu.
Osmangazi Belediye Lider Yardımcısı Keyifli Esendemir, program sonunda şair, müellif ve tercüman Cem Yavuz’a teşekkür plaketi armağan etti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
