Sosyal medya ömrümüzün ayrılmaz bir kesimi haline geldi. Pek çok içeriği, haberleri takip edebildiğimiz toplumsal medya, bilhassa gençlerde vücut algısı üzere mevzularda olumsuz tesirlere de neden olabiliyor. Toplumsal medyanın hem olumlu hem de olumsuz olmak üzere vücut imajı üzerinde değerli bir tesire sahip olduğunu belirten İstinye Üniversitesi (İSÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pervin Tunç, sosyal medyanın vücut algısı üzerindeki tesirlerini anlattı.
Özellikle toplumsal medyanın yaygınlaşmasıyla vücut algısı daha da konuşulur bir mevzu haline geldi. Toplumsal medyanın hem olumlu hem de olumsuz olmak üzere vücut imajı üzerinde değerli bir tesire sahip olduğunu belirten İstinye Üniversitesi (İSÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pervin Tunç, olumsuz vücut algısının yol açabileceği sıkıntılara dikkat çekerken, çocuklarının bedensel memnuniyetsizlik yaşadığından şüphelenen ebeveynler için kimi ipuçları sıraladı.
“Bireyin vücut algısı bireyin benlik algısı ile iç içedir”
Beden algısının bireylerin vücutlarını nasıl algıladıklarını tabir ettiğini belirten Doç. Dr. Pervin Tunç, “Özellikle de görünüşüyle ilgili öznel değerlendirmelerini, hislerini ve tavırlarını içerir. Yani, bireyin vücut algısı bireyin benlik algısı ile iç içedir. Lakin toplumsal kültür ve normlar ile de bağlantı halindedir. Vücut algısı, yaş, cinsiyet, aile dinamikleri ve ebeveyn yaklaşımları, içinde bulunulan etraf ve vakit, akran kümeleri, toplumun fizikî görünüşe biçtiği bedeller ve değerlendirmeleri ve toplumsal medya üzere faktörlerden etkilenmektedir” diyor.
“Sosyal medya vücut imajı üzerinde değerli bir tesire sahip”
Sosyal medyanın vücut algısı üzerindeki tesirlere de değinen Tunç, şunları söylüyor:
“Sosyal medya hem olumlu hem de olumsuz olmak üzere vücut imajı üzerinde değerli bir tesire sahip olabilir. Tıpkı vakitte, sağlıklı hayat üsluplarını teşvik edici içerikleri de vardır. Bir yandan, toplumsal medya olumlu vücut algısı, toplumsal dayanak ve sağlıklı davranışların kazanılması için ilham verici platform da sağlayabilir. Fakat, birebir vakitte gerçekçi olmayan hoşluk standartlarına ve sıhhatsiz karşılaştırmalara da katkıda bulunabilir. Bununla birlikte, toplumsal medya aracılığı ile olumlu vücut algısı yaratmak vaadi ile pek çok eser ve cerrahi müdahale pazarlanmaktadır. Toplumsal medyanın bu iki ucu keskin kılıcı, yalnızlık, telaş ve depresyonu yönetmek için sağlıklı bir platformu sunabilir, fakat tıpkı vakitte sıhhatsiz niyet kalıplarını daha da kötüleştirebilir.”
“Sosyal medya toksik bir rekabet kültürü yaratabilir”
Sosyal medyanın beden imajı üzerindeki olumsuz tesirleri ile ilgili de bilgi veren Tunç, bu tesirleri şöyle sıralıyor:
- Gerçekçi olmayan hoşluk standartları: Sosyal medya platformları çoklukla görünüşte eksiksiz yüzlere ve bedenlere sahip şahısların imajlarını sunar ve görünümlerini geliştirmek için sıklıkla filtreler ve fotoğraf düzenleme araçları kullanır. Bu durum, gerçekçi olmayan hoşluk standartları yaratabilir ve hem bayanlarda hem de erkeklerde vücut memnuniyetsizliğine ve düşük öz hürmete yol açabilir.
- Karşılaştırma ve rekabet: Sosyal medya, bireylerin bedenlerini diğerleriyle karşılaştırdığı ve hoşluk standartları yarattığı toksik bir rekabet kültürü yaratabilir. Birçok kişi, doğal görünümlerini yansıtmayan sadece en düzgün fotoğraflarını yayınlama eğiliminde olabilirler. Hem erkekler hem de bayanlar için bu durum, olumsuz beden imajına katkıda bulunabilir.
- Siber zorbalık: Sosyal medya, insanların beden ölçüleri, formları yahut görünümleri nedeniyle hücuma uğradığı siber zorbalığın (isim takma, alay etme vb.) alanı olabilir. Bunun beden imajı ve öz hürmet üzerinde ziyanlı bir tesiri olabilir.
Olumsuz vücut algısı toplumsal anksiyete, izolasyon üzere sonuçlara neden olabilir
Olumsuz vücut algısının beden dismorfik bozukluğu, algılanan kusurlar ile daima meşguliyet, yeme bozuklukları, unsur kullanımı, fazladan estetik operasyonlar, çok idmanlar, anabolik steroid kullanma fikirleri, toplumsal anksiyete, izolasyon üzere sonuçlara yol açabileceğini belirten Tunç, vücut algısının nasıl bozulduğuna ait ise şunları söylüyor:
“İnsanların, doğumdan başlayarak benlik ve vücut algısı aile içinde kıymetli ölçüde şekillenir. Çocuğun var oluşuna, uzunluğu, kilosu ve öteki fizikî özellikleri karşı eleştirel ebeveyn tavırlarının kendilik ve vücut algısının bozulmasının birinci tohumlarının atılmasına neden olabilir. Çocuğun vücuduna yönelik hatalı hissettirmesi yetişkinlikte de vücut imgesini bozan birinci kırılgan çekirdeğin temelini atabilir. Sonraki süreçlerde, akranların eleştirel tavrı ve akran zorbalığı çocuğun vücut algısının bozulmasına yönelik bir yenisini ekleyebilir. Tekrar Ergenlik devrinde, vücuttaki ani değişimler ergen için korkutucu ve anlaşılması güç bir süreçtir ve vücut algısını çarpıtabilir. Sosyal medya, bu evvelden tohumları atılmış kırılgan vücut imajı sıkıntılarını tetikleyerek olumsuz vücut algısı yaratmak üzere elverişli bir taban yaratabilir.”
Ebeveynler için ipuçları
Çocuklarının bedensel memnuniyetsizlik yaşadığından şüphelenen ebeveynler için birtakım ipuçları sıralayan Tunç, şunlara dikkat çekiyor:
- Eleştirel tavrınıza dikkat edin: Özellikle çocuk ve gençlerin uzunluğu, kilosu, bedensel değişimleri hakkında olumsuz konuşmayın ve suçluluk hissettirmeyin. Onların, vücutlarını sizin gözünüzden algılayacağını unutmayın.
- Olumlu bir rol model olun: Olumlu vücut imajı, öz hürmet ve sağlıklı davranışlar gösterme konusunda model olmaya çalışın. Bedensel farklılıklarımızın doğal olduğuna dair değerlendirmelerin, kendinizden başlayarak, altını çizin. Çocuğunuzu, algılanan kusurları yerine, güçlü istikametlerine ve olumlu özelliklerine odaklanmaya teşvik edin.
- Olumluya teşvik edin: Çocuğunuzu görünüşünden fazla olumlu niteliklerine ve başarılarına odaklanmaya teşvik edin.
- Yeterli bakıma ihtimam gösterin: Çocuğun kâfi ve sağlıklı beslenmesini, tertipli fizikî aktivite yapmasını, kâfi ve tertipli uyku uyumasını teşvik edin.
- Sosyal medya kullanımını izleyin: Çocuğunuzu toplumsal medyaya terk etmeyin. Olumlu vücut imajını ve öz saygıyı destekleyen öbür aktivitelere (ilgi alanına uygun spor, sanat vb.) katılmasını teşvik edin.
- Medya okuryazarlığı hakkında konuşun: Çocuğunuza medya okuryazarlığı ve toplumsal medyadaki görsellerin nasıl değiştirilebileceği yahut manipüle edilebileceği hakkında bilgi verin. Gördükleri görsellerin her vakit gerçekçi olmadığını anlamalarına yardımcı olun.
- Olumlu etraf yaratın: Çocuğun destekleyici ve kıymet verici toplumsal ortamlarda bulunmasına dikkat edin. Vücudu hakkında makus hissetmesine neden olan insanlardan yahut toplumsal medya hesaplarından kaçınmasını teşvik edin.
- Uzman yardımı alın: Şayet vücut ile uğraşma konusu hayatın en değerli konusu haline geldiyse bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
