Besin alerjileri, günümüzün giderek artan sıhhat sorunu haline gelmeye başladı ve bilhassa çocukların hayatını kıymetli ölçüde etkileyen bir tehdide dönüştü. 16 Ekim Dünya Besin Günü’nde besin alerjilerine yönelik farkındalık yaratmak isteyen Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği doktorları, alerjiye dair şimdiki çalışmalardan besin alerjisi hakkında bilinmesi gerekenlere kadar merak edilenleri, az alerjileri ve korunma tekniklerini anlattı.
Gerek çevresel etkenler gerekse batı tipi fast food beslenme alışkanlğı bağırsak florasını bozarak kişiyi alerjilere açık hale getiriyor. O denli ki besin alerjileri muhakkak bir besinle karşılaştıktan sonra önemli ve ömrü riske atan tepkilere bile neden olabiliyor. En değerli tedavi ve denetim sistemi ise bu besinlerin tüketiminden kaçınmak. Pekala kâfi mi? Alerjenlere karşı direnç sağlamak mümkün mü? 16 Ekim Dünya Besin Günü dolayısıyla alerjik besinlere yönelik farkındalık yaratmak isteyen AİD’in uzman doktorları, besin alerjileri konusunda en aktüel biilgileri paylaştı…
Besin alerjisinde besinden kaçmak yetmez, hastaların birinci tedaviyi bilmeleri gerekir
AİD Üyesi Prof. Dr. Ayşen Bingöl, “Besin alerjisi olan şahsa daima bu besinden kaçması söylenir fakat bu o kadar da kolay değildir. Bu besinlerin içindeki tepki yapan alerjenlere her yerde rastlamak muhtemeldir. Rastgele bir restoranda yahut paketli besinde besin alerjeni ile müsabaka riskiniz yüksektir. Aslında sosyalleştiğiniz her ortamda risk artmaktadır. Bilhassa okula giden çocuklarda okul süreci için önlemler alınmalı okul hemşiresine bilgi verilmelidir. Ayrıyeten kimi besin alerjilerinde idman ve ilaçlar alerjik tepkilere yatkınlık yaratabilir. Bu nedenle hastaların besinden kaçınmak kadar alerjik tepkinin birinci tedavisini bilmeleri de değerlidir. Kolay tepkiler anti alerjik ilaçlar ile denetim edilebilir. Lakin şiddetli tepkiler için adrenalin kalemi bulundurmak ve uygulamasını bilmek gereklidir” diye konuştu.
Besin olmayan hususlar de besin alerjeni içerebilir
Besin olmayan ilaçlar, kozmetikler, aşılar ve el sanatları gereçlerinin bile besin alerjeni içerebileceğine dikkat çeken Bingöl şöyle devam etti: “Bu unsurların etiketinde besin alerjeni bildirme mecburiliği olmayabilir. Bu hususların içerdiği alerjenler de tepki nedeni olabilir. Bu nedenle bazen üretici ile bağlantıya geçmek gerekebilir. Örneğin aşılar… Kimi aşılar jelatin, süt ve yumurta üzere besin alerjenleri içerebilir. Bu nedenle aileler aşı vakti çocuk hekimine besin alerjileri olduğunu hatırlatmaları gerekir. Buna nazaran tedbir alınarak muhakkak bir plan dahilinde aşıları yapılabilir. Birebir vakitte reçeteli yahut reçetesiz yazılan ilaçlar besin alerjeni içerebilir. Örneğin birtakım ilaçlar laktoz içerirler. Laktoz aslında besin alerjeni olmayan süt şekeridir. Lakin ağır süt alerjisi olan olgular laktoz içine karışmış olabilecek süt proteinleri nedeniyle alerjik tepki gösterebilirler. Kozmetikler süt, kuruyemiş, susam, buğday ve soya alerjeni içerebilir. El sanatları gereçleri de buğday (hamurlar) ve yumurta akı (parmak boyaları) üzere alerjenler içerebilir.”
Akdeniz tipi beslenme astımdan koruyor!
Günümüzde Akdeniz diyeti en sağlıklı beslenme modellerinden biri olarak kabul ediliyor. Akdeniz diyeti, tahıllar, baklagiller, meyveler, sebzeler, zeytinyağı ve fındık üzere çeşitli eserlerin yüksek tüketimi, ölçülü ölçüde kümes hayvanları ve balık tüketimi, düşük ölçüde kırmızı et tüketimi ile karakterize sağlıklı bir beslenme stili olarak öne çıkıyor. Akdeniz diyetinin; sağlıklı yağ alımı, düşük karbonhidrat, düşük glisemik indeks, yüksek posa, antioksidan bileşenler ve antiinflamatuar tesirleriyle kanser ve kardiyovasküler hastalık üzere kronik hastalık risklerini azalttığını söz eden AİD Üyesi Serkan Filiz, gebelik, emzirme ve çocukluk periyodunda akdeniz diyetine yüksek seviyede ahengin, astım semptomları üzerine hami tesir gösterdiğinin altını çiziyor. Filiz, hamilelik, emzirme periyodunda ve erken yaşlarda diyet çeşitliliğinin artırılması ve mesken imali fermente besinlerin tüketilmesinin alerjik hastalıkların önlenmesinde tesirli olacağını bu besinlerin tüketilmesinin sıhhat açısından çok kıymetli olduğunu belirtiyor.
“Bebekleri besin alerjisinden korumak için ek besinlere gecikmeden başlanmalı”
“Bundan on beş yıl kadar evvel alerji gelişmesini önlemek için alerjik besinlerin diyete eklenmesini bir iki yaşa kadar geciktirilmesi ve bunun alerji gelişimini engellemesi beklenmekteydi” diyen Prof.Dr. Bülent Şekerel ise bu mevzuyu şöyle açıklıyor: “Ancak beklentilerin bilakis bu tavır, besin alerjisinde artışa neden olmuştur. Bugünkü anlayışımıza nazaran besin alerjenleri egzamalı deriden veya solunum yolundan girerek besin alerjisi gelişmesine yol açıyorlar. Besinlerin sindirim sitemi yoluyla alınması ise toleransı geliştiriyor. Bu nedenle günümüzde bebeklerde alerjik potansiyeli olan tüm besinleri yaşamın ilk 4 ile 8 ayları arasında başlanmasını öneriyoruz. Bunun besin alerji sıklığını azaltması bekleniyor. Besin alerjisinin azaltılmasında umudumuz atalarımızın tercihlerine sahip çıkmakta aranıyor.”
“Anne adayları meyve, sebze ve balık içeren sağlıklı ve besleyici bir diyet yapmalı”
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Sait Karaman ise, günümüzde besin alerjisini önlemek için gebelikte önerilen çok sayıda takviye edici vitamin, mineral, yağ asitleri ve probiyotiklerin olduğunu ifade eden Karaman, yetersiz miktarda D vitamini alan veya serum D vitamin seviyeleri düşük tespit edilen gebelerde takviye D vitamini gerekli olsa da yüksek doz D vitamini alımının bebeklerde besin alerjisinin gelişimine karşı koruyucu etkisi olmadığını ifade etti. Bunun yanında bağırsak florasını değiştirerek etki eden probiyotik, prebiyotik veya simbiyotiklerin takviyesi atopik dermatit gibi bazı alerjik hastalıkların gelişimine karşı koruyucu etkisi olduğunu belirtiyor.
Tüm bunlardan farklı olarak kanıt düzeyi zayıf olsa da gebelik sırasında omega-3 yağ asidi, bakır ve C vitamini takviyesi alan annelerin bebeklerinde besin alerjisinin önlendiğini bildiren çalışmalar olduğunu da ifade eden Karaman, “Anne adayları bebeklerinde besin alerjisini önlemek için alerji potansiyeli yüksek olan besinleri diyetlerinden çıkarmalarına gerek yoktur. Bu tür besinler normal diyetlerinin bir parçası değilse, gebelik sırasında bu besinleri tüketmelerine de gerek yoktur. Anne adayları meyve, sebze ve balık içeren sağlıklı ve besleyici bir diyet yapmalıdır” diye konuştu. Doç. Dr. Sait Karaman, son yıllarda besin alerjisi olan çocukların sayısında artış olduğunu, belirterek, “Sonbahar ve kış aylarında doğan bebeklerde besin alerji riski ilkbahar ve/veya yaz aylarında doğanlara göre daha yüksek. Sezaryen doğumlar da besin alerjisi riskini artırıyor. Bebeğinde besin alerjisini önlemek için anne adaylarının beslenme şekillerinde yapacakları değişiklik önemli. Gebelik ve emzirme döneminde meyve sebze ve balık tüketiminin bebeklerde alerji gelişimini önlediğine dair bilimsel kanıtlar var” dedi.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında:
Ülkemizde alerji ve immünoloji alanında kurulan ilk dernek olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin- çocuk alerji ve klinik immünoloji uzmanlarını bir çatı altında toplamaktadır. Alerji ve Klinik İmmünoloji biliminin ve hizmetinin ülkemizde gelişimine katkı sağlamayı ve alerjik – immünolojik hastalıklar konusunda toplumda farkındalık oluşturulmasını hedefleyen AİD, uluslararası katılımlı kongre ve bilimsel toplantılar gerçekleştirerek branş hekimlerinin ve ilişkili sağlık personelinin en yeni bilgiler ile güncellenmesi sağlanmaktadır. Uluslararası bilimsel kurumlarla (AAAAI, EAACI, SIAF, WAO) iş birliği yapan dernek bu iş birliklerinin ışığında uluslararası kurumların düzenlediği kongre ve kursları ülkemizde başarıyla gerçekleştirmiş, ülkemizi başarıyla temsil ederek biliminin ilerlemesine önemli bir katkı sunmuştur. Yine farkındalık yaratma misyonuyla öne çıkan dernek, üyeleri için bilimsel toplantılara katılımı için maddi destek sağlamakta dernek üyeleri dışında da bedelsiz bir şekilde kurs ve okul şeklinde çeşitli eğitim toplantıları düzenlenmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
