Türkiye İş Bankası, Genel Müdür Hakan Aran’ın da iştirakiyle, 15 Ekim Dünya Çiftçi Bayanlar Günü vesilesiyle ülkemizin değişik bölgelerinden ziraî üretime katkıda bulunan teşebbüsçü ve çiftçi bayanları “Kadının Gücü: Geleceğin Tarımı” isimli aktiflikte buluşturdu.
Birleşmiş Milletler her yıl 15 Ekim’de bayanların ziraî üretimdeki rolünü görünür kılmak ve kırsal alanda herkes için eşit fırsatlara erişimin kıymetini vurgulamak üzere Dünya Çiftçi Bayanlar Günü’nü kutluyor.
İş Bankası da bu yıl Türkiye’nin farklı bölgelerinden çiftçi bayanları ve tarım girişimcilerini bir ortaya getiren “Kadının Gücü: Geleceğin Tarımı” aktifliği ile kutlamalara katıldı.
“Eşitlik ve çağdaşlık seyahatinde her vakit bayanların yanındayız”
Etkinliğin açılışında konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, tarıma, girişimciliğe, bilime, teknolojiye, toplumsal cinsiyet eşitliğine, bayanın güçlendirilmesi prensiplerine, etrafa ve beşere büyük kıymet verdiklerini belirterek, Bankanın birinci günden bu yana kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya koyduğu vizyon ve bedellerden aldığı ilhamla ülke iktisadının kalkınmasına ve modülü olduğu toplumun gelişimine katkıda bulunmak için çalıştığını söyledi.
Atatürk’ün 1922 yılında yaptığı, Türkiye’nin gerçek sahibi ve efendisi olarak köylülere işaret ettiği; köylünün çalışmasının semeresini kendi faydasına en yüksek seviyeye çıkarmayı iktisat siyasetin ana prensibi olarak tanımladığı meclis açılış konuşmasına gönderme yapan Ortan, “Bugün yeniden çiftçilikle, tarımla ilgili bir konuşma yapılsa bundan çok öteye gittiğimizi, çok uzaklık kat ettiğimizi söylemek güç olur. O gün tabir edilen sıkıntılar bugün de kısmen de olsa geçerliliğini korumaktadır” dedi.
Hakan Ortan, Atatürk’ün 1925 yılında Kastamonu’da bayanlarla ilgili bir konuşmasındaki, “İnsan topluluğu bayan ve erkek denilen iki cins beşerden mürekkeptir. Kabil midir ki bu kütlenin bir kesimini ilerletelim, ötekini ihmal edelim de kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin. Mümkün müdür ki, bir cismin yarısı toprağa zincirlerle bağlı kaldıkça öteki kısmı göklere yükselebilsin. Ey kahraman Türk bayanı sen yerde sürünmeye değil omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın” kelamlarını de paylaşarak, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Kadınların Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana hem eşitlik gayretinde hem de ülkemizin çağdaşlık ve kalkınma seyahatinde hem kıymetli roller üstlendi. Bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da bu seyahatte her vakit yanınızda olmaya ve sıkıntıları aşmak için birlikte uğraş etmeye devam edeceğimizi vurgulamak istiyorum.”
“Tarım alanında bir öykü yazacaksak, tarımın bilinmeyen gücü bayanlarla yapacağız”
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet de, tarımın ulusal gelirden aldığı hisse %5,8 iken, çalışan nüfus içindeki hissesinin %16 düzeyinde olmasının tarımda gelirin sürdürülebilirliği konusundaki problemlere işaret ettiğini belirterek, burada öne çıkan iki temel bahsin verimlilik artışı sağlayacak teknoloji kullanımı ve tarımın saklı gücü bayanlar olduğunu söyledi.
Erdem, “Atatürk yıllar evvel ‘Şuna inanmak lazım ki dünya üzerinde gördüğümüz her şey bayanın eseridir’ demişti. Tarım alanında yeni bir öykü yaratacaksak bunu tarımın bilinmeyen gücü olan bayanlarla yapacağız. Tarım, bayan emeğinin en ağır olduğu lakin bayanın en görünmez olduğu dal. Daha uygun bir gelecek inşa etmek için birinci yapılması gerekenlerden biri bu görünmez gücü görünür hale getirmek. Bu yalnızca bayanın sosyo-ekonomik uygunlaşması manasında değil Türkiye’nin tarım dalında randıman meselesini aşması manasında da çok önemli” diye konuştu.
“Kadınlar teknolojiye, yeni formüllere açık”
Bunun için bayan dayanışması ve iş birliğinin artmasının kıymetine dikkat çeken Fazilet, son periyotta bayan kooperatiflerinin bu manada değerli katkı sağladığını; bu kooperatiflerin hem bayanları dayanışma içinde ekonomik hayata kattığını hem de bölgenin ekonomik gücünü artırdığını, kooperatiflerin devamlılığının değer taşıdığını anlattı.
Kadınların her alanda teknolojiye, yeni sistemler ve teknikleri öğrenmeye, benimsemeye açık olduğunu söz eden Fazilet, bu bakımdan çiftçi bayanların tarımda teknolojik dönüşümü gerçekleştirme konusunda da kıymetli bir rol oynayacağını aktardı.
Tarımda bayanın yeri
- Dünya genelinde, çalışan her 4 bayandan 1’i tarım alanında çalışıyor. Gelişmekte olan yahut az gelişmiş ülkelerde bu hisse %40-50’lere çıkıyor. Avrupa Birliği ile OECD ülkelerinde ise bu oran yalnızca %3 civarında.
- Ülkemizde çalışabilir nüfus olarak bakılan 15 yaş ve üzerindeki nüfusta her 3 bayandan yalnızca 1’i çalışma hayatında yer alıyor. Türkiye genelinde 2022 yılında tarım kesiminde yaklaşık 4,9 milyon kişi çalışırken bunun 2 milyondan fazlası bayanlardan oluşuyor.
- TÜİK 2022 datalara nazaran, çalışan bayanların %21’i tarımla geçimini sağlarken, erkekler için bu oran %14 seviyesinde.
- Tarım, %80’lik kayıt dışı istihdam oranıyla tüm dallar ortasında yarışı başta götürüyor. Bayan çalışanların kayıt dışılık oranı %90 düzeyine ulaşıyor.
- Türkiye’de toplam istihdamın 3’te 1’ini, ziraî istihdamın %42’sini bayanlar oluşturuyor. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı bayan çiftçilerin yalnızca %13,3 hisseye sahip olması, asıl emeği bayanlar verse de iş yahut tarla kaydının erkeklerde olduğunu gösteriyor.
- Ücretsiz aile çalışanı 2 milyonun yüzde 77’sini bayanlar oluştururken, tarımda patron bayan sayısı yalnızca 2 bin.
İlham veren çiftçi bayan hikâyeleri
Açılış konuşmalarının akabinde iki farklı panelde, öncü tarım uygulamalarına imza atan çiftçi bayanlar ilham veren kıssalarını paylaştı.
İlk oturumun konuşmacıları ortasında Giresun’da düzgün tarım uygulamaları ve sürdürülebilir tarım yoluyla yetiştirdikleri fındıkları atölyelerinde katma pahaya dönüştüren Demet Öztürk, İznik’te mavi yemiş yetiştiriciliği yapan Eda Halıcı, Mudanya’da zeytin ve zeytinyağı üretimi yaparken buğday ve nohut cet tohumu üzerinde çalışmalarını sürdüren Nilgül Terzi Sürer, Eskişehir’de organik tarım ve hayvancılık yapan, lokal tohum koruyuculuğu için çalışan Münevver Kepenek, Hatay’da ipekböcekçiliği yapan Tülay Genç yer aldı.
İkinci oturumun konuşmacıları ise Söke’de birinci topraksız çilek serası kurulumunu gerçekleştiren Aslı Günal, Finike’nin birinci ejder meyvesini üreten Aşkı Çağatay, Kahramanmaraş’ta kültür mantarı üretimi yapan ve Memnun Besni Bayan Kooperatifi’nin başkanlığını yürüten Cennet Polat ile 20 yaşında hayvancılık yapan ve içerik üreticisi olarak tarım ve hayvancılık faaliyetlerini toplumsal medyada paylaşan Nida Elif Selci oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
