Ege Üniversitesi “Cumhuriyet ve Atatürk Günleri” aktiflikleri kapsamında EÜ Nükleer Bilimler Enstitüsü tarafından “Atatürk’ün Cumhuriyet Anlayışı” bahisli seminer düzenlendi. Mithatpaşa Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesi Edebiyat Öğretmeni Züleyha Durak Özen’in konuşmacı olarak yer aldığı seminere; Nükleer Bilimler Enstitü Müdürü Prof. Dr. Sabiye Yuşan, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Konuşmasına Mustafa Kemal’de Cumhuriyet niyetinin bir anda ortaya çıkan bir fikir olmadığını belirterek başlayan Züleyha Durak İtina, “Selanik’te doğmasının bunda hissesi vardır. Selanik’in demokratik, özgürlükçü yapısı onun cumhuriyete olan bakış açısını oluşturan yıllardır. Mustafa Kemal, lise çağında yeterli bir siyaset bilimcisi ve tarih okuyucusuydu. Fransız aydınlanmasının önde gelen isimlerinden Jean-Jacques Rousseau ve Montesquieu’dan etkilendiğini biliyoruz. Kendisi çok düzgün Fransızca bilmektedir. Cumhuriyetin ilanından evvel bu stil müelliflerin kitaplarını okuyarak cumhuriyet fikrinin nasıl oluşacağına karar vermiştir. Atatürk’ün fikir dünyasında halk egemenliği gelişmesini görüyoruz” diye konuştu.
“Hâkimiyeti Millîyeyi hâkim kılacağız”
Atatürk’ün cumhuriyet kanısının değerlendirildiğinde 1923 öncesine gidilmesi gerektiğini belirten İtina, “Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı yıllarında hakimiyeti ulusal anlayışını benimsendiğini biliyoruz. Ulusal Uğraşın yol haritası olan Amasya Genelgesinde yer alan ‘milletin bağımsızlığını tekrar milletin azim ve kararlılığı kurtaracaktır’ unsuru. İşte bu unsur Mustafa Kemal’in rehber aldığı prensiptir. 1919’da Erzurum Kongresi’nde Mazhar Müfit’e ‘Hakimiyeti millîyeyi hâkim kılacağız ve cumhuriyeti ilan edeceğiz’ diyor. Bu cümleyi bir deftere not almasını istiyor. Atatürk’ün cumhuriyetten beklediği anlayış budur” dedi.
Özen, “Atatürk’ün cumhuriyet kanısı toplumsal ve tarihî münasebetlere dayanıyor. Anadolu halkını yapısını ırksal sınıfsal farklarını göz gerisi etmeden ayrıcalıklı bir halde gerçekleştiriyor. Zira Atatürk’e nazaran cumhuriyet idare egemenliğinin millete ilişkin olduğu bir rejimdir. Cumhuriyetin ilanı batıya yöneliştir. Türkiye devleti cumhuriyeti seçmekle tanzimattan gelen batı kanısını yenilemiştir” diye konuştu.
“Cumhuriyet neden 29 Ekim’de ilan edildi?”
29 Ekim tarihinin bilhassa seçildiğini Mustafa Kemal’in kelamlarıyla aktaran Züleyha Durak İtina, “Mondros mütarekesi 30 Ekim 1918’de imzalanmıştı. Bundan tam 4 yıl 364 gün sonra Cumhuriyeti ilan ettik. Bir gün daha olsaydı 5 yıl olacaktı. 5 yıl süren bir esaretin altında olmayı kabul edemezdik. Mondros, 30 Ekim’dir. Cumhuriyet, 29 Ekim. İşte bu mazlum bir milletin ahıdır. Tarihten silinmek istenen bir milletin uğraşlarıdır. Mustafa Kemal Atatürk şunu söylemek istiyor aslında. Ben 30 Ekim’i tanımıyorum. Siz 29 Ekim Cumhuriyeti kabul edeceksiniz. Bu söz sahiden Atatürk’ün Cumhuriyete olan inancının sarsılmaz bir örneğidir” dedi.
“İhtiyaç duyduğun güç damarlarındaki asil kandadır”
Atatürk’ün Türk ulusuna ve gençliğine olan inancından bahseden İhtimam, “Atatürk’ün cumhuriyeti emanet ettiği gençler ve bizler her vakit bu sorumluluğun şuurunda olmalıyız. Onun bu cümleleri aslında her şeyi en hoş formda tabir ediyor. ‘Ey yükselen yeni kuşak istikbal sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak olan sizlersiniz.’ Burada Ulu Liderin gençlere armağan ettiği Cumhuriyetin aslında özgürlüğün, barışın ve birlikteliğin sorumluluğunu unutmamak gerekiyor. Türk milleti yarınlara umutla bakarken aslında muhtaçlık duyduğu güç ve kudreti her vakit kendinden almalıdır” diye konuştu.
Seminer sonunda Edebiyat Öğretmeni Züleyha Durak Özen’e “Teşekkür Plaketi” takdim edildi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
