Adrenalin bağımlılığı olan şahısların trafiğe çıkmadan evvel kısa vadeli hazdan çok uzun vadeli maksatlara yönelik hareket etmeleri gerektiği ikazında bulunan Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, “Trafikte hız yapma ve makas atma üzere riskli davranışlar yapma isteği olduğunda ‘dur-düşün ve harekete geç’ tekniğini kullanarak hareket etmeleri önerilir. Kişi bu teknikleri uygulamakta zorlanıyor ya da uygulamasına karşın dürtülerini denetim etmekte zorlanıyorsa ruh sıhhati uzmanından takviye alması yararlı olabilir.” dedi. Cumali Aydın ayrıyeten, ehliyet alırken yapılan psikiyatrik muayenenin kâfi olduğunu belirterek, bu değerlendirmenin ne kadar sağlıklı yapıldığı ve kriterlere dikkat edilip edilmediğinin asıl üzerinde durulması gereken nokta olduğuna dikkat çekti.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, tehlikeli halde araç kullanan ve kaza yaparak olay yerinden kaçan şahısların içinde bulundukları ruhsal durumları kıymetlendirdi.
Kaza yapan kişinin olay yerinden kaçmasının pek çok nedeni olabilir
Bir kazaya sebep olan şoförün olay yerinden uzaklaşması ve yardım etmek için durmayışının gerisinde yatabilecek ruhsal etkenleri değerlendiren Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, “Öncelikle yaşanan bu durumu ruhsal bir meseleyle izah etmek, yaşanan durumu açıklamak için kâfi olmayabilir. Zira kazaya sebep olan kişi ile ilgili rastgele bir kanaate varabilmek için daha fazla bilgiye gereksinim gerekmektedir.” dedi.
Bir kişinin kaza yerinden kaçmasının pek çok nedene bağlı olabileceğini belirten Cumali Aydın, bu nedenleri şöyle sıraladı:
“Kazayı gerçekleştiren kişi ceza almaktan ya da kaza sonrası kendisine saldırılmasından korkmuş ve bu nedenle kaçmış olabilir. Bununla birlikte husus ya da alkol tesiri altında olabilir bu nedenle yaptığı davranışın sonucunu umursamamış ya da farkına dahi varmamış olabilir. Kazaya neden olan kişiyi, kişilik özellikleri açısından kıymetlendirecek olursak, bu kişi vicdan ve empatiden mahrum psikopat kişilik özellikleri taşıyor olabilir. Ayrıyeten kazayı gerçekleştiren kişinin yaşı da (18 yaş altı) göz önünde bulundurulması gereken değerli bir faktördür. Bu yaşlardaki şahıslar riskli davranışlar sergilemeye daha yatkın olabilirler. Yaptıkları davranışların muhtemel sonuçlarını değerlendirmede daha zayıf olabilirler. Bu durum da bu bireylerin sürat yapmak, trafikte makas atmak üzere riskli davranışlar sergilemelerini daha muhtemel kılabilmektedir.”
Ehliyet alırken yapılan ruhsal test kâfi mi?
Kişilerin ehliyet talebinde bulunduklarında pek çok parametrenin bulunduğu psikiyatrik muayeneden geçtiklerini hatırlatan Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, “Bu parametrelerle, şoför adayının zeka durumunun ne seviyede olduğu, bunama, narkolepsi ya da epilepsi üzere nörolojik sorunlarının olup olmadığı, şizofreni ve bipolar üzere psikiyatrik bozukluk olup olmadığı, dürtü kontrol sorunu olan çok fevri kişilik yapısına sahip olup olmadığı, bununla birlikte alkol ve unsur kullanımının olup olmadığı üzere konular denetlenir.” bilgisini verdi.
Psikiyatrik muayenenin epey ayrıntılı ve kâfi olduğunu belirten Cumali Aydın, ancak bu değerlendirmenin ne kadar sağlıklı yapıldığı ve kriterlere dikkat edilip edilmediğinin asıl üzerinde durulması gereken nokta olduğuna dikkat çekti: “Özetle muayenenin yeterliliğinden çok ehliyet alım sürecinde uygulanan prosedürlerin ne kadar sağlıklı uygulandığı ve gerekli kontrollerin sağlanıp sağlanmadığı konusu üzerinde durulması daha sağlıklı olacaktır.”
Riskli davranışlardan evvel ‘dur-düşün-harekete geç’ tekniği kullanılmalı
“Adrenalin bağımlılığı olan şahısların aksiyonları incelendiğinde riskli davranışlarda bulunma eğilimlerinin öbür insanlara göre çok daha ağır olduğu görülmektedir.” diyen Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, adrenalin bağımlılarında adrenalin ve ruhsal açıdan âlâ oluş ortasında ilgi olduğunu lisana getirdi. Bu çeşit bireylerin uygun hissedebilmek için adrenalin arayışına girdiklerinin görüldüğünü ve adrenalin artışına neden olacak pek çok aktivitede bulunduklarını da tabir eden Cumali Aydın, “Hızlı otomobil kullanmak, paraşütle atlamak, dövüş sporlarıyla ilgilenmek, iş hayatlarında riskli kararlar almak ve kumar oynamak üzere davranışlar bu davranışlara örnek olarak gösterilebilir.” dedi.
Bu bireylerin trafiğe çıkmadan evvel kısa müddetli hazdan çok uzun vadeli amaçlara yönelik hareket etmeleri gerektiği ihtarında bulunan Cumali Aydın sözlerini şöyle tamamladı:
“Trafikte adrenaline yönelik gerçekleştirecekleri davranışların mümkün olumsuz sonuçlarını düşünmeleri ve bu sonuçları göz önünde bulundurarak trafiğe çıkmaları gerekir. Trafikte sürat yapma ve makas atma üzere riskli davranışlar yapma isteği olduğunda ‘dur-düşün ve harekete geç’ tekniğini kullanarak hareket etmeleri önerilir. Kişi bu teknikleri uygulamakta zorlanıyor ya da uygulamasına karşın dürtülerini kontrol etmekte zorlanıyorsa ruh sıhhati uzmanından takviye alması yararlı olabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
