Dijital platformların, kullanıcıların tarama ve alışveriş geçmişine nazaran şahsileştirilmiş reklamlar sunarak beyin üzerinde direkt tesirli olabildiğini lisana getiren uzmanlar, dijital platformlardaki sık tekrar edilen reklamların da bir eser yahut markayı daha tanıdık hissettirdiği için alışveriş yapma ihtimalini artırabildiğini söylüyor.
Dijital platformlarda bilhassa hudutlu vakit yahut stokla gösterilen fırsat reklamlarının, beynimizde ‘bir fırsatı kaçırma’ korkusu yaratabildiğini ve bu ruh hali durumunun, alışveriş kararlarımızı hızlandırabildiğini kaydeden İletişim Fakültesi Reklamcılık Kısmından Doç. Dr. Cihan Becan, “Algoritmaların alışveriş kararlarını şekillendirme gücünü azaltmak için dijital farkındalık kazanmak ve şuurlu tüketim alışkanlıkları geliştirmek bireyin elinde. Kapalılık ayarlarını güncelleyerek yahut çerezleri devre dışı bırakarak algoritmaların tekliflerini azaltabiliriz.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Reklamcılık Kısmından Doç. Dr. Cihan Becan, dijital platformlardaki reklamların alışverişleri nasıl şekillendirdiğini kıymetlendirdi.
Kullanıcıların tarama geçmişine nazaran şahsileştirilmiş reklamlar beyin üzerinde etkili
Dijital platformlardaki reklamların, beynimizi alışveriş konusunda denetim ettiğine yönelik görüşleri ele alan Doç. Dr. Cihan Becan, “Dijital platformlardaki reklamların beynimiz üzerindeki tesiri dikkate kıymet bir boyuta ulaştı. Daima maruz kaldığımız dijital reklamlar aracılığıyla, beynimizin alışveriş kararlarını etkilemek için pek çok stratejik usulün kullanıldığını söyleyebiliriz. Pekala, hangi yollarla etkilendiğimize bakacak olursak şöyle sıralamak mümkün. Bunlardan birincisi olarak, şahsileştirilmiş içeriğin gücünden bahsedilebilir. Dijital platformlar, kullanıcıların tarama ve alışveriş geçmişine nazaran şahsileştirilmiş reklamlar sunarak beyin üzerinde direkt tesirli olabiliyor. Bu reklamlar, zihnimizi o esere karşı daha hassas hale getirerek satın alma ihtimalimizi artırıyor.” dedi.
Fırsat reklamları, beynimizde ‘bir fırsatı kaçırma’ korkusu yaratabiliyor!
İkinci faktör olarak bilhassa şahsileştirilmiş içerik üzerinden tekrarlanan maruz kalma ile beyin, tekrar tekrar gördüğü şeylere daha fazla ilgi duymaya başladığını da kaydeden Doç. Dr. Cihan Becan, “Dijital platformlardaki sık tekrar edilen reklamlar, bir eser yahut markayı daha tanıdık hissettirdiği için alışveriş yapma ihtimalimizi artırabiliyor. Bir öteki faktör olarak gelişmeleri kaçırma korkusuna (FOMO) değinilebilir. Beşerler çoklukla, oburlarının sahip olduğu heyecanlı ve görkemli hayatlarına yönelik dijital platformlar aracılığıyla daima takip etme isteği duyarlar. Lakin bunu yerine getiremediklerinde de bir kaygı haline yol açması kelam konusu olmaktadır. Münasebetiyle dijital platformlarda bilhassa sonlu vakit yahut stokla gösterilen fırsat reklamları, beynimizde ‘bir fırsatı kaçırma’ korkusu yaratabilmektedir. Bu ruh hali durumu, alışveriş kararlarımızı hızlandırabilir.” diye konuştu.
İnfluencerlar aracılığıyla reklam edilen eserler, ‘güçlü’ yahut ‘havalı’ hissettiriyor
Dijital platformlardaki reklamların rasyonel içerikli mesajlardan fazla, duygusal bağ kurarak bireyleri etkileyebildiğini söyleyen Doç. Dr. Cihan Becan, “Örneğin, toplumsal medya influencerları aracılığıyla reklam edilen bir eser, ‘güçlü’ yahut ‘havalı’ hissettireceğine dair bilinçaltımıza bildiriler gönderebilir. Sonuçta tüketicilerin istemli yahut istemsiz her yaptığı alışveriş tecrübesinin sonucunda bir ödül beklentisi oluşur. Birçok reklam da beynimizin dopamin sistemini tetikleyerek ödül beklentisi yaratmaktadır. Mesela eğlenceli yahut şaşırtan bir içerik, beynimizde olumlu hisler uyandırıp alışverişe yönelik isteğimizi artırabiliyor.” tabirinde bulundu.
Daha evvel yapılan tercihler, dijiital bir ayak izine dönüşüyor
İnsanların dijital alışveriş tercihlerinin birçok farklı faktörden etkilenebildiğini belirten Doç. Dr. Cihan Becan, şöyle devam etti:
“Öncelikle bir alışveriş sürecine girdiğimizde, platformlarda birinci baktığımız alan, kullanıcı yorumlarıdır. Sanki ürünle/hizmetle ilgili ne yazmışlar, nasıl bir tecrübe geçirmişler üzere başımızdaki soruları buralardan bakarak yanıtını ararız. Onun yanında kaç yıldız ya da puan verilmiş onu da merak ederiz. Yani beşerler olarak oburlarının tecrübelerinden ister istemez etkileniriz. Yüksek puanlı eserler yahut olumlu kullanıcı yorumları, tüketicinin o eseri alma eğilimini güçlendirir. Toplumsal ispat, tüketicinin inancını artırarak kararlarını olumlu istikamette etkilemektedir. Daha evvel yaptığımız tercihler, arama geçmişlerimiz her vakit gerimizde markalar için dijital bir ayak izine dönüşür. Algoritmalar sayesinde kullanıcıların daha evvelki tercihleri ve arama geçmişleri göz önünde bulundurularak şahsileştirilmiş teklifler sunulup, tüketiciyi daha ilgili olduğu eserlere yönlendirerek karar vermesini kolaylaştırabilmektedir.”
Anlık indirimler, kupon kodları yahut ‘iki al bir öde’ üzere fırsatlar cezbediyor
Fiyat avantajlarının dijital alışverişte büyük bir rol oynadığını da kaydeden Doç. Dr. Cihan Becan, “Anlık indirimler, kupon kodları yahut ‘iki al bir öde’ üzere fırsatlar tüketiciyi alışverişe yönlendiren güçlü ögelerdir. Ayrıyeten, fiyatsız kargo yahut iade garantisi üzere ek avantajlar da tercihleri etkileyebilir. İşin doğal bir de güvenlik yanını göz arkası edemeyiz. Kolay gezilebilen, süratli ve kullanıcı dostu ve tıpkı vakitte inançlı ödeme seçenekleri sunan siteler, tüketicilerin alışveriş tecrübesini olumlu tarafta tesirler. Dijital platformlarda şahsî bilgilerin güvenliği konusunda sağlanan teminat, kredi kartı bilgileri üzere şahsî dataların korunmasına dair güvenlik tedbirleri, alışveriş tercihlerini etkileyebilmektedir. Bizler tüketici olarak kendimizi rasyonel ve mantıklı hareket ettiğimizi sav etsek de ruh halimiz içimizdeki bâtın benliği bir anda ortaya çıkarıvermektedir. Yani ruh halimiz bir halde bizi alışveriş tercihlerinde ele vermektedir. Gerilimli yahut keyifsiz hissettiğimizde rahatlatıcı, eğlenceli yahut ödüllendirici eserlere yönelebiliriz.” dedi.
Düşündüğümüz eserler reklam olarak karşımıza çıkıyor
Düşündüğümüz eserlerin sık sık karşımıza reklam olarak çıkmasının günümüzde epey olağan bir durum haline geldiğini söz eden Doç. Dr. Cihan Becan, “Bu karşılaştığımız tablo, dijital pazarlama ve data analitiği stratejilerinin bir sonucudur. Burada çok net olarak çerezler ve takip teknolojileri kullanılmaktadır. Web siteleri ve toplumsal paylaşım ağları, kullanıcıların site içindeki gezinme alışkanlıklarını takip eden çerezler kullanmaktadır. Hangi eserleri incelediğimiz, sepete eklediğimiz, hatta yalnızca süratlice göz attığımız dahi kaydedilir. Bu bilgiler, reklam verenlerin bize en alakalı eserleri göstermesine imkan tanır. Toplumsal medya platformları ve e-ticaret siteleri, kullanıcıların geçmiş aramaları, etkileşimleri ve davranışlarına nazaran reklam tekliflerini kişiselleştirir. Yani yalnızca eserle ilgili bir siteyi ziyaret etmemiz değil, eserle ilgili bir içerik beğenmemiz yahut paylaşmamız bile algoritmalar tarafından tahlil edilir ve ilgili reklamların önümüze çıkmasını sağlar.” diye konuştu.
Yapay zeka varsayım sistemleri kullanılıyor
“Son vakitlerde artık kullanıcıların satın alma yahut ilgilenme mümkünlüğü olan eserleri kestirim edebilmek için yapay zekâ iddia sistemleri kullanılmaktadır.” diyen Doç. Dr. Cihan Becan, şunları kaydetti:
“Bu sistemler, yaş, pozisyon, toplumsal etraf ve evvelki alışveriş tercihlerimizi tahlil ederek, benzeri profillerdeki şahısların ilgisini çeken eserleri bize de önerebilir. Bir eseri telefonunuzda araştırdıysanız, tıpkı eserle ilgili reklamların bilgisayarınızda yahut diğer aygıtlarınızda karşınıza çıkması da mümkün. Kullanıcı profillerini aygıtlar ortasında senkronize ederek size en alakalı reklamları gösterebilir. Bu tıp şahsileştirilmiş reklamlar, kapalılık korkusunu artırabileceği için kimi kullanıcılar için rahatsız edici gelebilir, fakat reklamların daha alakalı hale gelmesi açısından epeyce tesirli bir sistemdir.”
Algoritmalar ilgi çekip alışverişe yönlendirebilecek halde tasarlandı
Alışveriş tercihlerinin nasıl belirlendiğine ait de Doç. Dr. Cihan Becan, “Günümüzde alışveriş tercihlerini belirlerken hem kendi isteklerimizle hareket ediyoruz hem de algoritmaların yönlendirmelerinden etkileniyoruz. Markalar algoritmaları kullanarak, geçmişteki alışveriş alışkanlıklarımızı ve etkileşimlerimizi tahlil ederek ferdî ilgi alanlarımıza nazaran eserler önermekte hayli başarılı pozisyona gelebilmekteler. Bu, bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken, öteki yandan kararlarımızı etkileme gücünü de beraberinde getiriyor. Bireyler ekseriyetle kendi gereksinimlerine nazaran karşılaştırarak alışveriş yapmaya çalışır. Örneğin, kıyafet yahut elektronik eşya üzere eserlerde kaliteli olduğunu düşündüğümüz eserleri gereksinime nazaran karar verme eğilimindeyiz. Bu kademede algoritmalar da kullanıcıların ilgisini çekebilecek eserleri ön plana çıkarabilmekte, bu da gereksinim olmayan bir eseri bile cazip hale getirebilir. Yani, algoritmalar, ilgimizi çekip bizi alışverişe yönlendirebilecek formda tasarlanmıştır. Nerede vakit geçirdiğimiz, neyi beğendiğimiz yahut hangi içeriklere tıkladığımız üzere davranışlar tahlil edilerek ilgi cazip teklifler karşımıza çıkabilmektedir.” dedi.
Gizlilik ayarlarını güncelleyerek algoritmaların tekliflerini azaltabiliriz
“Bir de kendimizi düşünmediğimiz eserleri bir anda düşünürken bulabiliyoruz.” diyen Doç. Dr. Cihan Becan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Sonuçta, algoritmaların alışveriş kararlarını şekillendirme gücünü azaltmak için dijital farkındalık kazanmak ve şuurlu tüketim alışkanlıkları geliştirmek bireyin elinde. Zımnilik ayarlarını güncelleyerek yahut çerezleri devre dışı bırakarak algoritmaların tekliflerini azaltabiliriz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
