Unutkanlık ve çeşitli davranış değişiklikleri ile kendini gösteren Alzhemier hastalığı dünyada ve ülkemizde giderek yaygınlaşıyor. Bu hastalıkla gayrette Alzheimer’a yol açan nedenlerin bilinmesi, gerekli tedbirleri alınması ve tedavi için vakit kaybetmeden uzman yardımı alınması büyük önem taşıyor. Memorial Ankara Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Songül Turğut, 21 Eylül Dünya Alzheimer günü münasebetiyle Alzheimer hastalığı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Alzheimer hastalığı çoklukla yavaş yavaş başlayan ve giderek berbatlaşan nörodejeneratif bir hastalıktır. Demans hadiselerinin % 60-70’nin nedenidir. Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinin vakitle vefatına bağlı olarak hafıza kaybı, bunama (demans) ve bilişsel işlevlerin bozulması formunda gelişen bir tıbbi durumdur. Bu rahatsızlığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, beyinde olağandışı bir protein birikimi (amiloid ve tau proteini) sonucu beyin işlevlerinin ziyan görmesi ve ölmesi ile ortaya çıktığı görülmektedir.
Alzheimer hastalığının esas nedenleri:
- İleri yaş
- Ailede Alzheimer öyküsü
- Yaşanan travmalar
- Asosyal yaşam
- Depresyon
- ApoE geni taşıyıcılığı
- Eğitim düzeyinin düşüklüğü
- Kolesterol
- Obezite
- Hipertansiyon
- Tip 2 diyabet
- Down sendromu
- Uyku problemleri
- Sağlıksız beslenme
- Sigara kullanma
Alzheimer hastalığının belirtilerini önemseyin
İlk belirti unutkanlıktır. Başlangıçta hafif olan unutkanlık ilerleyen periyotlarda şiddetin artması ile kişinin hayat kalitesi düşer.
Başlangıç devri belirtileri:
- Kafa karışıklığı
- Yakın vakitte olan olayları unutmak
- Konuşulanları hatırlayamamak
- Doğru sözcükleri bulmakta zorluk çekmek
- Plan ve tertip bozukluğu yaşamak
- Kaygılı ruh hali
Orta evre:
- Bakıma ve yardıma gereksinim duyar hale gelmek
- Hafıza kaybının artması
- Mevsim yıl ve gün kavramlarını karıştırmak
- Aile üyeleri ve arkadaş etrafını tanımakta zahmet çekmek
- Basit matematik hesaplarını yapmamak
- Uyku bozukluğu yaşamak
Son evre:
- Hafıza büsbütün kaybolur
- Aile ve yakın etrafını unutur
- İdrar kaçırma
- Yeme zahmeti ve kilo kaybı
- İletişim kurma yeteneğinin kaybolması
- Bağışıklık sisteminin kaybolması
Doktora başvurmakta gecikmeyin
Alzhemier hastalığının belirtileri ile karşılaşıldığınca vakit kaybedilmeden bir nöroloji uzmanına başvurulmalıdır. Alzheimer hastalığının teşhisinde net olarak bilgi veren ayırıcı teşhis testi bulunmaz. Tanı sürecinde şu etaplar kıymetlidir.
- Standart testler aracılığıyla uygun nöro-psikolojik değerlendirme
- Beyin BT yahut MR
- Klinik muayene
- Laboratuvar incelemeleri
- Özelikle hasta yakınlarının vereceği anamnez
- Pet taraması ve BOS sıvısının incelenmesi ile Alzheimer hastalığı tanısı konulmaya çalışılır.
İlerleme yavaşlatılabilir
Alzheimer hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Lakin ilaç, semptomatik tedavi ve davranışsal uygulamalarla hastalıkta oluşan semptomlar azaltılabilir. Alzheimer hastalığının tedavi sürecinde yaş, hastalığın ilerlemişlik seviyesi ve eşlik eden öteki hastalıklar göz önünde bulundurularak şahsa mahsus tedavi planlanır. Alzheimer hastalığı ile ilgili olarak tüm dünyada yeni tedavi seçenekleri skonusunda ki çalışmalar devam etmektedir.
Alzheimer’ı önlemek için 5 altın öneri
Alzheimer’ı önlemek ya da riskini azaltmak için kimi kolay hayat stili değişiklikleri tesirli olabilir. İşte Alzheimer’ın önlenmesine yönelik 5 teklif:
- Alzheimer kişinin bir cins bilişsel gerileme yaşamasındır. Beyni faal tutmak, bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir. Bulmaca çözmek, yeni bir lisan öğrenmek yahut strateji oyunları oynamak üzere zihinsel antrenmanlar beyin sıhhatini takviyeler.
- Düzenli antrenman, beyne giden kan akışını artırarak Alzheimer riskini düşürebilir. Yürüyüş, yoga yahut yüzme üzere aerobik aktiviteler hem vücudu hem de zihni sağlıklı fiyat.
- Akdeniz diyeti üzere zerzevat, meyve, tam tahıl, balık ve sağlıklı yağlardan güçlü bir beslenme nizamı, beyin sıhhatini muhafazaya yardımcı olabilir. Omega-3 yağ asitleri içeren besinler bilhassa tavsiye edilir.
- Sosyal olarak faal olmak, yalnızlık ve depresyon riskini azaltır, bu da Alzheimer’ın önlenmesinde kıymetli bir rol oynayabilir. Aile ve arkadaşlarla vakit geçirmek, toplumsal aktivitelerde yer almak bu açıdan yararlıdır.
- Kaliteli ve kâfi uyku, beynin kendini temizlemesi ve toksinleri uzaklaştırması için gereklidir. Her gece 7-8 saat nizamlı uyku, Alzheimer riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
