Alzheimer hastalığının görülme sıklığının, yaşla birlikte arttığını belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Özgür Bilgin Topçuoğlu, “Hastalık 65 yaş üstü bireylerde yaklaşık yüzde 5 oranında görülürken; geçen her 5 yılda bir hastalık sıklığı iki kat artar” dedi. Alzheimer hastalığının seyrinde zihnin işlevsel özelliklerinin olabildiğince korunmasının kıymetli olduğunu vurgulayan Topçuoğlu, “İşleyen demir ışıldar! Zihin ne kadar meşgul tutulursa ne kadar çok uyaran alırsa işlevselliği o ölçüde devam eder. Bulmaca çözmek, kitap okumak, örgü örmek ve gibisi uğraşlar mevcut yetileri korumak açısından çok kıymetlidir. Fakat her birey ve her hasta şahsına özeldir. Hastalığın ilerleme suratı değişkenlik gösterebilir” ikazında bulundu.
Hastalığın erken evrede teşhis edilmesini sağlamak, farkındalık yaratmak ve insanları bilinçlendirmek maksadıyla her yıl 21 Eylül, Dünya Alzheimer Günü olarak anılıyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Özgür Bilgin Topçuoğlu, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü hasebiyle yaptığı açıklamada hastalığın nedenleri, alınabilecek tedbirler ve beyin sıhhatinin korunmasına ait değerlendirmede bulundu.
Alzheimer’ın gelişiminde pek çok etken var
Alzheimer hastalığının gelişiminde tek bir kesin sebebin belirtilemeyeceğini kaydeden Topçuoğlu, “Şu an kabul edilen görüş genetik, hayat biçimi ve çevresel etkenlerin bireyleri birlikte etkilemesi sonucu hastalığın geliştiği tarafındadır. Kesin olarak Alzheimer’a sebep olduğu bilinen genler olmakla birlikte hastaların yüzde 1’inden daha az kısmında bu genler saptanmaktadır” dedi.
Plakların ölçüsü ve yerleştiği bölge önemli
Alzheimer teşhisinde beyinde oluşan plakların ölçüsü ve yerleştiği bölgenin değerli olduğunu vurgulayanTopçuoğlu, “Bireyin beyninde bir çeşit protein olan amilodden oluşan plaklar ve tekrar bir çeşit protein olan taudan oluşan nörofibriller yumaklar gelişerek beyin hücresi kaybı ve beyin hacminde küçülme ortaya çıkar. Bu plaklar ve yumaklar Alzheimer hastalığı tanısı için gerekli lakin kâfi değildir. Zira her ikisi de olağan yaşlanmayla birlikte muhakkak ölçüde her yaşlı bireyde görülür. Alzheimer için tanısal olan, bu plakların ölçüsü ve bilhassa beyinde yerleştiği alanlardır. Varsayım edileceği üzere, bu plak ve yumakların beyinde hafıza, lisan, yönetici işlevler üzere bilişsel fonksiyonları yöneten bölgelerde birikmesi ile Alzheimer hastalığı gelişir” diye konuştu.
Hastalığa yatkınlık Alzheimer riskini artırıyor
Alzheimer’a ilişkin yatkınlığa sahip olmanın gelecekte Alzheimer hastası olmanın birinci koşulu olduğunu belirten Topçuoğlu, kardeşlerden birinde Alzheimer görülürken başkalarında hastalığın görülmemesinin nedenlerini şöyle açıkladı:
“Bireylerin doğduğu andan itibaren sahip olduğu genetik malzeme, hayatı boyunca sahip olacağı, sahip olmaya yatkın olduğu hastalıkların kodunu taşır. Alzheimer’a ilişkin yatkınlığa sahip olmak, gelecekte Alzheimer hastası olmanın birinci kuralıdır. Buna ek olarak çevresel toksinler, çevresel uyaran azlığı, yetersiz uyku, uzun müddetli fizikî ve ruhsal gerilime maruz kalmak, alkol ve keyif verici unsur kullanımı yatkınlığı olan bireylerde hastalığın gelişimini kolaylaştırmakta ve hızlandırmaktadır. Hasebiyle birebir fizikî etrafta, tıpkı ailede yetişmiş kardeşlerin bile bir kısmında hastalık görülürken, birtakım kardeşlerde hiçbir vakit gelişmeyebilir. Bu durum sağlıklı kardeşlerin, doğuştan gelen hastalığa yatkınlığa ilişkin genetik gerece sahip olmaması ile açıklanabilir.”
Alzheimer hastalığının sıklığı yaşla bir arada artıyor
İleri yaşlara erişen her bireyin Alzheimer’a yakalanmasının kelam konusu olmadığını söz eden Topçuoğlu, “Ancak burada bir nispilik durumu kelam bahsidir. Alzheimer hastalığının sıklığı, yaşla birlikte artmaktadır. 65 yaş üstü bireylerde yaklaşık yüzde 5 civarında görülürken geçen her 5 yılda bir hastalık sıklığı iki kat artar. 50 yıl evvel ortalama ömür mühletleri çok daha kısa olduğundan 65 yaşına ulaşan ve geçen insan sayısı çok azdı. Bu şahısların de belirli bir kısmında Alzheimer gelişeceği düşünülürse, toplumda Alzheimer sıklığı çok düşük olarak saptanıyordu. Halbuki uzayan ömür müddetleriyle birlikte artık her ailede en az bir, bazen daha çok sayıda 80 yaş üstü birey bulunuyor. Hastalığın görülebileceği yaş kümesi toplumu arttıkça da doğal olarak artık daha çok sayıda Alzheimer hastası ile karşılaşıyoruz” diye konuştu.
Kadın cinsiyet, baş travması, yetersiz uyku üzere faktörlere dikkat!
Alzheimer gelişimini kolaylaştıran faktörlere de değinen Prof. Dr. Özgür Bilgin Topçuoğlu, bunları ileri yaş, aile hikayesi ve genetik, bayan cinsiyet, hafif bilişsel bozukluk, baş travması, inme, depresyon, hava kirliliği, çok alkol tüketimi, yetersiz uyku tertibi, fizikî antrenman yetersizliği, obezite, sigara kullanımı ya da pasif içicilik, hipertansiyon, yüksek kolesterol, âlâ denetim edilmeyen tip 2 diyabet ve toplumsal izolasyon olarak sıraladı.
İşleyen zihin ışıldar!
Alzheimer hastalığının seyrinde zihnin işlevsel özelliklerinin olabildiğince korunmasının değerli olduğunu vurgulayan Topçuoğlu, “İşleyen demir ışıldar! Zihin ne kadar meşgul tutulursa ne kadar çok uyaran alırsa işlevselliği o ölçüde devam eder. Genel olarak tüm demans hastaları, özel olarak ise Alzheimer hastaları muhakkak bir etaptan sonra yeni bilgi öğrenme, kaydetme ve bu bilgiyi geri çağırma yeteneklerini kaybedeler. Münasebetiyle bu hastalarda birinci maksat halihazırda sahip oldukları yetilerin korunabildiği kadar korunmasıdır. Bulmaca çözmek, kitap okumak, örgü örmek ve gibisi uğraşlar mevcut yetileri korumak açısından çok kıymetlidir. Fakat her birey ve her hasta şahsına özeldir. Hastalığın ilerleme suratı değişkenlik gösterebilir” ihtarında bulundu.
Antioksidan ve antienflamatuar besinlerin tüketimi önemli
Beslenmenin Alzheimer gelişimi üzerindeki olumlu ya da olumsuz tesirlerine değinen Topçuoğlu, “Alzheimer ve gibisi nörodejeneratif (sinir sisteminde dejenerasyonla giden) hastalıkların patogenezinde oksidasyon ve inflamasyon hayli kıymetli yer meblağ. Münasebetiyle antioksidan ve antienflamatuar besinler tüketimi, bedeni oksidasyon yan eserlerinden korur ve nöroproteksiyona (sinir hücrelerinin korunmasına) katkıda bulunur” dedi.
Akdeniz diyetiyle beslenme desteklenmeli
Sağlıklı ve istikrarlı beslenmenin değerini vurgulayan Prof. Dr. Özgür Bilgin Topçuoğlu, “Meyve, zerzevat, tam tahıllar, tohumlar/çekirdekler, kuruyemişler, zeytinyağı ve zeytinyağlı zerzevat yemekleri üzere besinleri içeren Akdeniz diyetiyle beslenme desteklenmelidir. Her gün mümkünse en az üç porsiyon değişik renkte zerzevat ve meyve tüketilmelidir. Günde en az 6-8 bardak sıvı tüketimi kıymetlidir. Su en kolay tercih olmakla birlikte alkol dışındaki tüm sıvılar hesaba alınabilir” tavsiyesinde bulundu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
