

Herhangi bir cerrahi girişim öncesinde, esnasında ve sonrasında, hastanın güvenliğini gözeten anestezi, ağrı duyusunun giderilmesi dahil olmak üzere hastanın tüm bakımına ağırlaşan bir bilim kısmı olarak değerli bir rol üstleniyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Anestezi Program Lideri Öğretim Vazifelisi Hasret Öztürk, anestezinin yalnızca hastanın operasyon müddetince anestezi altında kaldığı durumda değil, hastanın operasyon öncesi, sırası ve sonrası durumlarını kapsayan bütüncül bir yaklaşım içerdiğini söyledi. Anestezi uzmanının muhtemel risk durumunu belirleyerek buna uygun hazırlıklar yaptığını belirten Öztürk, “Anestezi, hastanın rahat bir formda uyutulması, uyandırılması, derlenmesi süreçlerinin yanı sıra hastanın operasyon sonrasındaki sürecinde ağrı idaresini de kapsar” dedi.
16 Ekim günü, 1846’da Massachusetts General Hospital’de Dr. William G. Morton tarafından gerçekleştirilen birinci başarılı anestezi uygulamasının anısına “Dünya Anestezi Günü” olarak kutlanıyor. 150’den fazla ülkeden anestezi uzmanlarını temsil eden meslek kuruluşlarının iştirakiyle kutlanan bu özel günde anesteziyolog ve anesteziyolojinin kıymetinin altının çizilmesi amaçlanıyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Anestezi Program Lideri Öğretim Vazifelisi Hasret Öztürk, Dünya Anestezi Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada anestezi uygulamaları ve dikkat edilmesi gerekenlere ait değerlendirmede bulundu.
Anestezi nedir?
Anestezinin “Herhangi bir cerrahi girişim öncesinde, esnasında ve sonrasında, hastanın güvenliğini gözeten; ağrı duyusunun giderilmesi dahil olmak üzere tüm bakımına ağırlaşan tıp ile alakalı bir bilim dalı” olarak tanımlandığını belirten Öztürk, “Anestezi, köken olarak eski Yunanca’dan gelen, an- olumsuz ön eki, duymak, algılamak manasına gelen estezi fiili ve -loji bilim manasında son ek olarak kullanılan sözün birleşimiyle oluşmuştur” dedi.
Anesteziyolog ne yapar?
Ağırlıklı olarak cerrahi teşebbüslerde büyük yer tutan anestezinin, farmakolojik hususların insanın duyu yollarına tesirini incelediğini ve ona nazaran uygulamalar sunduğunu belirten Öztürk, anestezi uzmanının sorumluluk alanına ait şunları söyledi: “Bu bilim kolunun uygulamasından sorumlu temel olarak tıp eğitimi almış anesteziyolog (anestezist ya da anestezi uzmanı), anestezi hemşiresi ve anestezi teknikeri vardır. Bu bireyler hastalara farmakolojik hususların verilmesi, tesirlerinin araştırılması ve düzenlenmesi, fizyolojik değişikliklerin takibi ve bozukluklarında müdahale edilmesi, makinelerin kullanımı ve vakit zaman kalibrasyonundan sorumludur.”
Anestezi, bütüncül bir yaklaşım içeriyor
Anestezinin yalnızca hastanın operasyon mühletince anestezi altında kaldığı durumda değil, hastanın operasyon öncesi, sırası ve sonrası durumlarını kapsayan bütüncül bir yaklaşım içerdiğini söyleyen Öztürk, “Anestezi, mümkün risk durumunu belirleyerek buna uygun hazırlıklar yapar. Ameliyat öncesi durumda hastanın genel durumuna nazaran operasyon rahat bir formda gitmesinden başlayan süreç hastanın yeniden rahat bir halde uyutulması, uyandırılması, derlenmesi süreçlerini kapsar. Hastanın operasyon sonrasındaki sürecinde ağrı idaresini de kapsar” dedi.
Hasta tüm taraflarıyla daima takip ediliyor
Anestezi kapsamında tüm bu süreçlerde hastaların hayat bulgularının daima olarak takip edilmesinin yanı sıra hastanın cilt rengi, idrar çıkışı, operasyon müddetince olan kanama ölçüsü, alerji durumu, ağrı durumunun takibinin yapıldığını söz eden Öztürk, “Anestezi uzmanı, komplikasyonların gelişme durumuna her vakit hazırlıklıdır. Hastanın sıhhat hikayesini bilerek, hastanın kilosuna nazaran anestezi ilaçlarının uygun dozlarda uygulanmasını sağlar. Hastanın rahat uyanmasını uyandıktan sonraki ağrı ve hayati bulgularının takibini sürdürerek oluşabilecek komplikasyonlara karşı tedbir alır. Hastanın açlık saatini bilerek buna yönelik bedenin gereksinim duyduğu sıvı ölçüsünü belirleyerek uygular. Operasyon sürecindeki kanama ölçüsüne nazaran gerekirse kan desteği yapar” diye konuştu.
Anestezi yalnızca cerrahi operasyonlarda uygulanmıyor
Anestezi uygulama alanlarının yalnızca cerrahi operasyonlar değil, şahısların ağrı kaynaklı yaşadığı tüm meselelerde uygulanabildiğini belirten Öztürk, “Uygulama alanına nazaran anestezi uygulaması kendi içinde çeşitlenir. Genel olarak anestezinin uygulama alanları cerrahi, obstetrik, ağrı tedavisi, hayat bulgularının izlenmesi, ağrılı sendromlar, kardiyopulmoner canlandırma ve teneffüs işlevlerinin değerlendirmesi olarak sıralanabilir” dedi.
Anestezinin üç çeşidi var
Anestezi genel, bölgesel ve lokal anestezi olmak üzere üç çeşit olduğunu belirten Öztürk, “Lokal anestezi yalnızca müdahale edilecek küçük alanın hissizleştirilmesidir. Bölgesel anestezi, hastanın belden aşağı kısmının ya da omuzdan sonrası üzere bedenin bir bölgesini hissizleştirmek için yapılan süreçtir. Genel anestezi ise ömür bulgularında kalıcı bir değişiklik olmaksızın süreksiz şuur kaybı ve refleks aktivitede azalma ile karakterize genel duyu kaybı halidir” diye konuştu.
Ameliyat öncesi neden aç kalınması gerekir?
Anestezi öncesi muhakkak bir mühlet aç kalınması gerektiğini belirten Öztürk, şu bilgileri verdi: “Ameliyat kararı verildikten sonra hastalar, anestezi uzmanına ameliyattan evvel anestezi muayenesi için sevk edilir. Anestezi uzmanı hastaların genel muayenesini yaptıktan sonra uygulanacak anesteziye karar verir. Hastaya uygulanacak anestezi hakkında bilgi vererek var ise anestezi hakkındaki tasaları hakkında hastayı rahatlatır. Uygulanacak anestezi sistemine nazaran hastanın mevcutsa kullandığı ilaçları tekrar düzenler. Örneğin kan sulandırıcı bir ilaç kullanıyorsa bu ilacın kesilmesi hakkında hazırlık süreci hakkında bilgiler verir. Operasyon saatinden evvel uygulanacak anestezi formülüne nazaran hastanın aç kalması istenerek hastanın aspirasyon riskinden karşı (mide içeriğinin soluk yoluna kaçması) kaçınmak için hastanın su dahil hiçbir şey yiyip içmemesi bilhassa belirttirilir. Bunlar haricinde cerrahın istediği lavman üzere özel bir hazırlık varsa yeniden bu hususta da hasta bilgilendirilir. Alkol ve sigara kullanımı varsa mevcut kullanımlarının operasyondan evvel bırakılması gerektiği konusunda bilgiler verir.”
Anestezi kimi bireylerde ve durumlarda riskler barındırabilir
Anestezi uygulamasının birtakım şahıslar ve birtakım hallerde sakıncalı olabileceği ikazında bulunan Öğretim Vazifelisi Hasret Öztürk, “Anestezi uygulaması birtakım durumlarda riskler barındırabilmektedir. Bunlar ileri yaş, anemi, sigara öyküsü, husus kullanımı, yakın vakitte geçirilmiş travma öyküsü, obezite, tok hasta, tekrarlanan büyük cerrahi teşebbüs, kardiyak, renal, hepatik, respiratuar, endokrin meseleler ve sık sık enfeksiyon hastalıkları geçirme olarak sıralanabilir” diye konuştu.
Anestezi riskinin belirlenmesinde ölçekler kullanılmaktadır
Anestezi riskinin değerlendirilmesinde kullanılan birçok ölçek bulunduğunu kaydeden Öztürk, “Bunlardan en yaygın kullanılanı Amerikan Anesteziyoloji Derneği’nin (American Society of Anesthesiologists- ASA) 1961 yılında tanımladığı gruplamadır. ASA pahası arttıkça anestezi riski ve operasyon sırasındaki mortalite oranları artar. ASA I için operatif mortalite oranı yüzde 0.06’dan iken, bu oran ASA V’te yüzde 50,7’ye ulaştığı belirtilmektedir” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı