Okul zilinin çalmasına çok az bir vakit kaldı. Bilhassa ilkokula yeni başlayacak olan çocukları ve ebeveynlerini şimdiden tatlı bir heyecan sardı.
Ebeveynler tıpkı vakitte çocuklarının okulda sağlıklı bir periyot geçirmeleri için karşılarına çıkabilecek problemler karşında ne yapmaları gerektiği konusunu araştırmaya başladılar bile. Bağışıklık sistemini nasıl güçlendirebilirim? Okuldan meskene yorgun gelirse ne yapmalıyım? Ders çalışırken gerilimli olursa nasıl yardımcı olabilirim? Sık sık enfeksiyon geçirmesini önleyebilir miyim? Bu sorular anne babaların en çok merak ettikleri konulardan bazıları sadece. Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Sapmaz Deniz, ilkokul çağındaki çocukları hastalıklardan müdafaanın en değerli yollarından birinin aşılar olduğuna dikkat çekerek, “Aşılanmamış çocuklar, okuldaki öteki çocuklara nazaran daha yüksek bir enfeksiyon riski taşırlar. Bilhassa okul öncesinde, ilkokul ve ergenlik devrinde eksik aşıların tamamlanması, hem çocuğunuzun hem de öbür öğrencilerin sıhhatini muhafazaya yardımcı olur. O nedenle çocuğunuzun devrine uygun aşılarını kesinlikle tamamlayın” diyor. Ayrıca, çocuğunuzun el hijyenine dikkat etmesi için gerekli şuuru kazandırmanızın da çok değerli olduğuna işaret eden Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Sapmaz Deniz, anne babaların en çok merak ettikleri soruları yanıtladı; değerli teklifler ve ihtarlarda bulundu!
Okul devrinde en değerli aşılar nelerdir?
Okul devrini sağlıklı geçirmesi için çocuğunuzun bilhassa çocuk felci, difteri (kuşpalazı), boğmaca, tetanos (kazıklı humma), kızamık, kabakulak ve kızamıkçık üzere aşılarının tam olduğundan emin olmalısınız. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Sapmaz Deniz, bu hastalıkların okul ortamında çarçabuk yayılabildiği ve bilhassa aşılanmamış çocuklar ortasında süratle bulaşabildiği ihtarında bulunarak, şunları söylüyor: “Aşılar, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirerek bulaşıcı hastalıklara karşı korunmalarını sağlamanın, hastalıklara bağlı vefat ve sakatlıkları önlemesinin yanı sıra antibiyotik direncinin azalmasına da katkıda bulunan en değerli sıhhat müdahalelerinden biridir. Hasebiyle çocukların okul devri boyunca nizamlı sıhhat denetimleri yapılmalı ve eksik aşıları tamamlanmalıdır.”
Bağışıklık sistemini nasıl güçlü tutabilirim?
Çocuğunuzun bağışıklık sistemini güçlü tutmak, okulda sık hasta olmasını önlemenin anahtarını oluşturuyor. Dr. Serap Sapmaz Deniz, istikrarlı bir beslenme, tertipli fizikî aktivite ve kâfi uykunun bağışıklık sistemini destekleyen temel ögeler olduğuna işaret ederek “Çocuğunuzun okul devrinde çeşitli ve istikrarlı bir beslenme nizamına sahip olması zihinsel ve fizikî gelişimi için kritik değere sahiptir. Günde 5 porsiyon renkli ve çeşitli zerzevat ve meyvenin yanı sıra baklagil, kuruyemiş, et ile yumurta tüketmesini sağlayın, baharatlar kullanın. Ayrıyeten, kızartma, çok şekerli ve işlenmiş besinlerden kaçınarak çocuğunuzun gelişimini koruyabilirsiniz. Haftada iki kere balık tüketmesi, zeytinyağı tüketimi yararlı yağ asitleri alımını sağlayarak beyin ve göz gelişimine katkıda bulunur. Kış aylarında nizamlı olarak yaşına uygun D vitamini ve muhtaçlık halinde B12 vitamini ile demir üzere destekler kullanmanız da yararlı olabilir, lakin bunları kesinlikle doktor tavsiyesiyle vermelisiniz” diyor.
Uyku tertibini nasıl sağlayabilirim?
Yeterli uyku, çocukların öğrenme kapasitelerini, dikkat müddetlerini ve genel sıhhatlerini direkt etkilediği için çok kıymetli. Lakin okul periyodu, çocuğun uyku tertibini etkileyebiliyor. Dr. Serap Sapmaz Deniz, önerilen uyku süresinin 6-12 yaş ortasındaki çocuklar için 9-11 saat olduğunu belirterek, “Okula başladığında, çocuğunuzun erken yatıp erken kalkmasını sağlayacak bir uyku rutini oluşturun. Akşam saatlerinde yatmadan en az bir saat evvel ekran maruziyetini kesmek, mesken içi rutinler oluşturmak, aile içi irtibatın gelişmesine katkı sunan sakinleştirici aktiviteler yapmak, kaliteli bir uyku için yararlı olabilir. Ayrıyeten çocuğunuzun yatak odasında tablet, televizyon ve telefon olmasını da önermiyoruz” diyor.
Okulda yorgun düşerse ne yapmalıyım?
Okul günlerinde çocuğunuzun daima yorgunluk hissetmesi; gereğince uyumadığı, kâfi sıvı almadığı, beslenmediği yahut okuldan kaynaklanan gerilim yaşadığı manasına gelebiliyor. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Sapmaz Deniz, sürekli yorgunluk karşısında neler yapmanız gerektiğini şöyle özetliyor: “İlk adım olarak, çocuğunuzun gece gereğince uyuduğundan emin olun. Beslenme tertibini gözden geçirerek, kâfi ölçüde protein, karbonhidrat, vitamin ve mineral almasını sağlayın. Yorgunluk tıpkı vakitte demir eksikliği anemisi üzere sıhhat sıkıntılarının belirtisi olabilir. Bu yüzden gerekli durumlarda doktor muayenesi, büyümenin değerlendirilmesi ve kan testi yapılmasına gereksinim duyulabilir. Ayrıyeten, çocuğunuzun okuldan kaynaklanan gerilimini azaltmak için ona dayanak olmanız, okul sonrasında dinlenme ve özgür oyun oynaması için vakit ayırmanız da çok kıymetlidir.”
Ders çalışırken gerilim yaşarsa nasıl bir yol izlemeliyim?
Ders çalışırken makul bir seviyede gerilim yaşamak olağandır. Fakat bu gerilim daima hale gelirse, çocuğunuzun akademik ve duygusal sıhhatini olumsuz etkileyebiliyor. Dr. Serap Sapmaz Deniz, çocuğunuzun gerilimle başa çıkmasına yardımcı olmak için almanız gereken tedbirleri şöyle anlatıyor: “Çocuğunuza ders çalışırken molalar vermesini önerin, çalışma ortamını sessiz ve rahat bir hale getirin. Gerekirse derslerini daha küçük modüllere bölerek çalışmasını teşvik edin. Gerilim düzeyinin yüksek olması durumunda onunla açık bir bağlantı kurarak gerilim nedenlerini anlamaya çalışın. Şayet çocuğunuzda daima bir telaş, mutsuzluk yahut davranış değişiklikleri fark ederseniz, rehberlik uzmanı yahut çocuk psikoloğundan takviye alın. Ayrıyeten, çocuğunuzu okul dışı aktivitelere, spora yönlendirerek, akademik olmayan alanlarda da muvaffakiyet ve memnunluk bulmasına yardımcı olabilirsiniz.”
Sık sık enfeksiyon geçirmesini nasıl önleyebilirim?
Çocuğunuzun okul devrinde sık sık enfeksiyon geçirmesi yaşına nazaran olağan bir durum olabileceği üzere, yatış gerektiren zatürre ile menenjit üzere enfeksiyonlar geçirmesi, büyümesinin durması yahut geride kalması, hastalıkların uzun sürmesi ve tam iyileşmemesi üzere durumlar zayıf bir bağışıklık sisteminin işareti olabiliyor. Çocuğunuzun bağışıklık sistemini güçlendirmek için çeşitli ve istikrarlı beslenmesine itina gösterin; bilhassa C vitamini, çinko ve demir açısından varlıklı besinler, sarımsak, kuruyemiş, bal ve balık tüketmesine dikkat edin. Sistemli idman yahut spor ve kâfi uyku da bağışıklık sistemini destekliyor. El hijyenininin de enfeksiyonları önlemenin en tesirli yollarından biri olduğuna dikkat çeken Dr. Serap Sapmaz Deniz, “Eğer çocuğunuz sık sık enfeksiyon geçiriyorsa ve bu durum uzun mühlet devam ediyorsa, altta yatan bir bağışıklık sistemi sorunu olup olmadığını pahalandırmak için bir çocuk hekimine başvurun. Gerekirse kan testi istenebilir, destekler verilebilir” diyor.
Baş veya mide ağrısından yakınırsa, ne yapmalıyım?
Baş ağrısı çocuklarda yorgunluk, susuzluk, gerilim yahut göz yorgunluğundan kaynaklanabiliyor. Okulda sık sık baş ağrısı yaşayan çocuğunuz için öğretmenleriyle konuşarak; ders esnasında rahat bir durumda oturmasını ve kâfi ışık almasını sağlayabilirsiniz. Su tüketimi de çocukların genel sıhhati için hayati değer sahip. Zira okulda gereğince su içmeyen çocuklarda baş ağrısı, konsantrasyon kaybı ve yorgunluk üzere problemler oluşabiliyor. Her gün yanına su matarası vermeniz ve nizamlı olarak su içmesi gerektiğini hatırlatmanız çok değerli. İdrar rengi açık olana dek su içmesini sağlamalısınız. Ayrıyeten ekrana bakma mühletini de gözden geçirin. Şayet baş ağrıları devam ediyorsa, altta yatan bir sıhhat probleminin olup olmadığını netleştirmek için tabibine başvurmalısınız. Mide bulantısı da gerilim, yetersiz beslenme, susuzluk yahut viral bir enfeksiyon üzere nedenlerden kaynaklanabiliyor. Çocuğunuz okulda mide bulantısı yaşarsa, onu çabucak meskene götürüp dinlenmesini sağlayın. Bol sıvı tüketmesini teşvik edin ve hafif yiyeceklerle beslenmesine dikkat edin. Mide bulantısı daima hale gelirse yahut öbür yakınmalar eşlik ederse, doktora başvurmanız gerekiyor.
Kilo alımı durursa nasıl bir yol izlemeliyim?
Okul periyodunda çocukların aktiviteleri arttığı için güç muhtaçlıkları da artıyor. Kâfi ve istikrarlı beslenmez ve sık enfeksiyon geçirirlerse kilo alımı durabiliyor. Öncelikle beslenme sisteminin kıymetlendirilmesi, uzunluk ve kilosunun tabip tarafından nizamlı olarak takip edilmesi, büyüme eğrisinin gerçek bir halde kıymetlendirilmesi değer taşıyor. Şayet kilo alımı durduysa çocuk hekimine başvurarak durumun ayrıntılı bir biçimde incelenmesi gerekiyor.
Diş sıhhatini nasıl koruyabilirim?
Diş sıhhati, çocukların genel sıhhati için kritik bir ehemmiyete sahip. Okul periyodu boyunca nizamlı diş fırçalama alışkanlığı kazandırmak, diş çürüklerinin ve öteki ağız sıhhati sıkıntılarının önlenmesi açısından çok değerli. Dr. Serap Sapmaz Deniz, çocuğunuzun 6-12 ay ortayla yapılması gereken diş doktoru denetimlerinin son derece değerli olduğuna dikkat çekerek “Ayrıca çocuğunuza dişlerini günde en az iki defa, sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan evvel florürlü diş macunuyla fırçalaması gerektiğini öğretin. Diş ipi kullanımı da plak oluşumunu engellemeye yardımcı olacaktır. Okul periyodunda şekerli yiyecek ve içeceklerden mümkün olduğunca kaçınması, diş minesinin korunmasına da katkı sağlayacaktır.
Göz yorgunluğuna karşı ne yapabilirim?
Uzun mühlet ekrana bakmak göz yorgunluğuna neden olabiliyor. Münasebetiyle çocuğunuzun nizamlı göz muayenelerini yaptırmayı ihmal etmeyin. Okuma ve yazma sırasında gözlerinin çok yorulmadığından emin olmak için uygun ışıklandırma ve ergonomik şartlar sağlayabilirsiniz. Ayrıyeten, 20-20-20 kuralını uygulamak, yani her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca, 20 feet -yaklaşık 6 metre – uzakta bir noktaya bakmak göz yorgunluğunu hafifletebiliyor. Vücut sıhhatinin yanı sıra göz sıhhati için de çok değerli olması nedeniyle her gün açık havada vakit geçirmesine de dikkat etmelisiniz.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
