Şirketlerin vergi borçları ve bu borçların şirketin yasal temsilcine yansımasından ötürü haciz uygulanıp uygulanamayacağı konusunda bilinmezlikler yaşanıyordu. Akalp Hukuk Ofisi Kurucusu Av. Ahmet Volkan Akalp hususla ilgili açıklamalarda bulundu. Akalp, “Vergi mükellefi yahut sorumlusu hakkında uygulama alanı bulabilecek olan ihtiyati önlemlerinin yasal temsilciler hakkında uygulama alanı bulup bulamayacağı hususu yargı kararları ortasında ikilik yaratıyordu. Lakin alınan ile şirketin vergi borçlarından ötürü şirketin yasal temsilcisi hakkında ihtiyati haciz uygulanamayacağı kararına varıldı.” dedi.
Vergi mükellefi yahut sorumlusu hakkında uygulama alanı bulabilecek olan ihtiyati önlemlerinin yasal temsilciler hakkında uygulama alanı bulup bulamayacağı hususu yargı kararları ortasında ikilikler yaratıyordu. Yasal temsilciler hakkında bu süreçlerin uygulanıp uygulanamayacağı şayet uygulanacak ise bu durumun hukuk dünyasında ne üzere bir sonuç yaratacağı Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 2022/1152 E., 2024/68 K., 14.2.2024 T. kararı ile tahlile kavuşturulmaya çalışıldı.
Haciz Süreçleri Uygulama Alanına Nazaran Değişiyor
Kurul kararı sonrası yapılan değerlendirmeleri aktaran Akalp, “İhtiyati haciz, amme borçlusunun borcunu ödememesi halinde ödemenin idarece zorla gerçekleştirilmesini sağlayacak bir cebri tahsilat yolu olmamakla bir arada icrai muamelelere başlanmadan evvel tahsile husus edilecek kamu alacağının teminat altına alınmasını sağlaması nedeniyle önlem niteliğinde bir süreçtir. Amme Alacaklarının Tahsil Tarzı Hakkında Kanun’un 13.maddesinin 1.fıkrasında belirtildiği üzere teminat isteme hallerinin mevcut olması durumunda ihtiyati haciz süreci tesis edilebilecek olmakla hiçbir mühlet ile sonlu olmaksızın amme borçlusunun malları idari bir kararla haczedilebilecektir. Bununla birlikte niteliği itibariyle bir muhafaza tekniği olan ihtiyati haczin uygulama alanı bulabilmesi için vergi incelemesine başlanması gerektiği şayet vergi incelemesi sonrasında bir sonraki etap olan tarhiyat ve tahakkuk süreçleri gerçekleşeceğinden bu halde işbu süreksiz önlemin son bulacağı tabir edildi.” dedi.
213 Sayılı Vergi Yol Kanunu’na nazaran açıklamalarına devam eden Akalp şunları söyledi: “Kanunun 10.maddesinin 1.fıkrasında ise yasal temsilcinin ödevleri belirtilmek suretiyle hukukî bireyler ile küçük ve kısıtlıların bunun yanı sıra vakıf ve cemaat üzere hukuksal kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef yahut vergi sorumlusu sıfatını taşımaları halinde olağan kurallar altında bu bireylere düşen vergiye ait ödevlerin; yasal temsilci, hukukî kişiliği olmayan teşekkülleri yönetim edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirileceği belirtilmiştir. Bununla birlikte kelamı geçen ilgililerin kelam konusu ödevleri yerine getirmemeleri halinde ise mükellef/sorumluların varlığından büsbütün yahut kısmen alınmayan vergi ve buna bağlı alacakların yasal ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı söz edilmiştir. Hasebiyle yasal temsilci, asıl borçlu olması nedeniyle olağanda hükmî bireye düşen vergilendirmeye ait ödevi, taşımış olduğu sıfat nedeniyle kendisi yerine getirmediği ve yasal desteği olan işbu yükümlülüğüne uygun davranmadığı takdirde mükellef/vergi sorumlularının varlığından büsbütün yahut kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların artık yasal temsilcinin varlığından alınması gerekecektir. Lakin kelam konusu bu halin gerçekleşebilmesi için vergilendirmeye ait sürecin bir bütün halinde ilerlemesi, asıl borçlu olan hukuksal kişinin vergi borcunun net bir biçimde tespit edilerek ortada adabına uygun bir biçimde tahakkuk edilmiş bir vergi borcunun bulunması gerekmektedir. Bununla bir arada bu borcun asıl borçlu olan hukuksal kişi tarafından vaktinde ödenmemesi ve tüm takip yolları tüketilmesine rağmen borcun asıl borçludan tahsil edilmesinin mümkün olmaması gerekmektedir. Bahsi geçen bu durumların olayda vuku bulması halinde aslen asıl borçlunun kamu alacağı nedeniyle sorumluluğu kelam konusu olmuş ise de artık yasal ödev yeterince yasal temsilcinin takip edilmesi ve vergi borcunun yasal temsilciden tahsil edilmesi gerekecektir.”
Vergi Mükellefi Olmayan Şahıslara Süreç Uygulanamaz
Karar nezdinde ortaya çıkan sonuçları da pahalandıran Akalp, “Kamu alacağına yönelik icrai süreçlere şimdi başlanmadan ortaya çıkan kimi durumların varlığı halinde amme alacağının tahsil edilmesi tehlikeye düşebilmekte ve hasebiyle vergi borcunun borçludan tahsil edilmesi noktasında zorluk çıkabilmektedir. Bu nedenle idari makamlar vasıtasıyla alacağın cebren tahsil edilmesi basamağına geçmeden evvel alacağı muhafazaya yönelik kimi önlemlerin uygulanması gerekmektedir. Bu önlemler sonucunda amme alacağının daha evvelce tahsil güvenliğinin sağlanması için tahakkuk etmemiş vergilerin ihtiyati tahakkuk müessesi ile tahakkuk ettirilmesi ve 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Metodu Hakkında Kanun’un 13.maddesinde öngörülen hallerin varlığı halinde ihtiyati haczin uygulanması keza bunun sonucunda da kamu borçlusunun birtakım hak ve alacaklarına el koyulması niteliğinde süreçler gerçekleştirilebilecektir. İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz süreçleri, şimdi icrai süreçler gerçekleştirilmeden ve amme alacağı tahsil edilmeden evvel gerçekleştirilecek nitelikte süreçler olmalarından kaynaklı kamu alacağının cebren tahsiline yönelik süreçlerden değildir. Yasal temsilcinin vazifesi, kanunda yer alan kaidelerin gerçekleşmesi halinde doğacak olup hukuksal kişinin amme borcu münasebetiyle doğan vergiye ait ödevin temsilci tarafından yerine getirilmemesi nedeniyle de yasal temsilcinin sorumluluğu gündeme gelebilecektir. Burada bahsi geçen sorumluluk kararları, vergi borçlusu yahut mükellefinin vergi borcuna dayanan takip ve tahsil süreçleri bakımından kelam konusu olmaktadır. İhtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk süreçleri ise garanti tedbiri niteliği taşıması nedeniyle vergi borcunun cebri icra kısmına dahil edilmediğinden bu süreçlerin asıl muhatabı, verginin mükellefi yahut sorumlusudur. Müdafaaya yönelik bu süreçler lakin vergi mükellefi yahut sorumlusu hakkında uygulanacağından vergi mükellefi yahut verginin ödenmesi bakımından vergi dairesine karşı muhatap olan vergi sorumlusu olmayan yasal temsilci açısından bu süreçlerin uygulanması mümkün olmayacaktır.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
