Bebeğin dünyaya gözlerini açtığı birinci devirler olarak bilinen 0-12 ay ortasında gün içinde ağlaması hayli doğal karşılanıyor. Söz dağarcığı şimdi oluşmamış bebekler bu periyotta isteklerini el işaretleri, göz teması, hız sözleri ve bilindik biçimi ile ağlama sayesinde elde edebiliyor. Lakin bebeklerde ağlamanın sık ve süreklilik içerisinde görülmesi ebeveynlerde bebeğin sıhhatine dair kuşkulara ve paniğe yol açıyor. Bebeklerde uyumama nedeni birbirinden farklılık gösterebiliyor. Lakin çok az bebek nedensiz uyumama durumunu yaşıyor. Uyku sorununun altında ise kesinlikle bebeği huzursuz edecek bir neden oluyor. Diyarbakır Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mehmet Celaloğlu, bebeklerde ortaya çıkan uyku sorunlarının değerli nedenlerini paylaştı.
Sağlıklı gelişim için uyku şart
Uyku ve gelişim birbirinden koparılamayan iki değerli öge olarak bilinmektedir. Bebeklik periyodunda yeteri kadar uyku fizikî, bilişsel ve duygusal gelişimin desteklenmesi konusunda kıymet arz eder. Sağlıklı gelişimin kıymetli bir kesimi olan uykunun yeteri kadar gerçekleşmesi gerekmektedir. Bebek için yeteri kadar beslenme ve uyku zeka gelişimini destekleyecektir. Birebir vakitte bebekte ortaya çıkan uyku sorunlu sırf bebeği değil, ebeveynleri de epey olumsuz etkilemektedir. Bu süreçte huzursuz olan ebeveynler uyku nizamın oluşması için kimi bitkisel teknikler yahut ilaçlar denemesi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Doktor önerisi dışında bu cins ilaçlar kişi tavsiyesi üzerine alınmamalıdır. Burada en değerli basamak bebeğin uyku sorununun temelinde yatan sorunu bulmaktır. Sorun odaklı tahliller ile ilerlemek sağlıklı bir uyku sisteminin oluşturulmasına da yardımcı olacaktır.
Uyku sorununun nedeni bu durumlar olabilir
Bebeğin uyumama nedeni yahut nedenleri kısaca şu halde sıralanabilir;
Diş çıkarma: Bebeklerde 6. ay ve sonrasında yavaş yavaş diş çıkarmaya başladığından bu devirde asabi ve huzursuz olabilirler. Ağzından salya akması ve ağzını kaşımaya çalışması diş çıkarma belirtileri ortasındadır. Bu periyotta ishal, emme isteğinin azalması, uyumama yahut uykudan ağlayarak uyanma sık görülen belirtilerdir. Hekim onaylı ateş düşürücü ilaçlara ek olarak kaşınan yerler parmağa takılan bebek diş fırçaları ile fırçalanarak ağrıyı azaltma önerilir. Soğuk bir bez ya da kaşıyıcı oyuncak yardımı ile kaşınan dişlerin kaşınması ağrı ve acıyı azaltacaktır.
Yeme isteği: Bazı bebekler anne sütü emmeyi ve ek besin tüketmeyi reddeder. Birtakım bebeklerde ise az az sık sık emme isteği ve yeme isteği görülebilir. Bilhassa birinci aylarda neredeyse tüm bebeklerde açlık nedeniyle uykusuzluk görülebilir. Aç karna uyumayı sevmeyen bu bebekler süratli doyduğu üzere süratlice da acıkabilir ve bilhassa geceleri emme isteği ile uyanabilir. Uyandıktan sonra beslenmesine karşın uyumayabilir. Bu süreçte sabırlı davranarak bebeğin muhtaçlıklarını karşılamak ve sakin kalmak sürecin kolay atlatılması ve bebeğin huzurlu olması epeyce değerlidir. Anne ne kadar gergin ve rahatsız olursa bebek de kadar gergin olacaktır.
Uyku tertibi: Gündüz ve gece ayrımı olmayan bebeklerin gün içerisinde uyanık olması ebeveynler için pek sorun olmayabilir. Fakat gece hiç uyumayan ve daima ağlayan bebek bu devirde ebeveynleri zorlayabilir. Bu duruma eşlik eden farklı bir sıhhat sorunu yoksa, bebeğin uyku tertibinin oluşması için gün içerisinde tam manasıyla uyumaması doğumdan sonra birinci devirde gündüz 6 saat olmak ile birlikte yavaş yavaş bu mühletin azaltılarak gece uykularına eklenmesi önerilir.
Alt ıslaklığı: Alt bezi pak olmadığında yahut değişim müddeti geldiğinde bebekler rahatsız olur. Bu rahatsızlık uyku kaçırma ve ağlama nöbetleri ile sonuçlanır. Devam eden bir ıslaklık ve bunun getirdiği soğukluk rahatsız etmekle kalmaz, birebir vakitte dışkıda ya da idrarda yer alan bakterilerin ve ziyanlı mikroorganizmaların hastalığa neden olmasıyla sonuçlanır. Temiz ve aralıksız bir uyku için alt ıslaklığı denetim edilmelidir.
Oda sıcaklığı: Soğuk ve sıcak kavramını algılayamayan ve anlatamayan bebeğiniz devayı ağlayarak ya da uyanık kalarak anlatmaya çalışmakta bulur. Yetişkinler nasıl giyiniyorsa bebeklerde de giysi hali onlara yakın olmalıdır.
Deliksiz bir uyku için yapılması gerekenler
Bebeğinizin deliksiz bir uyku çekebilmesi için yapılması gerekenler şu biçimde sıralanabilir;
- Bebeğinizin az gürültü bir ortamda uyutulması kıymetlidir. Çok sessiz ortamlarda uyku sistemini oluşturmak daha sonrasında hafif gürültülü ortamlarda dahi bebeğin uyumamasına ve huzursuz olmasına neden olabilir.
- Alt bezinin pak olması değerlidir.
- Beslenme muhtaçlığının karşılanmış olması gerekir. Aç karna uyuyamayacağı üzere midesinin çok şiş olmaması gerekir.
- Anne asabi ve gergin olmamalıdır. Anne sütü emen bebek bu huzursuzluğu hisseder ve gerginleşir.
- Uygun oda sıcaklığı gereklidir. Sıcak hava terleme ve bunalma hissi yaratacağından soğuk hava ise üşüme kaynaklı uykusuzluk yapabilir.
- Ninni, müzik söylenebilir,
- Ayakta ve beşikte sallanabilir. Fakat sık sık uygulanması alışkanlık haline getirebilir,
- Uyku öncesi banyo yaptırılması rahatlatıcı olacaktır.
- Gece gündüz ayrımının anlaşılabilmesi için ortamın karanlık olması gerekir.
- Bebek yağı ile baş, boyun, bacaklara ve sırta masaj yapılması uykuya rahatlıklar geçmeye yardımcı olur.
- Uyku arkadaşı pelüş ayı, bebek vb. uykuya geçişi kolaylaştırıcı olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
