Gelişmekte olan beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisi alanının, konuşamayan ve/veya uzuvlarını kullanamayan bireylerin yine bağlantı kurmasına imkan verebileceğini kaydeden Yazılım Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, bu teknolojinin “Yürümek ve objeleri manipüle etmek için yardımcı aygıtları çalıştırmaya da imkan sağlayabileceğini” vurguladı.
Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel: “Beyin-bilgisayar arayüzleri felç sonrası rehabilitasyon ve öbür bozukluklar için de yararlı olabilir.”
Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise “Beyin çipinin geleceğinde depresyon ve OKB tedavisi ümit vadediyor. Hatta uzaktan Radyo Frekansı (RF) ile beyinde bozulmuş bölgelerin dalga işlevi onarılabilecek. Biraz daha vakte muhtaçlık var.”
Neuralink’in kurucusu Elon Musk, birinci kere bir beşere beyin çipi yerleştirildiğini açıkladı.
Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı, Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi (MDBF) Yazılım Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisi hakkında bilgi verdi.
“NPModel” ile psikiyatrik hastalıkların ön tanısı konabiliyor
Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, klinik altyapısını sıhhatte yapay zeka uygulamalarını Beyin Bilgisayar Arayüzü (BBA) – Brain Computer Interface (BCI) çalışmaları ile uygulamaya geçiren Üsküdar Üniversitesinin memleketler arası patent başvurusunu yaptığı “NPModel” ile psikiyatrik hastalıkların ön teşhisini koyabildiğini ve hastalıkların tedavi yanıtını yüksek doğrulukla öngörebildiğini kaydetti.
Çalışmalar hakkında bilgi veren Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, “Türkiye’nin birinci şahsa özel tedavi ve ileri toksikoloji laboratuvarı başta olmak üzere 80’in üzerinde araştırma laboratuvarı, uygulama ve araştırma merkezleri ile sıhhat bilimlerinde Nöromodülasyon Tedavileri, Nörogenetik Çalışmaları, otizm, şizofreni, Alzheimer Araştırmaları ve Sıhhatte Sanal Gerçeklik Programları üzere AR-GE odakları çalışmalarını öğrencilerle birlikte yürütüyoruz.” dedi.
Öğrencilere hangi imkanlar sunuluyor?
Üsküdar Üniversitesinin, öğrencilerine, geleceğin kıymetli mesleklerinden olan sıhhat bilişiminde, BCI ve yapay zeka çalışmalarının yanı sıra beyin ikazım, nöro-görüntüleme laboratuvarları ve sıhhat fiziği üzere mevzularda uygulama ve klinik imkanları da sunduğunu söz eden Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, “Beyin aktivitesi, elektroensefalogramı (EEG), manyetoensefalogram (MEG), işlevsel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI), elektrokortikogram (ECoG) ve yakın kızılötesi spektroskopi (NIRS) üzere farklı yaklaşımlar kullanılarak izlenebiliyor.” tabirlerini kullandı.
Beyin-bilgisayar arayüzleri beyin sinyallerini alır, tahlil eder
BCI’ların (beyin bilgisayar arayüzü) ekseriyetle insan bilişsel yahut duyusal-motor fonksiyonlarını araştırmaya, haritalamaya, yardımcı olmaya, artırmaya yahut onarmaya yönelik olduğunu kaydeden Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, şöyle devam etti:
“Beyin-bilgisayar arayüzleri beyin sinyallerini alır, tahlil eder ve istenen aksiyonları gerçekleştiren çıkış aygıtlarına gönderilen komutlara dönüştürür. BCI’lar olağan nöromüsküler çıkış yollarını kullanmaz. BCI’ın temel işlevi, amiyotrofik lateral skleroz, serebral palsi, felç yahut omurilik yaralanması üzere nöromüsküler bozukluklar nedeniyle manisi olan hastaların faydalı fonksiyonlarını değiştirmek yahut geri kazandırmaktır. Elektroensefalografi tabanlı metin yazımı, robotik kolların, protezlerin, tekerlekli sandalyelerin yahut öteki fizikî aygıtların denetimi için elektroensefalografik, intrakortikal, elektrokortikografik ve öteki beyin sinyallerini kullanmaktadır.”
Beyin-bilgisayar arayüzleri felç sonrası rehabilitasyon ve başka bozukluklar için de yararlı olabilir
Beyin-bilgisayar arayüzleri felç sonrası rehabilitasyon ve öbür bozukluklar için de yararlı olabilir diyen Ergüzel, “Hayvan deneylerinin akabinde, insanlara implante edilen birinci nöroprotez aygıtları 1990’ların ortalarında ortaya çıkmakla birlikte EEG odaklı son çalışmalar ve çıkartılan yeni öznitelikler ve makine öğrenme algoritmaları ile BCI çalışmalarında yüksek seviyede muvaffakiyet elde etmiştir.” biçiminde konuştu.
Bilim insanlarını, mühendisleri, klinisyenleri ve halkı büyük ölçüde heyecanlandırıyor
Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, beyin-bilgisayar arayüzü teknolojisinin, bilim insanlarını, mühendisleri, klinisyenleri ve genel olarak halkı büyük ölçüde heyecanlandıran ve süratle büyüyen bir araştırma ve geliştirme teşebbüsünün odak noktası olduğunu lisana getirerek, şunları söyledi:
“Üsküdar Üniversite bünyesinde kurulan ve sıhhatte büyük bilgi odaklı çalışmaları ve uygulamaları ile dikkat çeken Yapay Zeka ve Akıllı Sistemler Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAZAMER) ile birlikte NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatristlerinden oluşan çalışma kümesinin Nöroteknoloji ve Biyoinformatik Laboratuvarında gerçekleştirdiği çalışmalar ile yüksek çözünürlüklü MR ve EEG bilgilerini kullanarak MDD, OKB, ADHD, otizm, bipolar bozukluk üzere yaygın hastalıklar için yeni nöral biyobelirteçler ortaya koymuş, depresyon teşhisli hastalarda tedavi sonucu öngören modeller geliştirmişlerdir.”
NPModel nedir?
NPModel hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, şunları anlattı:
“NPModel, Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan liderliğinde Üsküdar Üniversitesi ve NPİSTANBUL Hastanesinin bilgi birikimi üzerine kurulmuş bir karar verme altyapısıdır. BraiNP, tanısal ve prognostik model bileşenlerine sahip öngörücü bir mimaridir. Teşhis modelleri, özellik çıkarma ve sınıflandırma için derin öğrenme tabanlı bir çerçeve kullanır. Girdiler evvelce işlenmiş nörogörüntüleme ham bilgileri iken, öngörücü modelin çıktısı sınıflar için sınıflandırma doğruluğudur. Prognostik modeller, muhakkak bir tedavi için belli bir denek için gelecekteki belli bir sonucun riskini varsayım etmeyi amaçlayan bir model oluşturmak için derin öğrenme tabanlı yapı kullanır. Yapısı ve vizyonu ile arayüzün, klinik araştırma ve uygulamada hassas tıp uygulamaları için umut verici sonuçlar ve büyük bir potansiyel sunacağına inanıyoruz.”
Konuşamayan ve/veya uzuvlarını kullanamayanlar için mucizevi gelişmeler
Gelişmekte olan beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisi alanının, konuşamayan ve/veya uzuvlarını kullanamayan bireylerin tekrar irtibat kurmasına yahut yürümek ve objeleri manipüle etmek için yardımcı aygıtları çalıştırmasına imkan sağlayabileceğini kaydeden Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Beyin-bilgisayar arayüzü araştırmaları yüksek kamuoyu farkındalığıyla birlikte dayanak görmektedir. Beyin-bilgisayar arayüzleri, gerçek vakitli beyin aktivitesini izleyerek kullanıcının harici aygıtlarla bağlantı kurma yahut denetim etme niyetini sınıflandıran yardımcı uygulamaları sunarken, danışana gerçek vakitli bilgi sağlama ve bir operant şartlandırma paradigmasında merkezi hudut sistemi aktivitesini ödüllendirme süreci olarak kullanılan nörobiyofeedback uygulamaları da içeren yaygın bir BCI uygulama alanıdır.
Danışanların şuurlu olarak fark etmediği, beyindeki olağan ve olağan dışı bioelektriksel reaksiyonların BCI takviyeli bir arayüz yardımı ile takibi yoluyla şuurlu duruma getirilerek, bireye bilişsel ve davranışsal fizyolojisini denetim etme yeteneğini kazandırmayı amaçlayan nörobiyofeedback uygulamaları için de üniversitemiz bünyesinde kurulan Neurobiyofeedback laboratuvarı ile bilişsel ve davranışsal fizyolojisini denetim etme yeteneğini kazandırma çalışmaları yürütülmektedir.”
Beyin çipinin geleceğinde depresyon ve OKB tedavisi ümit vadediyor…
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan gelişmeye ait ise “Beyin çipinin geleceğinde depresyon ve OKB tedavisi ümit vadediyor. Hatta uzaktan Radyo Frekansı (RF) ile beyinde bozulmuş bölgelerin dalga işlevi onarılabilecek. Biraz daha vakte muhtaçlık var…” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
