Özellikle B ve C çeşitleri, yüz milyonlarca beşerde kronik hastalığa yol açarak, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri ve viral hepatit kaynaklı hayat kayıplarının en yaygın nedenleri ortasında yer alıyor. Dünya genelinde yaklaşık 354 milyon insanın hepatit B yahut C ile yaşadığına ve birçoklarının test ve tedaviye erişimin hala mümkün olmadığına işaret eden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özlem Alıcı, “DSÖ’nün 2024 Global Hepatit Raporu’na nazaran, viral hepatite bağlı mevt oranı artmakta ve yılda 1.3 milyon ömür kaybıyla, ölümcül seyreden bulaşıcı hastalıklar ortasında ikinci sırada yer almaktadır.” dedi. Dünya Hepatit Günü münasebetiyle kıymetli açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Alıcı, özellikle birinci derece yakınlarında hepatit hastası olanların kesinlikle taranması gerektiğini söyledi.
Viral hepatitler, karaciğerde iltihaplanmaya neden olan çeşitli virüslerin yol açtığı enfeksiyonlardır. Hepatit virüslerinin beş ana çeşidi bulunuyor. A, B, C, D ve E. Bu çeşitlerin hepsi karaciğer hastalığına neden olmakla birlikte fakat bulaşma yolları, hastalığın şiddeti, coğrafik dağılım ve tedbire teknikleri açısından farklılık gösteriyor. Bilhassa B ve C tiplerinin yüz milyonlarca beşerde kronik hastalığa yol açarak, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri ve viral hepatit kaynaklı hayat kayıplarının en yaygın nedenleri ortasında yer aldığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özlem Alıcı, “Viral hepatitler bulaşıcı nitelikte olduklarından, toplumsal sıhhat açısından büyük riskler taşır. Dünya genelinde yaklaşık 354 milyon insan hepatit B yahut C ile yaşamaktadır ve birden fazla için test ve tedaviye erişim hala mümkün değildir.” diye konuştu.
YAŞAM KAYBINA NEDEN OLAN BULAŞICI HASTALIKLAR ORTASINDA İKİNCİ SIRADA YER ALIYOR
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) 2024 Global Hepatit Raporu’na nazaran, viral hepatite bağlı mevt oranının giderek arttığını ve yılda 1.3 milyon hayat kaybıyla, ölümcül seyreden bulaşıcı hastalıklar ortasında ikinci sırada yer aldığını belirten Doç. Dr. Alıcı, önemli istatistikler aktardı: “DSÖ 2022 bilgilerine nazaran, dünya genelinde yaklaşık 254 milyon kişi kronik hepatit B enfeksiyonu ile yaşamaktadır ve her yıl yaklaşık 1.2 milyon yeni enfeksiyon görülmektedir. 2022’de hepatit B, çoğunlukla siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle kestirimi 1.1 milyon mevte yol açmıştır. Tekrar DSÖ bilgilerine nazaran, dünya çapında yaklaşık 50 milyon insan kronik hepatit C virüsü enfeksiyonu taşımaktadır ve her yıl yaklaşık 1.0 milyon yeni enfeksiyon meydana gelmektedir. Hepatit C, 2022’de siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle yaklaşık 242.000 vefata yol açmıştır.”
Hepatit B ve C enfeksiyonlarının yayılma suratında birtakım bölgelerde artış, birtakım bölgelerde ise azalma gözlendiğine işaret eden Doç. Dr. Alıcı, artışın nedenleri ortasında yetersiz sıhhat hizmetleri, hijyen eksiklikleri ve farkındalık yetersizlikleri bulunurken, azalmanın da ekseriyetle aşılamanın yaygınlaşması ve tesirli tedavi tekniklerinin kullanılmasını bağladı.
HEM KİŞİSEL HEM DE TOPLUMSAL PROBLEMLERE NEDEN OLUYOR
Hepatitli bireylerin, hastalıkları nedeniyle toplumsal ömürlerinde ve iş hayatlarında stigma ve ayrımcılıkla karşılaşabildiklerini ve bu durumun da toplumsal izolasyona yol açabildiğini hatırlatan Doç. Dr. Alıcı, ayrıca, tedavi süreci, sıhhat meseleleri ve iş gücü kaybının mesleklerini ve günlük hayatlarını etkileyebildiğine dikkat çekti. Bunun yanında iş yerinde bulaşıcılık telaşları ve tedavi sürecindeki zorlukların da kıymetli etkenler ortasında yer aldığını anlattı.
Hepatitin yarattığı kişisel meselelerin yanında toplum için de hem sıhhat hem de ekonomik açıdan kıymetli tesirlere sahip olan bir hastalık olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Alıcı, “Tedavi edilmediğinde, karaciğer hastalıklarına ve kanserine yol açabilir, bu da sıhhat hizmetlerine olan muhtaçlığı artırır ve ömür kalitesini düşürür. Ekonomik olarak, hastalık tedavisi, bakım ve iş gücü kaybı üzere mali yükler doğurur. Ayrıyeten, hepatitli bireylerin tedaviye erişim sıkıntıları ve toplumsal dışlanma üzere ek zorluklarla müsabakaları mümkündür.” diye konuştu.
HEPATİT VİRÜSÜ BİRÇOK YOLLA BULAŞABİLİYOR!
“Hepatit virüslerinde dikkat çekilmesi gereken değerli bir noktanın da bulaşın çok farklı yollarla gerçekleşmesi” diyen Doç. Dr. Alıcı, şu bilgileri verdi; “Hepatit B ve C kan yoluyla, cinsel temas yoluyla ve anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabilir. Risk altında olanlar ortasında enfekte bireylerle yakın temasta bulunanlar, sıhhat çalışanları, enfekte iğneleri paylaşan uyuşturucu kullanıcıları, enfekte bir partnerle korunmasız cinsel münasebette bulunanlar ve Hepatit B yahut C taşıyıcılarının aile üyeleri bulunmaktadır.”
Erken teşhis ve tedavi ile hastalıkların kronikleşmesini ve karaciğer komplikasyonlarını önleyebilmenin yanında hastalığın yayılmasının da sonlandırmanın mümkün olduğunu belirten Doç. Dr. Alıcı, “Bu nedenle hem bireylerin hem de toplumun sıhhatini korumak için son derece önemlidir” dedi.
“AŞILANMA ORANLARI BİLHASSA BEBEK VE ÇOCUKLARDA ARTIRILMALI”
Hepatit enfeksiyonlarında korunmada ve yayılımının önüne geçilmesinde aşılamanın çok kıymetli olduğunu söyleyen Doç. Dr. Özlem Alıcı, aşılar konusunda durumu şöyle özetledi: “Bugün, hepatit A ve hepatit B’ye karşı aşılar mevcuttur. Hepatit A aşısı sırf birkaç ülkede kullanılmakta olup, daha geniş çapta uygulanması salgınları denetim altına alma potansiyeline sahiptir. Hepatit B aşısı ise epeyce inançlı ve tesirli bir aşıdır; 1982’den bu yana dünya genelinde 1 milyardan fazla doz kullanılmıştır. 2020 yılında, üç doz hepatit B aşısı yaptırma oranı %83 olarak belirlenmiş ve çocukların %42’si doğumda bir doz almıştır. Aşılama oranlarının bilhassa bebekler ve çocuklar ortasında artırılması, HBV enfeksiyonlarını azaltacak ve hasebiyle karaciğer hastalığı ve mevt oranlarını düşürecektir. Hepatit B aşısı, kronik enfeksiyonların gelişmesini %95 oranında önler. Muhafaza en az 20 yıl sürer ve şu anda DSÖ tarafından ek doz önerilmemektedir. Hepatit C için ise bir aşı bulunmamaktadır.”
Son yıllarda bilhassa Hepatit C tedavisinde büyük ilerlemeler kaydedildiğine işaret eden Doç. Dr. Alıcı, “Özellikle direkt tesirli antiviral ilaçlar Hepatit C’nin tedavisinde yüksek muvaffakiyet oranları sağlamıştır. Hepatit B aşıları ve tedavileri konusunda da gelişmeler yaşanmakta, daha tesirli ve uzun periyodik müdafaa sağlayan yeni aşılar geliştirilmektedir.” Diye konuştu.
“TOPLUMDA HALA HEPATİTİN TEDAVİ EDİLMEDİĞİNE DAİR YANLIŞ BİR İNANIŞ VAR”
Hastalık ve hastalığın yayılımı konusunda gerçekleştirilen tüm çalışmalara karşın toplumda hala kimi yanlış bilgi ve inanışların olduğuna işaret eden Doç. Dr. Alıcı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hepatit hakkında yaygın yanlış inanışlar ortasında hastalığın yalnızca makul kümelerde görüldüğü ve tedavi edilemez olduğu fikri yer alıyor. Bu yanlış anlamaları düzeltmek için toplumsal farkındalık kampanyaları, eğitim programları ve gerçek bilgi paylaşımı kıymetlidir. Halk sıhhati siyasetleri, hepatit enfeksiyonlarının önlenmesi, erken teşhisi ve tesirli tedavisi için desteklenmelidir. Gelecekte, hepatitlerin daha düzgün anlaşılması, tesirli aşıların geliştirilmesi ve tedavi metotlarının uygunlaştırılması beklenmektedir. Ayrıyeten, toplumda hepatit farkındalığının artırılması, aşılama oranlarının yükseltilmesi ve erken teşhis programlarının güçlendirilmesi tedbire ismine değerli noktalardır.”
DSÖ “ŞİMDİ HAREKETE GEÇME ZAMANI” DEDİ!
Dünya genelinde hepatit tedavisine hala erişim konusunda kimi zorluklar ve eşitsizlikler bulunduğunu ve bilhassa gelişmekte olan ülkelerde, hepatit tedavi ve ilaçlarına erişimde yaşanan sonluluklar, hastaların uygun tedaviye ulaşmasını engelleyebilir ve hastalığın ilerlemesine ya da önemli komplikasyonların gelişmesine neden olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Alıcı, bu yıl DSÖ’nün, “Harekete Geçme Zamanı” mottosu ile hepatit enfeksiyonlarının önlenmesi, erken teşhisi ve tesirli tedavisi için toplumların ve sıhhat sistemlerinin harekete geçmesi gerektiğini vurguladığını anlattı.
“TÜRKİYEDE TEDAVİ VE İLACA ULAŞIM KONUSUNDA ÂLÂ BİR ALTYAPI VAR”
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özlem Alıcı, Türkiye’de hepatit tedavisi ve ilaçlarına erişim konusunda genel olarak yeterli bir altyapı bulunduğunu belirterek kelamlarını şöyle tamamladı: “Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen sağlık siyasetleri ve programlar sayesinde hepatit enfeksiyonlarıyla çabada değerli adımlar atılmaktadır. Türkiye’de hepatit tedavisi ekseriyetle hastanelerde ve sıhhat merkezlerinde sunulmaktadır. Sıhhat Bakanlığı’nın belirlediği protokoller doğrultusunda hepatit hastalarına uygun tedavi ve ilaçlar sağlanmaktadır. Ayrıyeten, Türkiye’de hepatit B aşısı da rutin aşı programı kapsamında uygulanmaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
