Japon denizhıyarının Türkiye kıyılarında doğal üreme biyolojisi ve yetiştiricilik potansiyeli birinci kez Egeli bilim insanı Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon ve takımı tarafından araştırılacak
Bu proje ile Türkiye’nin su eserleri yetiştiricilik ve avcılık kesimine yeni bir cins kazandırılacak
İZMİR(Ege Ajans)- Ege Üniversitesi (EÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon’un yürütücüsü olduğu “Japon Denizhıyarı’nın (Apostichopus japonicus, Selenka 1867) Türkiye’nin Marmara ve Ege Denizi’nde Moleküler Tanımlanması, Üreme Biyolojisi ve Larval Periyot Yetiştiriciliği İncelemeleri” başlıklı proje, TÜBİTAK-ARDEB 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Desteklenen proje ile doğal yayılım alanlarından epey uzak bir bölge olan Türkiye’nin Marmara ve Ege kıyılarında varlığı 2023 ve 2024 yılları ortasında tespit edilen Japon deniz hıyarının ülkemiz kıyılarındaki cins varyasyonları, üreme gücü ve yetiştiriciliği birinci sefer incelenecek.
Proje yürütücüsü Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon’u makamında ağırlayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz bilim grubu tarafından, Türkiye kıyılarında varlığı tespit edilen Japon deniz hıyarının varyasyonları, üreme gücü ve yetiştiriciliği konusunda hazırlanan proje TÜBİTAK-ARDEB Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu.
Üniversitemiz Su Ürünleri Fakültesi ekosisteminde gerçekleştirilecek proje alanında bir birinci olacak. Ülkemiz iktisadı için stratejik değeri bulunan bir alanda yenilikçi bir anlayışla araştırmalar yürüten bilim grubunu tebrik ediyorum” diye konuştu.
“Japon denizhıyarı, dünyanın en pahalı denizhıyarı türüdür”
Projenin içeriği ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon, “Kuzeybatı Pasifik’i kapsayan bölgelerin lokal bir tipi olan, Japonya, Rusya ve Kore Yarımadası üzere ülkelerdeki değerli popülasyonları bulunan Japon denizhıyarı, dünya denizhıyarı ticaretinin en başat ve en çok tercih edilen çeşidi olarak yıllık üretimi yaklaşık 262 bin 500 tona ulaşmıştır. Bu üretimin 255 bin 660 tonu başta Japonya olmak üzere Güney Kore, Çin ve Rusya’da bulunan yetiştiricilik tesislerinde üretilmektedir. Yıllık yaklaşık 1 milyar 631 milyon dolar ekonomik bedeli ile dünyanın en bedelli denizhıyarı türüdür” diye konuştu.
“Proje, ekonomik ve ekolojik yararları gözetilerek gerçekleştirilecek”
Yürütülecek olan araştırmanın Japon denizhıyarının Türkiye kıyılarındaki varyasyonlarını, üreme gücünü ve yetiştiriciliğini kapsadığını söz eden Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon, “Ülkemizin lokal çeşitleri ortasında yer almayan fakat dünyanın rastgele bir bölgesinde de istilacı tıp olarak rapor edilmemiş olan bu yabancı deniz hıyarı çeşidi, 2023 yılında birinci kez Marmara Denizi’nin İzmit Körfezi kıyılarında varlığı tespit edilmesi sonrasında yayılımını genişleterek Akdeniz’in Ege Kıyılarında kıymetli popülasyonlar oluşturmuştur. Ülkemiz sularına dahil olan bu ılıman deniz hıyarı tipinin denizlerimizdeki popülasyonlarının genetik özellikleri ile üreme biyolojisi ise hala bilinmemektedir. Bu pahalı deniz hıyarı çeşidinin gerek ekonomik gerekse ekolojik yararları gözetilerek gerçekleştirilecek birinci ve öncü proje ile Türkiye’nin su eserleri yetiştiricilik ve avcılık dalına potansiyel yeni bir cins kazandırılması ve denizlerimizde avcılık baskısı ile popülasyonları azalma riski ile yüzleşen mahallî cinslerin ekolojik yararlarının alternatif bir tıp ile desteklenebilmesi tarafından gerek duyulan temel ve özgün bilgiler ileri araştırma usulleri ve tahliller ile sağlanacaktır” dedi.
Denizhıyarı tiplerinde öncü ulusal ve milletlerarası araştırma ve bilimsel yayınlara mesken sahipliği yapan Ege Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi’nin gelişmiş araç-gereç ve laboratuvar altyapısı ile gerçekleştirilecek proje araştırmalarında fakültenin öğretim üyelerinden Prof. Dr. Adnan Tokaç, Prof. Dr. Şule Gürkan, Doç. Dr. Serhat Engin ve Dr. Öğr. Üyesi Emel Özcan Gökçek araştırmacı olarak vazife alırken Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ziraî Biyoteknoloji Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Raziye Işık Kalpar proje danışmanı olarak katkı sunacak. Yürütülecek proje, 15 ay müddetince vazife alacak bir lisans ve bir lisansüstü öğrenciye burs imkanı sağlayarak birebir vakitte üniversitemizin genç bilim insanı yetiştirme misyonuna da katkı sunacak.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
