Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, vakit zaman gündemi meşgul eden intihar davranışı ile ilgili; intihar riskini artıran etmenler, erken ihtar belirtileri ve alınabilecek kollayıcı tedbirler hakkında bilgi verdi.
Tüm psikiyatri hastalarında intihar niyeti kesinlikle sorgulanmalı!
İntihar davranışı ile ilgili en önemli risk kümesinin içinde depresyon, bipolar duygudurum bozukluğu, alkol-madde kullanım bozukluğu, şizofreni, borderline kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin yer aldığını aktaran Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Tamamlanmış intiharların yüzde 90’ında psikiyatrik bir teşhis bulunur.” dedi.
Bu nedenle bütün psikiyatri hastalarında intihar kanısının, birinci kıymetlendirme ve denetimlerde kesinlikle sorgulanması gerektiğine dikkat çeken Şentürk, “Yine çocukluk çağı travmaları bilhassa de cinsel ve fizikî istismar öyküsü intihar için bağımsız bir risk etmeni olup, mümkünlüğü yaklaşık 10 kat kadar artırır. Büyük yaşamsal krizler ve ardından gelen ağır gerilim yükü ile gelen intihar fikri az değildir. Yakın devirde yaşanan ayrılık, boşanma ve vefat üzere kayıplar, kaza ve hastalık nedenli bedensel yeti kayıpları, kendilik pahasında ya da işten çıkarılma yahut iflas üzere toplumsal statüde kayıplar, göç ve taşınma üzere güvenlik hissinin kaybı, yapılan bir aksiyondan ya da işitilen bir durumdan dolayı ağır utanç duygusu kişiyi savunmasız ve çaresiz hale getirebilirken intihar davranışı açısından da risk oluşturabiliyor.” açıklamasını yaptı.
Yoğun bunalmışlık, ümitsizlik ve toplumsal geri çekilme intihar öncesi kıymetli belirtiler!
Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, intihar davranışının öncesinde görülebilen belirtilere de değinerek, şunları söyledi:
“Yoğun bunalmışlık, kişisel yetersizlik ve değersizlik hissi, ümitsizlik, ümitsizlik, kendine ait olumsuz yargılar, kişilerarası ilişkilerde içe çekilme, arkadaş ve aile çevresinden uzaklaşma, günlük faaliyetlere ilgi kaybı, kişisel bakım ve görünümü ihmal etme, yeme ve uyku alışkanlıklarında değişme, besbelli kişilik ve davranış değişiklikleri, dikkati toplayamama, karar vermede zorlanma, okul ve iş performansında düşme, yorgunluk ve kronik ağrı üzere fizikî ve ruhsal yakınmalar intihar öncesinde görülen belirtiler olarak bildirilmiştir.”
Koruyucu faktörler intihar riskini değerli ölçüde azaltıyor
İntihar kanısının varlığının, ne kadar ağır formda olursa olsun, bir teşebbüs ya da tamamlanmış intihar ile sonuçlanacağı manasına gelmediğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şöyle devam etti:
“Kişinin sahip olduğu ferdi ve çevresel kaynaklar, profesyonel yardım epey tesirli olabilir; bu nedenle hami faktörlerin araştırılması ve bunların desteklenmesi gerekir. Ömürde bir hedefe ve gelecek planlarına sahip olmak, varlıklı baş etme hünerlerine, hobilere, güzel irtibat marifetlerine sahip olmak, sistemli olarak spor yapmak ve yardım almaya motive olmak intihar riskini kıymetli ölçüde azaltan ferdi faktörlerdir. Tertipli bir aile yaşantısı, aile içinde sıkı ve yakın bağların olması, evli ve çocuklu olmak, âlâ ve dengeli toplumsal dayanaklara, yakın arkadaş bağlarına sahip olmak ise intihar riskini değerli ölçüde azaltan esas çevresel faktörlerdir.”
Krizdeki bireye intihar fikri sorulmalı!
Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, toplumda yer alan ‘intihar edecek kişinin intihardan bahsetmemesi’ algısının yanlış olduğunu tabir ederek, “Kriz devirlerinde olan bireylere intiharla ilgili kanısını sormaktan korkulmamalı. Bu durum kişinin aklında olmayan bir şeyi aklına getirmek olarak değerlendirilmemeli. Kendine ziyan verme kanısı ve bu fikrin niteliği ile ilgili tüm özellikler açık, direkt sorular ile araştırılmalı ve intihar davranışı ile ilgili bilinen risk faktörleri sistemli bir biçimde sorgulanmalı.” diye konuştu.
Kriz periyodu yaşayan ya da değerli ruhsal sorunu olduğu düşünülen şahısların psikiyatriste gitmesi tarafında teşvik edilmesinin kıymetine de vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şöyle dedi:
“Mevcut psikiyatrik sorun ya da yaşamsal bir kriz nedeniyle kendisini çaresiz, kapana kısılmış ve kaybetmiş olarak gören bireyler, ruh sıhhati dayanağıyla baş etme gücünü yavaş yavaş kendilerinde bulabilmekte. Bu bireylerdeki psikiyatrik tabloların faal bir biçimde düzeltilmesi, kişinin yakından izlenmesi ve tedavi ahenginin güzel seviyede olması epey kıymetli.”
İntihar teşebbüsü sonrası birinci üç ayda tekrar riski çok yüksek!
Daha önce intihar girişiminde bulunmuş kişilerin, yineleyen girişimler açısından büyük risk taşıdığına dikkar çeken Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “İntihar girişimini tekrarlama riski intihar girişiminden sonraki birinci bir yılda ve de özellikle birinci üç ayda çok yüksek. İntihar etmeyi düşünen bireylerle bu durumun münasebetlerini ve sonuçlarını tartışmak durumu zorlaştırır. Bu tıp tartışmalarda bulunmadan kesinlikle profesyonel yardım alması sağlanmalı.” dedi.
İntihar riski olan lakin o an çabucak acil servise ya da tabibe götürülemeyecek şahısların kesinlikle nezaret altında tutulması gerektiğini de lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Delici, kesici ya da patlayıcı aletler katiyetle uzaklaştırılmalı. İntihar edeceğini söyleyen şahısların bu paylaşımını sır olarak saklamamak ve çabucak yardım arayışına başlamak gerekir. İntihar kanısı olan bireyle sorunu konuşmak ve umut aşılamak gerekli yardım ulaşana kadar yapılabilecek en uygun yaklaşımdır.” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
