Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve UlaşımPark mesken sahipliğindeki UITP Avrasya Konferansı, kent içi ulaşımını memleketler arası ölçekte tartışmaya açtı. Toplu taşıma sisteminin en yanlışsız uygulama biçimi olduğunu belirten Lider Büyükakın, yanlışsız planlama, dijitalleşme, ulaşım bazlı kent planlaması ve lojistik hareketin idaresine vurgu yaptı. Büyükakın, kooperatiflere de değerli bir davette bulundu.
YENİLİKÇİ SİSTEMLER MASAYA YATIRILDI
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi bir yandan ulaşımla ilgili dev yatırımlarına devam ederken öteki yandan da kentin ulaşımını geleceğe hazırlıyor. Büyükşehir ve UlaşımPark’ın mesken sahipliğinde düzenlenen UITP Avrasya Konferansı 2025 de onlardan biri. Kocaeli Kongre Merkezi’nde, “Planlamadan İşletmeye: Tesirli Kent içi Raylı Sistemlerin Uygulanması” temasıyla gerçekleştirilen Avrasya Konferansı’nda, kent içi ulaşımda sürdürülebilirlik, yenilikçi raylı sistemler, pak güç araçları ve dijitalleşme üzere bahisler, milletlerarası ölçekte tartışıldı.
SEKTÖRÜN ÖNDE GELEN İSİMLERİ KOCAELİ’DE
Konferansın açılış programında Kocaeli Büyükşehir Belediye Lideri Tahir Büyükakın, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürü Dr. Yalçın Eyigün, UITP Genel Sekreteri Mohamed Mezghani, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Dr. Hayri Baraçlı, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nuh Zafer Cantürk, Gebze Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hacı Ali Mantar, UlaşımPark Genel Müdürü Serhan Çatal ve dalın önde gelen isimleri yer aldı.
25 KALİTE STANDARDI İLE İNANÇLI ULAŞIM
UlaşımPark Genel Müdürü Serhan Çatal, UITP Avrasya Konferansı 2025’e mesken sahipliği yapmaktan keyifli olduklarını söz ederken, vatandaşların itimatla, özgürce ve huzurla hareket etmesi için milletlerarası ölçekte sahip olunan 25 kalite standardına ulaştıklarını vurguladı. Çatal, “UlaşımPark, Türkiye’nin bir markası olmuştur” dedi. UITP Genel Sekreteri Mohamed Mezghani ise hafif ulaşım ve metrolarla birlikte gelişime açık olan Kocaeli’ye kıymet verdiklerini tabir ederken, kentsel gelişimde Kocaeli’nin sağladığı ahengin altını çizdi.
BÜYÜKAKIN: ULAŞIMDA RADİKAL OLMALIYIZ
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, “UITP üzere tesirli bir kuruluşun bu kadar değerli bir aktifliğini Kocaeli’de gerçekleştiriyor olmasından büyük bir keyif duyuyorum” diyerek başladığı konuşmasında, ulaşım noktasında radikal sözler kullanmak gerektiğini belirtti. Büyükakın, “Bugün ortamızda planlamacı arkadaşlar var. Kesimin profesyonelleri var. Ulaşım konusunda biraz radikal konuşmak gerekiyor. Böylelikle sıkıntıyı daha yeterli anlayabiliriz.
EN GERÇEK TAHLİL HANGİSİ?
Aslında biz ne yapıyoruz? Bir sorunla karşı karşıya kalıyoruz ve çözmek için oraya bakmaya başlıyoruz. Bir kent kurulmuş. O kentin kimi noktalarına belli işlevler yüklenmiş. Ulaşım master planları buna nazaran yapılıyor. Pekala en yanlışsız tahlil hangisi? Hangi toplu taşıma modeli daha hakikat? Yanıt muhakkak. Toplu taşıma sistemleri, tekil taşımaya nazaran daha verimli sistemlerdir. Olağan, kimi şeylerin bir finansman maliyeti var ve bulma imkanınız yoksa, gerçekleştirme bahtınız da olmuyor. Bizim 2014 yılında yaptığımız bir Ulaşım Master Planımız var. O plan, toplam seyahat pahasının 2035 yılında 4 katına, yani 8 milyona çıkacağını gösteriyor. Ancak kente baktığınızda, yolların 4 kat genişleyeceği bir tahlil yoktu. Bu türlü bir şey finansal olarak da imkansızdı. Bunlar uygulama zorlukları” dedi.
SADECE BUGÜNÜ PLANLAMAK YETMEZ
Ulaşımda bugünden planlama yaparken yarına da dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Lider Büyükakın şu noktalara vurgu yaptı: “Bugün yaptığınız bir uygulama, yarın kent merkezlerine çok daha büyük sorunlar getirebiliyor. Biz trafiğin akması için viyadükler, battı-çıktılar yapıyoruz. Kent merkezine girişte sıkışan trafiği açmak için oralardaki şeritleri genişletiyoruz. Aslında insanların, gitmek istediği yere o an için daha kolay erişmesini sağlıyorsunuz lakin sorunu büsbütün çözmemiş oluyorsunuz. Zira çabucak ilerideki yolu da açmanız gerekir. Orayı çözmediğiniz vakit bu tarafı çözmenizin tek başına bir manası kalmıyor. Geleceği yönetme imkanı olmayan bir sorunla karşı karşıyayız. Bu nedenle iki farklı şeyi birebir anda düşünmek zorundasınız. Yani planlama aklımızı gözden geçirmeliyiz. Kentin gelişim planlarını yaparken o denli planlamalar hazırlayayım ki, yarın yeniden sıkışıklıkları yaratıp o tahlilleri yapacak bir baş yapısıyla uğraşmayalım.
ANAYASADA DÜZENLEMELER OLMALI
Sadece bugünün meselelerine değil, sürdürülebilirliğe de odaklanarak düşünmeliyiz. Bunu yaparken, kentin başka bileşenlerini de hesap etmelisiniz. Öte yandan, kentlerin imarlarına dair anayasal düzeyde kısıtlamalar getirmeden yarını yönetme talihiniz yok. Anayasal ulaşım düzenlemeleri olmalı. Anayasaya o denli kurallar konulmalı ki, asla aşılamasın. Dünyanın farklı ülkelerinde bu uygulamalar var. Tek-çift plaka, trafiğe çıkış saatlerinin belirlenmesi, kent merkezlerindeki parklanma fiyatını yükseltme üzere düzenlemeler de yapılabilir. Kentlerin gelişim planlamalarını yaparken aslında karma işlevli düzenlemelere gitmek lazım. Planlamayı yine gözden geçirmek, planlamaya dair tekrar düşünmek gerekir.”
YAPAY ZEKADAN YARARLANABİLİRİZ
Başkan Büyükakın, planlama dışında dijital değişime de ayak uydurulması gerektiğini belirterek, “İkinci nokta dijitalizasyon. Bilhassa yapay zekanın beraberinde getirdiği kolaylıklar ile, toplu taşımayı çok daha efektif bir formda yönetmek mümkün olacak. Sensörlü trafik ışıkları buna en hoş örnek. Bir müddettir kentimizde kullanıyoruz. Taktik düzeyde bu düzenlemeler yapmak mümkün lakin kenti ulaşım bazlı planlama noktasına dikkatinizi çekmek istiyorum. Yani planlama yaparken ulaşım modlarını evvelce oraya yerleştirmenin değerli olduğunu bilmelisiniz. Metro, hafif metro yahut tramvayın nereye yapılacağını evvelce planlamak gerekiyor. Gerçek planlama evvel imar kararı ile başlıyor. İmar kararları çok katı kurallar olmadığı surece oraları yönetmek de mümkün olmayacak. Orayı ihmal ettiğinizde bugünü yönetmeye dair elinizdeki araçlar kısıtlanacak. Ancak çaresiz de değiliz. Yapay zeka ile birlikte, operasyon ve verimlilik manasında büyük avantajlar sağlanabilir.
LOJİSTİK HAREKETİ GERÇEK YÖNETMELİYİZ
Bir öbür konu da lojistik hareketliliğin idaresi. Kocaeli üzere bir sanayi, liman ve tarih kentinde planlama yapmak son derece zorlaşıyor. Coğrafya da planlamayı zorlaştırabiliyor. Türkiye’de birinci lojistik master planını yapan kent, Kocaeli. Bunu 2014 yılında hazırlamaya başladık. 2016’da bitirdik. Kocaeli’ye her gün 200 bin ünite kamyon giriyor. Bu lojistiği yönetmediğiniz vakit toplu taşımanın gerçekliğine dair sağlıklı adımlar da atamazsınız. Toplu taşımanın tahliline dair üreteceğiniz her problemde, beraberinde başka hareketleri ve en kıymetlisi olan lojistik hareketini düşünmek zorundasınız. Başiskele’deki kavşak projemizi yaparken, bölgedeki sanayi kuruluşları ile görüşerek ulaşım meselesini minimize etmeyi çalışmamız buna hoş bir örnek.
ULAŞIM KOOPERATİFLERİNE ÇAĞRI
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi olarak raylı sistem nakliyatının toplu taşıma içindeki hissesini 2 katına çıkarmaya karar verdik. Yüzde 7 düzeyinden 14’e çıkardık. Maksadımız yüzde 35. Bunun için toplu taşımayı fiyatlandırma konusu değerli. Almanya Münih’teki üzere bir uygulamaya gidilebilir. Oradaki bütün bilet sistemini, belediye kendisi yönetiyor. Toplu taşıma işi yapan kooperatifler, mukavele karşılığında belediyeye hizmet satar. Nakliyatı belediye yapar, fiyatlar belediye tarafından tahsil edilir. Belediye de bunun karşılığında kooperatiflere muhakkak bir ödeme yapar. Bunun getireceği finansal yükleri kamu üstlenir. Bunun yasal düzenlemesi Türkiye’de şimdi yok. Ben bütün platformlarda bunu söylüyorum.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
