Uzmanı uyarıyor!
Çiçek aşısı olanlar maymun çiçeği hastalığına karşı makul oranda korunuyor
Enfekte beşerlerle yüz yüze ve uzun vadeli yakın temasa dikkat!
Maymun çiçeği hastalığının ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın beden ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonları (döküntü) ile seyreden bir hastalık olduğunu lisana getiren uzmanlar, hastalığın ya hayvandan beşere ya da enfekte beşerlerle yüz yüze, uzun müddetli ve yakın temasla bulaştığını söylüyor. Maymun çiçeğine karşı aşının olmadığını kaydeden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Çiçek hastalığı eradike (hastalığın etkeni ile birlikte yeryüzünden büsbütün yok edilmesi) edilene kadar uygulanmış olan çiçek aşıları maymun çiçeği hastalığına karşı da müdafaa sağlıyor.”
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, maymun çiçeği hastalığı hakkında bilgi vererek, tedavi tekniklerini anlattı.
Maymun çiçeği hastalığının (Monkeypox), maymun çiçeği virüsünün neden olduğu hayvandan beşere bulaşan (zoonotik) bir hastalık olduğunu kaydeden Mamçu, “Enfekte hayvandan beşere ısırık, tırmalama, kan üzere beden sıvısı yahut etiyle temas sonucu bulaşıyor. Virüs, sağlıklı şahıslara ciltte gözle görülemeyecek çatlaklar/çizikler, mukozalar (ağız, burun, göz) yahut teneffüs sistemi aracılığıyla girebiliyor. Bir başka bulaşma yolu da enfekte beşerlerle yüz yüze, uzun müddetli ve yakın temastır. Bunu yanı sıra virüsle kirlenmiş giysi, havlu, çarşaf üzere eşyalarla temas sonucunda dolaylı olarak bulaşıyor.” dedi.
Genital bölgede ve gözlerde lezyon saptanabiliyor
Maymun çiçeği hastalığının ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın beden ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonları (döküntü) ile seyreden bir hastalık olduğunu da lisana getiren Mamçu, şöyle devam etti:
“Ciltteki döküntüler, ateş başladıktan sonra 1 ila 3 gün içinde ortaya çıkıp gövdeden çok yüzde, kollarda ve bacaklarda görülür. Avuç içi ve ayak tabanlarında, ağız içinde, genital bölgede ve gözlerde lezyon saptanabiliyor. Lenf bezi şişliği maymun çiçeği hastalığını çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayıran en değerli belirtisidir. Yakınmalar, virüsle temastan ortalama 6-13 gün sonra ortaya çıkıyor. Birinci haftada ateş, şiddetli baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, sırt ağrısı ve çok halsizlik vardır Ciltteki döküntüler de ateş başladıktan sonra 1-3 gün içinde başlar. Avuç içi, ayak, ağız içi, genital bölge ve gözlerde çıkabilen lezyonlar en geç iki haftada kabuk bağlayarak güzelleşir.”
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Maymun çiçeği hastalığından şüphelenilen durumlarda, belirti gösteren şahısların son bir ay içinde riskli bölgelere seyahat edip etmedikleri ya da misal belirtileri olanlarla yakın temasları olup olmadığının sorgulanması gerektiğini kaydeden Mamçu, hastalık kuşkusunda Sıhhat Bakanlığı’nın yayınladığı rehberler doğrultusunda hareket edilmesi gerektiğini tabir etti.
Geliştirilen kimi antivirallerin kesin olmamakla birlikte maymun çiçeği hastalığında tesirli olabileceğinin belirtildiğini söyleyen Mamçu, “Maymun çiçeği hastalığı için semptomları hafifletmek, komplikasyonları yönetmek ve uzun vadeli sekelleri önlemek için klinik bakım ve destekleyici tedavi verilmelidir. Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar etkene mahsus ve uygun formda tedavi edilmelidir.” dedi.
İlk olgu 1970 yılında görüldü
Maymun çiçeği hastalığının yeni bir hastalık olmadığına da işaret eden Mamçu, şunları lisana getirdi:
“Maymunlarda 1958’de tespit edildikten sonra insanlarda birinci olgu 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde görülmüştür. Hastalık vakit zaman Afrika kıtasından enfekte hayvanlar yahut beşerler aracılığıyla öbür kıtalara taşınmakta, buralarda az sayıda insanın etkilendiği ve bölgesel olgu kümelenmeleri olmaktaydı, lakin 2022 yılından itibaren dünyada farklı ülkelerde de görülmeye başlanması ile dikkatleri çekmiştir.
Hastalığın görüldüğü ülkelerde bulaşma açısından riskli davranışlardan kaçınmak gerekmektedir. Maymun çiçeği hastalığı teyit edilen hayvan yahut şahıslarla temas edenler son temastan sonraki 21 gün boyunca belirti ve bulgular açısından izlenmektedir.”
Aşı var mı?
Maymun çiçeğine karşı aşının olmadığını da kaydeden Mamçu, “Çiçek hastalığı eradike (hastalığın etkeni ile birlikte yeryüzünden büsbütün yok edilmesi) edilene kadar uygulanmış olan çiçek aşıları maymun çiçeği hastalığına karşı da müdafaa sağlıyor. Ülkemizde 1980 yılına kadar çiçek aşısı rutin olarak uygulandı. 1980 yılı öncesi doğumlular çiçek aşıları var ise maymun çiçeği hastalığına karşı muhakkak oranda korunuyorlar.” diye konuştu.
Maymun çiçeği hastalığının komplikasyonu olarak, sekonder deri enfeksiyonları, bronkopnömoni, sepsis, ensefalit ve görme kaybıyla sonuçlanan kornea enfeksiyonu bildirildiğini de lisana getiren Mamçu, uzun vadeli komplikasyonlar açısından bir bilginin şimdi olmadığını, izlenmeye devam edildiğini anlattı.
Mamçu, Ağustos 2023 tarihinde ülkemizde doğrulanan hadise sayısının 11 olduğunu hatırlatarak, maymun çiçeği hastalığının yayılmasının beklenmediğini de söyledi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
