Deprem Sonrası Yangın Riskine Dikkat Çeken Uyarılar ve Önlemler
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, depremin hemen ardından ortaya çıkabilecek ciddi yangın tehlikesine karşı vatandaşların ve ilgili kurumların bilinçlenmesi gerektiğine vurgu yaptı. Depremin ardından ortaya çıkabilecek yangınlara karşı alınacak önlemler, can ve mal güvenliği açısından son derece hayati önem taşımaktadır.
Erken Uyarı Sistemlerinin Hayati Önemi
Deprem sırasında zaman kazanmak, olası yangın ve diğer acil durumların önüne geçmek için erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması büyük bir ihtiyaçtır. Dr. Uçan, bu sistemlerin ülkemizde de konutlar ve sanayi alanlarında aktif hale getirilmesi gerektiğini belirtti. “Bu sayede, deprem anında doğalgaz vanası kapatılabilir, güvenli bölgeler tercih edilerek ilk müdahale zamanında yapılabilir ve deprem çantası gibi temel ihtiyaçlar hızla hazırlanabilir.”
Deprem Sonrası Yangın Kaynakları ve Riskleri
Depremler, çeşitli riskler barındırır ve bunlar arasında en tehlikelilerinden biri olan yangınların çıkış sebepleri şunlardır:
- Doğalgaz sızıntısı ve olası patlamalar
- Elektrik kısa devreleri ve yangın riskleri
- Kimyasal maddelerin sızması ve patlayıcı etkisi
- Devrilen araçlar ve yanıcı maddelerin tutuşması
- Isıtma sistemlerinin arızalanması veya devrilmesi
Özellikle, doğalgaz sızıntısı ve kıvılcım oluşturan elektrik sistemleri büyük felaketlere yol açabilir. Binalarda ve altyapılarda bu tür risklerin önlenmesi için uygun sistemlerin kurulması ve düzenli denetimlerin yapılması hayati önem taşımaktadır.
Elektrikli Araçların Yangın Riskleri ve Zorlukları
Deprem sonrası özellikle elektrikli araçların devrilmesi veya hasar görmesi sonucu çıkan yangınlar, söndürülmesi oldukça güç ve zaman alıcı olaylardır. “Elektrikli araç yangınlarının söndürülmesi, geleneksel yangın söndürme yöntemlerinden farklı ve daha zordur. Bu yüzden, bu araçların güvenli park ve kullanım alanlarının belirlenmesi, önleyici tedbirler açısından büyük önem taşımaktadır.”
Deprem Sonrası Olası Senaryolar ve Etkileri
Deprem sonrası ilk saatlerde, özellikle gaz sızıntıları ve yangınların hızlı yayılması söz konusu olabilir. Elektrik kesintileri sonrası devreye sokulan jeneratörlerin kıvılcım üretme riski artırdığı unutulmamalıdır. Enkaz altındaki hatlardan sızan doğalgaz ve diğer yanıcı maddelerin, uygun ortamda kıvılcım veya ateşle patlaması, geniş çaplı yangınlara neden olabilir. Bu durum, özellikle yoğun nüfuslu ve yapılaşmış bölgelerde, yangınlara müdahale edilmesini güçleştirebilir ve büyük çaplı felaketlere yol açabilir.
Yangın ve Afetlere Karşı Alınması Gereken Önleyici Tedbirler
Deprem öncesinde alınacak önlemler, olası felaketlerin etkisini azaltmak adına şu temel adımları içermektedir:
- Otomatik gaz kesici vanaların kurulması ve düzenli bakımının yapılması
- Elektrik ve doğalgaz tesisatlarının periyodik olarak denetlenmesi
- Sanayi tesisleri ve büyük binalar için detaylı acil durum ve tahliye planlarının hazırlanması
- İBB, İGDAŞ gibi kurumların hızlı gaz kesme sistemlerinin yaygınlaştırılması ve düzenli test edilmesi
- Mahalle bazında toplanma alanlarında yangın söndürme ekipmanlarının bulunması ve erişilebilirliği
- Toplumun bilinçlendirilmesi amacıyla düzenli yangın tatbikatları ve eğitimler düzenlenmesi
Yangın Anında Yapılması Gerekenler
Yangın çıkması durumunda ilk yapılması gerekenler şunlardır:
- Gaz kokusu alınıyorsa, kıvılcım ve ateş kaynağından uzak durulmalı (elektrik açma-kapama, telefon kullanımı gibi)
- Bina hızlı ve güvenli şekilde terk edilerek, güvenli bölgelere geçilmeli
- Doğalgaz vanası ve elektrik sigortası kapatılmalı
- Yangına küçük çapta müdahale edilmek isteniyorsa, uygun yangın tüpü kullanılmalı
- Büyük yangınlarda ise, derhal itfaiyeye haber verilmeli ve olay yerinden uzaklaşılmalı
- Belirlenen toplanma alanına ulaşılmalı ve durumu yetkililere bildirilmelidir
Yangın Riskine Karşı Öneriler ve Toplum Bilincinin Güçlendirilmesi
Yangın riskine karşı bireylerin ve toplumun bilinçlendirilmesi, afetlerin etkisini azaltmak açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda:
- Her evde uygun yangın tüpü ve yangın battaniyesi bulundurulmalı, kullanımı öğrenilmeli
- Deprem çantasında el feneri, düdük, çakmak ve küçük yangın söndürme malzemeleri yer almalı
- Aile içinde acil durum ve tahliye planları hazırlanmalı
- Mahallelerde gönüllü afet ve yangın ekipleri oluşturulmalı ve eğitimler düzenlenmeli
Son olarak, toplumun bilinçlenmesi ve hazırlıklı olması, olası afetlerde can ve mal kaybını en aza indirmede en önemli faktörlerden biridir.
