Son günlerde pek çok konutta konserve hazırlamanın tatlı telaşı yaşanıyor. Yaz zerzevat ve meyvelerinin lezzetinden ve yararlarından yoksun kalmamak için yapılan konserveler klâsik yiyecekleri koruma etmenin önde gelen tekniklerinden birini oluşturuyor. Lakin dikkat! Hazırlayacağınız konserveden sıhhatiniz için yarar sağlamayı umarken, dikkat edilmesi gereken birtakım kuralları atlayarak aksine zarar verebilirsiniz! Acıbadem Bakırköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Sıla Bilgili Tokgöz “Elbette meskende yaptığımız konserveler sağlıklı beslenmenin bir kesimi. Konserve yaparken uygulanan ısıl işlem ile ziyanlı mikroorganizmaların yok edilmesi amaçlanır ve bu biçimde yiyeceklerdeki bozucu ve ziyanlı tesirler ortadan kaldırılır. Ancak yüksek ısıda haşlama süreci ısıya hassas ve suda çözünebilen C vitamini ile karbonhidratın bedende yakılmasını sağlayan tiaminin bir ölçü azalmasına sebep olabilir. Ayrıca hazırlama, saklama ve tüketme esnasında birtakım kurallara uymamak sıhhate önemli ziyanlar verebilir” diyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Sıla Bilgili Tokgöz, konutta konserve hazırlarken, saklarken ve tüketirken dikkat edilmesi gereken çok kıymetli 7 kuralı anlattı, meskende konservesi yapılabilen zerzevat ve meyveler hakkında bilgiler verdi, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
- Kaliteli, taze, çürüksüz konserve materyali seçin
Konserve için kullanılacak zerzevat ve meyveler taze, yarasız ve çürüksüz olmalı, muhakkak küflü eser kullanılmamalıdır. Ön hazırlık yapılırken zerzevat ve meyveler akan suyun altında ovuşturarak güzelce yıkanmalı ve konservelemeye uygun olacak formda doğranmalıdır.
- Uygulanacak ısıl sürecin müddetine ve sıcaklığına dikkat edin
Konservesi yapılan besinde sıhhate ziyanlı mikroorganizma üremesini engelleyecek olan en kıymetli konu; uygulanan ısıl sürecin mühleti ve sıcaklığıdır! Çoğunlukla konserve besinlerle bulaşan, ‘Clostridium Botulinum’ isimli bakterinin toksini şiddetli besin zehirlenmelerine yol açar. Bu zehirlenmenin temel sebebi uygun müddette ve sıcaklıkta pişirilmeden kapatılan, meskende hazırlanmış konservelerden kaynaklanır. Konserve içerisinde mikroorganizma oluşumunu engellemek için C.Botulinum toksinini tahrip etmek gerekir. Sıcaklık kesinlikle 100 derecenin üzerinde olmalıdır. Bunun için bilhassa düdüklü tencere üzere basınçlı kaplarda zerzevat ve meyvelerin asitlik derecesine bağlı olarak 10-20 dk kaynatılması gerekir. Hatta ısıya sağlam kimi toksinleri yok edebilmek için 116 dereceye kadar ısıtmak gerekir. Domates üzere asitlik düzeyi yüksek olan besinler ortalama 20 dakika kaynatılmalıdır. Kaynatma sırasında tuz ve yağ eklenebilir.
- Kullanacağınız kaba ve hijyenine dikkat edin
Konserve imalinde ısıya güçlü cam yahut mikroorganizmaların çoğalamayacağı kaplar kullanılmalıdır. Bu kaplarda çizik, çatlak olmamasına dikkat edilmelidir. Bu kaplar gelişebilecek ziyanlı mikroorganizmaları yok edecek bir sıcaklık derecesine kadar ısıtılmalıdır. Kullanmadan evvel, cam kavanozlar akan suyun altında yıkanmalı akabinde 15-20 dakika kaynatılarak sterilize edilmelidir. Kavanozlar soğumadan sebzeler doldurulmalıdır. Kesinlikle soğuk doldurma süreci yapılmamalıdır yoksa konserve süratli bozulur ve zehirleme yapabilir.
- Önceden kullanılmış kapaktan kaçının
Beslenme ve Diyet Uzmanı Sıla Bilgili Tokgöz “Kavanoz kapakları ısıya güçlü, darbe almamış, iç kısmı korozyona uğramamış ve evvelce kullanılmamış olmalıdır. Daha evvel kullandığınız kapaklar, tam kapanmaz ve konserve içine hava girmesine sebep olur. Her seferinde kesinlikle yeni ve sterilize edilmiş kapaklar kullanmalısınız. Bunun için akan suyun altında yıkanmış kapaklar tencerenin içinde 15 dakika kaynatılmalıdır” diyor.
- Konserveyi besin güvenliğine uygun biçimde kapatın
“Isıtılan cam kavanozlara doldurma süreci; kaynar formda hiç vakit kaybetmeden kavanozun 1/5 i kadar boşluk kalacak formda yapılmalıdır. Boşluk kalmayacak biçimde dolum yapılırsa sızdırma ve hava alma sorunu yaşanabilir. Doldurma süreci bittikten sonra, hijyeninden emin olduğunuz ve pak bir havluyla kuruladığınız kapak kavanozun üzerine konulur. Avuç içi baskısıyla 3 tık sesi duyana kadar geriye sarılıp bir defa de sağa sıkılıp sızdırmaz kapama sağlanır” diyen Tokgöz uyarıyor: “Yapılan en büyük yanlış ise zıt çevirme sürecidir. Mutlaka zıt çevirme yapmayın zira kapağın iç yüzeyi sıcakla ayrıyeten besin asitliyse bu asitle tepkiye girebilir ve sıhhate ziyan verir.”
- Konserveyi saklarken ve tüketirken bu kurallara kesinlikle uyun!
Hazırladığınız konserveler serin, kuru ve güneş ışığı almayan yerde koruma edilmelidir. Açılmamış konserveler, 6 aya kadar saklanabilir. Açılmış konserveler ise kesinlikle buzdolabında saklanmalı ve 2-3 gün içinde tüketilmesine çok dikkat edilmelidir. Aksi taktirde bakteri oluşumu hızlanır ve besin zehirlenmelerine yol açar! Konservelerin süratli tüketimini kolaylaştırmak için büyük kaplar yerine daha küçük olanları tercih edilmelidir. Ek tedbir almak isterseniz meskende hazırlanmış konserveler, açıldıktan sonra en az 10 dakika kaynatılarak tüketilebilir.
- Tüketmeden evvel kesinlikle kapağını denetim edin!
Beslenme ve Diyet Uzmanı Sıla Bilgili Tokgöz “Konserve tüketilmeden evvel kesinlikle kapağı denetim edilmelidir. Şayet kapakta kabarma ve bombeleşme varsa bu durum, bakteri ürediğinin göstergesidir. Bu türlü bir şartta konserve katiyen tüketilmemelidir. Ayrıyeten kapakta rastgele bir sızıntı ve küflenme yahut sebzelerin renginde, dokusunda, kokusunda bir değişiklik varsa bu durumda da konservenin bozulduğu anlaşılır. Bozulmuş konserveler asla tüketilmemelidir” diyor.
xxxxxxxx Kutu Bilgisi xxxxxxxxx
Konservesi yapılan besinler
Acıbadem Bakırköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Sıla Bilgili Tokgöz, konservesi yapılan besinleri ve yararlarını şöyle anlattı;
1. Bamya Konservesi: Besleyici ve düşük kalorili bir yemek olan bamya, yüksek lif içeriği ile tokluk sürenizi uzatırken bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olur.
2. Bezelye Konservesi: Demir, bakır ve magnezyum üzere sıhhat açısından yararlı mineraller içeren bezelye tıpkı vakitte kıymetli bir protein kaynağıdır. Bezelyenin 100 gramında 18 gr protein vardır.
3.Taze Fasulye Konservesi: İçerdiği karotenoid ve flavonoid sayesinde kalp damar hastalıklarından hamidir. Güçlü posa kaynağı olduğu için sindirim sistemini korur.
4. Domates Püresi Konservesi: Kırmızı rengini veren likopen isimli antioksidan sayesinde bağışıklık sistemini ve kalbi korur. Özellikle kaynatılarak hazırlanmış domateste likopen daha tesirli olduğu için kanserden esirgeyici tesiri olduğu düşünülüyor.
5. Kayısı Konservesi: İçindeki beta-karoten sayesinde berbat kolesterolü (LDL) düşürerek kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olurken, varlıklı A vitamini içeriği ile gözü korur. Kabızlık ve sindirim sıkıntıları yaşayanlar için güzel bir posa kaynağı olan kayısı kesinlikle tüketilmelidir.
6. Köz Patlıcan Konservesi: Özellikle kabuklarıyla közleyin. Zira patlıcan kabuğunda bulunan nasunin sayesinde antioksidan özellik gösterir. Beyin hücre zarını esirgeyici özelliği vardır. Kalp damar hastalık ve kanser riskini azaltır.
7. Köz Kırmızı Biber Konservesi: Düşük kalorisiyle dikkat çekerken, bol ölçüde C vitamini, rengini veren likopen ve potasyum içeriğiyle hem bağışıklık sistemini güçlendirir hem de kalp krizi riskini azaltır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
