EY Responsible AI Araştırması’na nazaran; yapay zekâ teknolojilerinin benimsenmesi süratle artarken, bu teknolojinin etik ve emniyetli bir halde kullanılmasında gelişmiş sorumlu yapay zekâ tedbirlerini uygulayan şirketler rekabette öne çıkıyor. Araştırmaya katılanların %81’i bu uygulamalar sonrasında şirketlerinin inovasyonunu hızlandırdığını, %79’u ise verimlilik ve üretkenlik elde ettiğini belirtiyor. İştirakçilerin yaklaşık yarısı da gelir artışı (%54), maliyet tasarrufu (%48) ve çalışan memnuniyeti (%56) üzere kazanımlar elde ettiklerini tabir ediyor. İştirakçilerin yaklaşık 4’te 3’ü ise, yapay zekânın müşteri beklentilerini manaya ve değişen piyasa şartlarına süratli karşılık verme yeteneklerini geliştirdiğini belirtiyor.
Uluslararası danışmanlık, kontrol, garanti, strateji, kurumsal finansman ve vergi hizmetleri şirketi EY, Responsible AI Araştırması’nı yayımladı. Global çapta 21 ülkeden çeşitli bölümlerde faaliyet gösteren şirketlerin katıldığı araştırma kapsamında elde edilen bulgular, gelişmiş seviyede sorumlu yapay zekâ (AI) tedbirleri uygulayan şirketlerin rekabet avantajında öne geçtiğini gösteriyor. Bununla birlikte, araştırmaya katılan şirketlerin neredeyse tamamı; AI ile ilgili risklerden kaynaklanan maliyet baskılarıyla karşılaştıklarını belirtiyor. Şirketlerin yapay zekâ ile ilgili riskler için karşılaştıkları ortalama maliyet 4,4 milyon doları buluyor. Fakat şimdi her 10 üst seviye önderden sadece 1’i bu riskleri nasıl aktif bir halde denetim edeceği konusunda hazırlıklı görünüyor. En yaygın riskler ise, yapay zekâ düzenlemelerine uyumsuzluk (%57), sürdürülebilirlik amaçlarına olumsuz tesirler (%55) ve önyargılı çıktılar (%53) olarak sıralanıyor.
Responsible AI, etik riskleri en aza indirmeyi hedefliyor
Responsible AI (Sorumlu yapay zekâ), sistemleri geliştirirken ve kullanıma sunarken etik riskleri en aza indirgemeyi hedefleyen bir şablonu temsil ediyor. Yapay zekâ sistemlerinin toplum üzerindeki avantajları ve mümkün ziyanları göz önünde bulundurularak planlama sürecinde şahısların önceliklendirilmesi amaçlanıyor. Bu noktadan yola çıkılarak gerçekleştirilen EY araştırması’na katılan üst seviye yöneticilerin büyük çoğunluğu, şirketlerinde sorumlu yapay zekâ uygulamalarına dair 10 tedbirden 7’sini hayata geçirdiklerini belirtiyor. Araştırmada öne çıkan öbür bulgular ise şöyle sıralanıyor: Araştırmaya katılanların %81’i bu uygulamalar sonrasında şirketlerinin inovasyonu hızlandırdığını, %79’u ise verimlilik ve üretkenlik elde ettiğini belirtiyor. İştirakçilerin yaklaşık yarısı da gelir artışı (%54), maliyet tasarrufu (%48) ve çalışan memnuniyeti (%56) üzere kazanımlar elde ettiklerini tabir ediyor. Uygulamaların benimsenme oranının ise teknoloji, medya ve telekomünikasyon bölümünde daha da yüksek olduğu görülüyor. Bu dalda, temel hizmetlerin sunumu büyük ölçüde teknoloji ve bilgiye dayandığı için sorumlu yapay zekâ uygulamaları kritik değer taşıyor.
Yapay zekânın tesirli uygulanmasında denetim noktalarının belirlenmesi gerekiyor
Araştırmada, birçok üst seviye önderin AI ile ilgili riskleri azaltmak için hakikat denetimleri nasıl uygulayacakları konusunda şimdi net olmadığı görülüyor. Araştırmada ele alınan beş yapay zekâ riskine karşı uygun denetim tariflerinin nasıl olması gerektiğine dair üst seviye yöneticilerin sırf %12’sinin yanlışsız cevap verdiği görülüyor. Yapay zekâ risklerinde en son sorumlu olan risk yöneticileri ise %11 ile ortalamanın altında kalıyor. Çalışanların yapay zekâ faaliyetleri yaygınlaştıkça, bu risklere yönelik uygun denetim gereksiniminin da artması bekleniyor.
Ayrıca birtakım şirketler, çalışanların bağımsız olarak yapay zekâ araçları geliştirme yahut kullanmasıyla ilgili artan bir taleple karşı karşıya. Araştırmaya katılan şirketlerin üçte ikisi, bu çeşit faaliyetlere müsaade veriyor; lakin bunların yalnızca %60’ı bu araçların sorumlu yapay zekâ prensiplerine uygun formda kullanıldığından emin olmak için resmi siyaset ve çerçevelere sahip.
Araştırmada yöneticilerin yapay zekâ yönetişimi ve denetim sistemlerini güçlendirmek ve iş sonuçlarını düzgünleştirmek için atabilecekleri üç adım şu formda belirtiliyor:
1. Sorumlu yapay zekâya yönelik kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi:
Yapay zekâ yatırımlarından, bilhassa finansal performans ve çalışan memnuniyeti üzere kritik alanlarda daha fazla kıymet elde etmek için şirketlerin yapay zekânın etik ve sağlam kullanım seyahatinde ilerlemesi gerekiyor. Kapsamlı bir yaklaşım; sorumlu yapay zekâ prensiplerinin net bir halde tanımlanmasını ve paylaşılmasını, bu prensiplerin denetim sistemleri, anahtar performans göstergeleri (KPI’lar) ve eğitimlerle uygulanmasını içeriyor.
2. Üst idarede yapay zekâya yönelik bilgi düzeyinin güçlendirilmesi:
Yapay zekâ, tertipleri her açıdan etkiliyor. Bu nedenle, üst seviye yöneticilerin bu yenilikçi teknolojinin sunduğu potansiyeli ve beraberinde getirdiği riskleri anlaması kritik değer taşıyor. Bu kapsamda, en büyük bilgi eksikliklerin nerede olduğunun belirlenmesi ve gayeye yönelik eğitimlerle tertipte bu alanların güçlendirilmesi gerekiyor. Ayrıyeten araştırmada yapay zekâ risklerine en yakın durumların gerekli tedbirler konusunda tam bilgi sahibi olduğundan emin olunması öneriliyor.
3. Gelişmekte olan agentic yapay zekâ risklerinin önüne geçilmesi:
Agentic yapay zekâ (insan müdahalesine muhtaçlık duymadan otonom karar alabilme yeteneği) güçlü yeni yetkinlikler vaat ederken, tıpkı vakitte kimi riskler de getiriyor. İşletmelerin bu riskleri tanımlaması, uygun siyasetleri benimsemesi ve sağlam bir yönetişim ile izleme düzeneği kurması kritik kıymet taşıyor.
EY Türkiye Danışmanlık Kısmı Şirket Ortağı, Yapay Zekâ ve Data Hizmetleri Lideri Serter Baltacı araştırma sonuçlarıyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Yapay zekâ iş süreçlerine giderek daha derinlemesine entegre epey, önderlerin önünde net bir tercih beliriyor: Sorumlu yapay zekâ sırf bir operasyon olarak mı ele alınacak, yoksa stratejik bir itici güç olarak mı görülecek? İkinci yolu seçenler güçlü yönetişim, net prensipler ve şuurlu liderlik sayesinde potansiyel riskleri rekabet avantajına dönüştürebilirler. EY Responsible AI Araştırması’nda da görüldüğü üzere, şirketler etik ve muteber yapay zekâ uygulamalarını hayata geçirdiklerinde, hem muhtemel riskleri azaltmada hem de paha kazanımı hızlandırmada büyük bir katkı sağlıyor. Üstelik bu yalnızca bir ahenk sürecini değil; inanç, inovasyon ve pazarda öne çıkmanın da itici gücünü oluşturuyor. Bu sebeple sorumlu yapay zekâ unsurlarını temel iş işlevlerine dahil eden şirketler, verimlilik kazanımları elde etmeye, daha güçlü gelir artışı sağlamaya ve günümüzün yapay zekâ odaklı iktisadında rekabet avantajlarını sürdürmeye daha yatkın olacaktır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
