Göğüs kanseri, her yıl milyonlarca bayanın hayatını etkileyen ve bayanlarda en sık görülen kanser tipi olarak kabul ediliyor. Teşhis konulduğu andan itibaren yalnızca bedensel bir tedavi süreci değil, birebir vakitte ruhsal bir yine yapılanma devri de başlıyor. Uzmanlar, fizikî güzelleşmenin yanında ruhsal dayanağın de tedavinin ayrılmaz bir modülü olduğunu vurguluyor. Memorial Göztepe Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Psi. Dilek Beyribey, göğüs kanseriyle uğraş sürecinde ruhsal dayanıklılığın değeri hakkında bilgi verdi.
Tanı anında şok, korku ve belirsizlik hisleri hakim olur
Kanser teşhisini duymak, birçok bayan için hayatın durduğu bir an manasına gelebilir. “Kanser” sözü, yalnızca bir teşhis değil; vefat, kayıp ve belirsizlik kavramlarını da beraberinde getirir. Bu periyotta hastalar çoklukla şok, inkâr, öfke ve ağır tasa yaşarken; ruhsal takviye, bilgi kirliliğini azaltmak ve yalnızlık hissini gidermek açısından kritik kıymet taşır.
Cerrahi süreç ve kadınlık kimliği
Meme kanseri tedavi sürecinde göğsün büsbütün alınması ya da sonlu bir kısmın çıkarılması yalnızca fizikî değil, duygusal izler de bırakabilmektedir. Göğüs; kadınlık, annelik ve toplumsal kimliğin sembolü olarak algılandığı için, kaybı ya da hal değişikliği benlik algısında sarsılmalara yol açabilir. Göğsün kaybı ya da form değişikliği, bireyde “ben hala tıpkı bayan mıyım?” telaşı ve bedensel bütünlüğün zedelenmesi hissi doğurabilir. “Aynaya bakmaya korkuyorum”, “Eşim beni alımlı bulacak mı?” üzere sorular; ruhsal travmanın kaçınılmaz olduğunun bir göstergesidir. Bu süreçte ruhsal dayanak çok kıymetlidir. Cerrahi sonrası rekonstrüksiyon fizikî bir tamir sağlasa da, bayanın kendi vücudunu tekrar kabullenmesi ve özsaygısını inşa etmesi için psikoterapi büyük ehemmiyet taşır.
Yorgunluk ve toplumsal izolasyon aşaması
Kemoterapi, radyoterapi ve hormon tedavileri, vücudu olduğu kadar ruhu da tesirler. Saç dökülmesi, kilo değişimleri ve yorgunluk üzere yan tesirler, kişinin toplumsal etrafından uzaklaşmasına ve depresif hislere sürüklenmesine neden olabilir. Bu süreç depresyon, dert bozuklukları, uyku problemleri ve toplumsal izolasyonla el ele ilerler. Kimi hastalar sevdiklerinden uzaklaşırken bazıları, toplumdan gelen “artık kırılgansın”, “iyi misin?” üzere düzgün niyetli lakin yargılayıcı bakışlar nedeniyle içine daha da kapanabilir. Bu noktada bilişsel davranışçı terapi (CBT), mindfulness uygulamaları ve küme terapileri hem tasayı azaltır hem de yalnızlık hissini hafifletir. Ruhsal takviye, tıbbi tedavinin tamamlayıcısı olarak hastaların ömür kalitesini artırır.
Çiftlerin bağlantısı de etkilenebilir
Meme kanseri yalnızca ferdi değil, tıpkı vakitte ilişkisel bir çabadır. Cerrahi sonrası yaşanan bedensel değişiklikler, çift bağlarında aralık yaratabilmektedir. Bayan “Eşim beni hâlâ cazibeli bulacak mı?” diye kaygılanırken, partneri “Ona nasıl yaklaşmalıyım?” ikilemiyle baş başa kalabilir. Bu noktada çift terapisi ve psikoseksüel terapi, açık irtibatı güçlendirmeye dayanak olabilir. Münasebetlerin tekrar itimat, sevgi ve anlayış temeline oturmasını sağlar.
Hayata tekrar dönüşle başlayan hastalanma korkusu
Tedavi tamamlandığında hastalarda birçok vakit yeni bir tasa başlar; hastalığın tekrarlama korkusu. Bu nedenle her ağrı ya da denetim, yeni bir kaygıya dönüşebilir. Fakat bu devir aslında, yanlışsız yaklaşımlarla ruhsal takviye sağlandığında, “travma sonrası büyüme”nin de mümkün olduğu bir periyottur. Birçok bayan bu süreçte hayatın manasını yine tanımlar, alakalarını güçlendirir ve kendi iç dayanıklılığını keşfeder. Bu periyotta ruhsal takviye almak; telaşları yönetmek, olumlu baş etme stratejileri geliştirmek ve bireyin kendi iç gücünü keşfetmesini sağlamak açısından vazgeçilmezdir.
Beden ve ruhun ortak uygunlaşması sağlanmalı
Meme kanseri tedavi sürecinde vücut ile ruh eşzamanlı güzelleştiğinde, gerçek güzelleşme kalıcı olur. Zira gerçek güzelleşme sırf tümörün alınmasıyla değil, hastanın hayat sevincini ve özgüvenini tekrar kazanmasıyla mümkündür. Bu devirde hasta yakınlarının da dikkat etmesi gereken noktalar var. Örneğin “güçlü olmalısın” demek yerine hislere alan tanıyın. Vücut değişimlerine eleştirel yaklaşmayın; sevgi ve dayanak lisanıyla konuşun. Birlikte yemek yapmak, refakat etmek üzere kolay takviyeler kişinin yalnızlık hissini azaltır.
Ruhun uygunlaşması için 5 öneri
- Duygularınızı paylaşın ve profesyonel dayanak alın.
- Bedeninizdeki değişimle ahenk sağlamak için kendinize vakit tanıyın.
- Grup terapilerine katılın; misal tecrübelerin paylaşımı yalnızlık hissini azaltır.
- Cinsel yahut çift problemlerinde uzman dayanağına başvurun.
- Tekrar hastalanma kaygısıyla başa çıkmak için nefes, gevşeme ve farkındalık tekniklerini deneyin.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
