Tüm dünyada nüfusun giderek yaşlanacağını kaydeden Sosyolog Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Türkiye ise nüfusunun yüzde 10’undan fazlası 65 yaş üstü olduğu için ‘çok yaşlı ülkeler’ kategorisine girdi bile.” dedi.
Sosyolog Prof. Dr. Barış Erdoğan:
“Yaşlanıyoruz, bu yanlışsız, fakat karamsar bir tablo çizmek yerine, duruma yeterli tarafından da bakabiliriz. Bugünün 65 yaşındaki insanı, eski vakitlerin 65 yaşındaki insanına nazaran daha sağlıklı ve üretken. Bu bir avantaj.”
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, Türkiye’deki nüfusun giderek yaşlanması ve genç nüfusun toplam nüfus içerisindeki oranının azalmasını kıymetlendirdi.
Türkiye’nin muhtemelen 90 milyon civarında bir nüfusa ulaşabileceği öngörülüyor
Prof. Dr. Barış Erdoğan, dramatik bir biçimde nüfus ve doğum oranlarının düştüğünü lisana getirerek, “Aslında nüfus ve doğum oranlarındaki düşüş, beklenilen bir durumdur. Dünyada kentleşme arttıkça, bayanların istihdama katılma oranları ve eğitim seviyeleri yükseldikçe, doğum oranlarında bir düşüş beklenir. Türkiye de uzun yıllardır bu trendin içindeydi. Lakin 2014’ten itibaren, bilhassa son 4 yılda, bu düşüş beklenenden daha süratli bir formda gerçekleşmeye başladı. Ülke olarak 100 milyonluk bir nüfus maksadı bulunuyordu, lakin mevcut datalar bu amacın sıkıntı göründüğünü gösteriyor. Bu trendler devam ederse, Türkiye’nin muhtemelen 90 milyon civarında bir nüfusa ulaşabileceği öngörülüyor.” dedi.
Türkiye’de de başka Avrupa ve gelişmiş ülkeler üzere beklenen ömür müddeti yükseliyor
Bu durumun iki açıdan kıymetli olduğuna işaret eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, şunları lisana getirdi:
“Bir ülke için yeni ve genç bir nüfus, iktisat açısından dinamizm demektir. Lakin, alt kademelerden kâfi nüfus gelmediğinde, üstte da sıkıntılar oluşmaya başlayacak. Neden diye sorabilirsiniz? Zira nüfusumuz tıpkı vakitte yaşlanıyor. Yaşlanmamızın sebebi ise, daha fazla insanın daha uzun müddet yaşaması. Sıhhat şartlarının güzelleşmesi, bakım imkanlarının artması üzere nedenlerle Türkiye’de, öteki Avrupa ve gelişmiş ülkeler üzere, beklenen hayat mühleti yükseliyor ve 70’lerin sonlarına yanlışsız ilerliyor. Artık sorulması gereken şu: Bu nüfusa kim bakacak? Alttan gelen kuşakların istihdama katılması, üretmesi ve onların vergileriyle, primleriyle üstteki emekli maaşlarının ödenmesi, sıhhat hizmetlerinin karşılanması gerekiyor. Önümüzdeki kıymetli sıkıntılardan biri, doğum oranlarını ne kadar üst çekmemiz gerektiğiyle ilgilidir.”
Nüfusumuz artık artmayacak, hatta azalma trendine girmiş durumda
Dünya genelinde doğurganlık oranının, yani bayan başına doğan çocuk sayısının, nüfusun yerinde kalabilmesi için en az 2.1 olması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Bu oran çoklukla 16-49 yaş ortasındaki bayanlar için hesaplanır. Kolay bir biçimde düşünürsek, bir bayan ve bir erkek evlenip aile kurduğunda, nüfusun sabit kalması için geride en az iki çocuk bırakmaları gerekir. Yani nüfusun artmasını bir yana bırakın, sabit kalması için bile bu kaidedir. Fakat, TÜİK’in 2023 datalarına nazaran, Türkiye’de bu oran 1.51’e düşmüş durumda. Bu da gösteriyor ki, nüfusumuz artık artmayacak, hatta azalma trendine girmiş durumda. Bu aslında beklenen bir şey; dünya genelinde, Avrupa’da ve gelişmiş ülkelerde de emsal bir durum kelam konusu. Geçmişte, tarım toplumlarında çocuklar aileye ekonomik katkı sağlarken, günümüzde beşerler neden daha az çocuk yapmayı tercih ediyor? Bunun çeşitli nedenleri var.” diye konuştu.
Kırsal kısımdaki nüfus genel ortalamaya çok az katkı sağlıyor
Türkiye’nin kırsal bölümünde yaşayan insan sayısının, oran olarak hayli azaldığını lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Artık Türkiye’nin büyük çoğunluğu, neredeyse yüzde 90’a varacak seviyede, kentlerde ya da kasabalarda, yani tarım dışı dallarda çalışan insanların olduğu bir ülke haline geldi. Münasebetiyle kırsal bölümdeki nüfus, yani çocuk doğurganlığı, genel ortalamaya çok az katkı sağlıyor. Örneğin, Şanlıurfa ve Mardin üzere vilayetlerimizde, bundan 30 yıl evvel 5 civarında olan doğurganlık oranı, günümüzde 3.2 civarına düşmüş durumda. Bunun nedeni de tarımda traktörleşme ve makineleşmenin yaygınlaşmasıyla, çocuğa olan gereksinimin azalması.” halinde konuştu.
Çoğu aile bir çocukla yetiniyor
Buna karşılık, kent ortamında da farklı bir sıkıntıyla karşılaşıldığını söyleyen Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Artık insanların beklentileri de değişmeye başladı. Evvelden çocuklar büyür, devlet okuluna masraf, imkânlar neyse ona nazaran yetişirdi. Çoğumuz mahallelerde bu türlü büyüdük. Lakin artık beşerler, çocuklarının özel okulda okumasını, piyano dersi almasını, cet binmesini ve en yeterli imkanlara sahip olmasını istiyor. Tüm bunlar ekstra masrafları beraberinde getiriyor. Kreş ve özel okul fiyatlarının bu kadar yüksek olduğu bir periyotta, beşerler bu masrafları karşılamakta zorlanıyorlar. Bu nedenle, birçok aile bir çocukla yetiniyor.” dedi.
Çocukların inançla emanet edilebileceği kreşlerin yaygınlaştırılması gerekiyor
“Cumhuriyetin kuruluşundan beri bir nüfus sorunumuz var. ‘On yılda on beş milyon genç yarattık, her yaştan’ derken, büyük savaşların akabinde genç bir nüfusa muhtaçlık duyuyorduk. Günümüzde de üretken ve genç bir nüfusa gereksinimimiz devam ediyor.” diyen Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Peki, ne yapılabilir? Birinci olarak, devlet okullarının kalitesinin artırılması ve kreşlerin yaygınlaştırılması kıymetli adımlardır. Anneler artık haklı olarak eskiye nazaran farklı bir pozisyonda. Bayanlar eğitim alıyor, üniversite eğitimi görüyor, yüksek lisans ve doktora yapıyorlar. Çocukların itimatla emanet edilebileceği kreşlerin yaygınlaştırılması gerekiyor. Ayrıyeten, doğum yapan ya da belli sayıda çocuk sahibi olan bayanlara erken emeklilik, kredi imkânları üzere birtakım kolaylıklar sağlanabilir. Avrupa ülkeleri, Kore ve Japonya’da devlet büyük imkanlar sağlıyor, beşerler yeniden de çocuk yapmaktan çekiniyor.” dedi.
Çocuk yapma ileriki yaşlara öteleniyor
Eskiden toplumsal beklenti yahut muvaffakiyet ölçütünün bir an evvel aile kurmak, çocuk sahibi olmak, çoğalmak, gelişmek olduğunu söz eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Yeni devirde bireycilik artırılmış vaziyette, daima olarak medyada gezin, dolaşın, dünyayı deneyimleyin, hayatınızı yaşayın pompalanıyor. Bütün bunları yaptığınız vakit çocuk yapma yaşınızı ileriki yaşlara hakikat erteliyorsunuz. Erteledikçe de yani kendinize ağırlaştıkça bu ertelediğiniz vakit dilimi içinde çocuk yapma yaş dilimi de daralmaya başlıyor. Bu, Türkiye’ye has bir durum da değil. Bu türlü bir dünyanın içinde beşerler çocuk yapmayı ya hiç istemiyorlar ya da ileriki yaşlara öteliyorlar.” diye konuştu.
Prof. Dr. Barış Erdoğan, Türkiye’ye gelen Suriyeliler için de evvelden ‘5 çocuk yapıyorlar’ denildiğini söz ederek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Ancak artık onların da çocuk sayısı 3’e düştü. Türkiye’ye geldikçe, kentleşmenin içine girdikçe çocuk sayısı azalıyor. Kaideler insanları zorluyor. Bu durum yalnızca Türkiye’ye mahsus değil; tüm dünyada nüfus giderek yaşlanacak. Türkiye ise, nüfusunun yüzde 10’undan fazlası 65 yaş üstü olduğu için ‘çok yaşlı ülkeler’ kategorisine girdi bile. Yaşlanıyoruz, bu hakikat, lakin karamsar bir tablo çizmek yerine, duruma düzgün tarafından da bakabiliriz. Bugünün 65 yaşındaki insanı, eski vakitlerin 65 yaşındaki insanına nazaran daha sağlıklı ve üretken. Bu bir avantaj. Ayrıyeten, robotik teknolojilerin, yapay zekaların gelişmesiyle birlikte, genç nüfusun yapacağı işlerin bir kısmını robotlara ve makinelerle devredebileceğiz. Fakat sonuçta, biz bu dünyada insan olabilmek için varız. Bu dünyayı robotlar ya da makineler için kurmadık. Bu yüzden, jenerasyonun devam etmesi, insanlığın hayrı ve selameti için kıymetli; bu açıdan da olaya bakmamız gerekiyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
