Halsizlik, yorgunluk, geçmeyen sırt ve bel ağrısı… hayat kalitemizi önemli biçimde bozan bu şikâyetlerin aslında kalp ve böbrekleri sessizce çökerten bir hastalığın habercisi olabileceğine dikkat çeken Endokrin Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Erhan Ayşan, “Paratiroid adenomu, yıllarca fark edilmeyebilen, fakat kolay bir kan testiyle bile teşhis edilebilen sinsi bir hastalıktır. Ne yazık ki, teşhis geciktiğinde kalıcı sıhhat sıkıntılarıyla da karşı karşıya kalabiliyoruz.” Dedi. Prof. Ayşan, bu nedenle halsizlik, yorgunluk ve yaygın beden ağrıları olup bir türlü teşhis konulamayan hastalarda kesinlikle kalsiyum bedeline bakılması gerektiğine işaret etti.
Toplum tarafından da bilinmeyen paratiroid adenomunun, paratiroid bezinden kaynaklanan güzel huylu bir tümör olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri, Genel Cerrahi ve Endokrin Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Erhan Ayşan, “Biz ‘tümör’ dediğimizde hastalarımız çabucak kanseri düşünüyor. Meğer bu bir kanser değildir lakin sinsi ilerleyen ve bu nedenle bedendeki birçok organda kalıcı hasarlar bırakabilen bir hastalıktır. Kuşku edildiğinde ise kolay bir kan testi ile teşhis koymak mümkün. Bu hastaların kanında kalsiyum yüksek çıkar. Kandaki yüksek kalsiyum başta kalp ve damarlar olmak üzere bedendeki birçok sisteme önemli hasarlar verir. Halsizlik, yorgunluk ve yaygın beden ağrıları olup bir türlü teşhis konulamayan hastalarda kesinlikle kandaki kalsiyum bedeline bakılmalı” dedi. Prof. Erhan Ayşan, “gizli hastalık” olarak tanımladığı paratiroid adenomunun sinsi seyreden önemli bir hastalık olduğunu vurgulayarak hastalık hakkında ayrıntılı bilgiler verdi.
BULGULAR ÇOK SİNSİ SEYREDİYOR
Prof. Ayşan, “Paratiroid bezleri bedenin en küçük organlarıdır ve temel vazifeleri kalsiyum istikrarını sağlamaktır. Bunu da parathormon isimli bir hormonu salgılayarak yaparlar. Paratiroid adenomu ise bu bezlerden kaynaklanan ve kana fazla ölçüde parathormon salgılayarak ziyan veren uygun huylu bir tümördür. Düzgün huylu olması kıymetli zira ‘tümör’ sözü hastalarda çabucak kanser telaşı yaratıyor. Fazla parathormon salgılanması sonucu kanda kalsiyum yükseliyor. Yüksek kalsiyum damarlarda ve organlarda birikerek çeşitli hasarlar oluşturuyor. Bu hastalık ‘gizli hastalık’ olarak da bilinir. Bunun üç nedeni var: Paratiroid bezlerinin çok küçük olması, belirtilerin sinsi ilerlemesi ve ameliyat sırasında bu küçük bezleri bulmanın zorluğudur.” diye konuştu.
“KÖTÜ HUYLU BİR HASTALIK OLMASA DA TEDAVİ İÇİN AMELİYAT OLMAK GEREKİYOR”
Hastalığın seyrinin sinsi olması nedeniyle teşhis koymanın güç olduğunu ve hasebiyle tedavinin de geciktiğini söyleyen Prof. Ayşan, “İnsanlar bize ekseriyetle berbat huylu bir hastalıkları olduğu telaşıyla geliyorlar. Fakat bu muhakkak makus huylu bir hastalık yani kanser değildir. Burada bizim birinci işimiz hastalarımızı bu hususta rahatlatmak oluyor” diye konuştu. Bu hastalığın tedavisinde ameliyatın kesinlikle gerekli olduğunu ise şu cümlelerle anlattı: “Çünkü kandaki kalsiyum yüksekliği çok değerli bir sorun. Dünya Sıhhat Örgütü son yıllarda kalsiyumun kandaki üst sonunu 10,5’dan 10’a indirdi. Bu çok değerli. Zira biz tıpta olağan bedellerin revize edilmesi durumuyla çok az karşılaşırız. Bu durum, gelişen teknolojiyle kandaki yüksek kalsiyumun bedene ne cins ziyanlar verdiğinin son yıllarda daha güzel anlaşılmasıyla gerçekleşti. Yalnızca bu olay bile kandaki yüksek kalsiyumun ve buna neden olan paratiroid adenomunun ne kadar değerli bir hastalık olduğunu gösteriyor ve adenomun ameliyatla biran evvel bedenden uzaklaştırılmasının kıymetini ortaya koyuyor.” diye konuştu.
ŞİKAYETLER BİRÇOK HASTALIKLA KARIŞTIRILIYOR
Prof. Ayşan, kandaki yüksek kalsiyumun en büyük hasarı kalp ve damar sistemine verdiğini belirterek kelamlarına şöyle devam etti: “Kandaki fazla kalsiyum, damar duvarlarına tutunarak katmanlar oluşturuyor ve evvel damarı daraltarak sonra da tıkayarak kan geçişini azaltıyor ya da engelliyor. Bu durum kalp damarlarında olursa kalp krizi, beyin damarlarında olursa inme yani felçler, böbrek damarlarında olursa kalıcı böbrek yetmezliği ve buna bağlı ömür uzunluğu diyalize girme üzere sonuçlara neden oluyor. Paratiroid adenomu halsizlik, yorgunluk, sırt ve bel ağrısı üzere çok genel şikayetlere neden olduğu için birçok vakit farklı hastalıklarla karıştırılabiliyor. Teşhis konulamadığında hastalar gereksiz tetkiklerle vakit kaybediyor. Halbuki yalnızca kandaki kalsiyum seviyesinin 10’un üzerinde olması paratiroid adenomunu düşündürmeli.”
AMELİYAT TEK ÇÖZÜM
Kalsiyum kıymetinin 10’un üzerinde olmasının teşhiste çok kritik olduğunun altını çizen Prof. Ayşan, “Paratiroid adenomu teşhisi konmuşsa kesinlikle ameliyat gerekir. Ameliyatla adenom dediğimiz uygun huylu tümörün bedenden çıkartılması gerekiyor. İlaçla tedavi mümkün değildir. Ameliyat öncesi ultrasonografi ve sintigrafi ile adenomun yeri tespit edilmeye çalışılır. Lakin bu her vakit başarılı olmaz. Yani ameliyat öncesi tetkiklerde her vakit adenomun yerini tespit edemiyoruz ne yazık ki! Bu türlü hastalarımızda ameliyat mühleti uzayabilir, zorluk derecesi artabilir. Hakikaten Endokrin Cerrahide meşhur bir kelam vardır: Paratiroid ameliyatı ya 30 dakika sürer ya da 3 saat!”
“TEDAVİDEN SONRA HASTA KENDİNİ ÇABUCAK ÂLÂ HİSSEDİYOR”
Başarılı bir ameliyattan sonra hastalarda süratli bir düzgünleşme görüldüğünü söyleyen Prof. Ayşan, yüksek kalsiyum kandan çabucak çekildiği için hastaların ameliyattan sonra yataktan birinci kalkışlarında bile kendilerini daha uygun hissettiklerini söyledi. Prof. Ayşan, “Yıllardır devam eden halsizlik, yorgunluk, depresif bulgular da süratle düzeliyor ve hasta kendini çok daha dinç ve enerjik hissediyor. Bilhassa genç ve orta yaş kümesinde güzelleşme süreci çok daha süratli oluyor. İleri yaşta ise kemik döngüsü yavaş olduğu için düzgünleşme biraz daha uzun sürebiliyor” dedi.
“HALSİZLİĞİ OLANLAR KALSİYUMUNA BAKTIRMALI”
Başarılı bir ameliyattan sonra hastalığa bağlı kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği üzere risklerin de ortadan kalktığına işaret eden Prof. Dr. Erhan Ayşan, kelamlarını şu ikazlarla sonlandırdı: “Nadir görülen bir hastalık olduğu için meslektaşlarımızın bu hastalığı düşünmesi ve ayırıcı teşhiste yer vermesi de zorlaşıyor. Bu nedenle halsizlik, yorgunluk ve yaygın beden ağrıları olup bir türlü teşhis konulamayan şahısların sabah aç karna kalsiyum testi yaptırması çok kıymetli. Aile Sıhhati Merkezilerinde bile yapılabilen bu kolay test, hayat kurtarıcı olabilir. Kalsiyum kıymeti 10’un üzerindeyse kesinlikle bir endokrin uzmanına başvurulmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
