Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, hepatitin nedenleri, bulaşma yolları, belirtileri, kronikleşme riskleri, tedavi ve korunma sistemleri hakkında bilgi verdi.
Viral hepatitler, dışkı–ağız yolu ile kan ve beden sıvıları yoluyla bulaşıyor!
Hepatitin karaciğerin iltihaplanması olarak bilinen bir hastalık olduğunu hatırlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Bu hastalık; virüsler, alkol tüketimi, kimi ilaçlar yahut bağışıklık sistemi sorunları üzere çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.” dedi.
Viral hepatit yapan virüslerin, Hepatit A, B, C, D, E harfleri ile isimlendirildiğini aktaran Dr. Mamçu, “Viral hepatitler esas iki yolla bulaşır. Birincisi dışkı–ağız yoludur. Hepatit A ve Hepatit E virüsleri bu yolla bulaşır. Virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin hususlarının (sebze ve meyveler) ağızdan alınması suretiyle enfeksiyon gelişir. Virüsle kirlenmiş yüzeylere temas etmiş ellerin ağıza değdirilmesi de ferdî bulaşmada çok değerlidir. Öbür bulaş yolu da kan ve beden sıvılarıdır. Hepatit B, Hepatit C ve Hepatit D virüsleri bu yolla bulaşır. Bu virüsleri taşıyan bireyler ile korunmasız cinsel temas, ortak enjektör, jilet, diş fırçası kullanımı, akupunktur, diş tedavisi yahut sıhhat çalışanlarında iğne batması en önemli bulaşma yoludur. Hastalığın, bu virüsleri taşıyan anneden bebeğe geçişi de mümkündür.” açıklamasını yaptı.
B, C ve D virüslerinde kronikleşme riski yüksek!
Hepatit virüslerinin belirti ve klinik tablolar açısından besbelli bir fark göstermemekle birlikte, etkiledikleri yaş kümeleri, kuluçka mühletleri, güzelleşme formları ve kronikleşme açısından fark gösterdiğini kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Kuluçka müddetleri A virüsü için 15-45 gün, B ve C virüsü için 30-180 gündür.” dedi.
Hastaların yarısından fazlasında hastalık sırasında gözlerde ve ciltte sarılığın hiç olmaması ya da çok hafif olmasının mümkün olduğuna dikkat çeken Dr. Mamçu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu nedenle pek çok kişi sarılık hastalığı geçirdiğini fark edemez. Çocuklarda belirtiler daha hafif ve kısa müddetli olduğundan, bilhassa küçük yaş kümesindeki çocuklarda hastalık teşhis edilmeden geçebilir. Hastaların bir kısmında ise kuluçka mühletini takiben halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karnın sağ üst kadranında ağrı, derinin ve gözakının sararması ve idrarın yoğunlaşması ile başlar. Kısa süren ateş olabilir. Bulaşıcı sarılık ekseriyetle 4-6 haftalık bir hastalıktır. A ve E virüsü ile olanlar sonunda şifa ile sonlanır ve kronikleşme göstermez. B, C ve D virüsleri ile oluşan sarılıklar kronikleşebilir. Bu oran, B virüsü için yüzde 5-10, C virüsü için yüzde 80 kadardır.”
Hepatit A ve E, besin hijyeni ve genel hijyenin düzgün olmadığı şartlarda daha kolay bulaşıyor!
Hangi risk faktörlerinin hepatit bulaşma mümkünlüğünü artırdığına değinen Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hepatit A ve E, el yıkama kurallarına uyulmadığı, besin hijyeninin yeterli olmadığı, tuvalet temizliğinin gereğince yapılmadığı şartlarda daha kolay bulaşır. Bilhassa ilkokullarda toplu yaşanılan yerlerde salgınlar yapar.” dedi.
Dr. Mamçu, Hepatit B ve C virüsünün bulaşma riskinin ise sıhhat çalışanında, virüsü taşıyan şahısların aile fertlerinde, kan transfüzyonu yapılan şahıslarda, damar yolundan ilaç bağımlılarında, diş tedavisi görenlerde, hemodiyaliz hastalarında ve çok eşli alaka yaşayanlarda daha fazla olduğunu aktardı.
Belirtilerin erken fark edilmesi yayılımın önlenmesi açısından çok önemli!
Hepatitten şüphelenilmesi yahut belirti görülmesi durumunda, sıhhat kuruluşunda yapılacak virüse mahsus kan testleri ile teşhis konulduğunu lisana getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Belirtilerin erken fark edilmesi ve hastaların tanınması sağlam şahıslara bulaşmayı engellemek ve yayılımın önlenmesi açısından çok kıymetlidir.” dedi.
Hepatit B ve C için mevcut tedavi usullerinden bahseden Dr. Mamçu, “Hepatit B ve C virüsünün çoğalmasını durduran yahut yavaşlatan, karaciğerin iltihaplanmasını ve hasarını azaltan ilaçlar kullanılır. Bunlar en az 1 yıl ve çoklukla daha uzun müddet günde bir sefer hap olarak alınır. Kronik Hepatit B enfeksiyonu tedavisinde hastanın durumuna ve virüsün yaygınlığına nazaran tedavi seçenekleri değişebilir. Takip ve tedavide en kritik nokta gerçek doktor tarafından hakikat vakitte ve hakikat ilaç(lar) ile tedaviye başlanması ve hastaların izlenmesidir. Gastroenteroloji yahut Enfeksiyon Hastalıkları klinikleri kronik hepatit hastalarını izler. Burada yapılan kıymetlendirme sonrası yeni kılavuzlara uygun olarak tedavi kararı verilir.” biçiminde konuştu.
Risk kümesindeki bireylerin aşılanmaları en kıymetli tedbir!
Hepatit A ve B aşılarının koruyuculuklarının son derece yüksek olduğunu vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Risk kümesindeki şahısların kesinlikle aşılanmaları en kıymetli önlemdir.” dedi.
Virüsün bulaşma yoluna nazaran hijyen tedbirlerinin de alınmasını öneren Dr. Mamçu, “Temizliğinden emin olunmayan çiğ besin ve su tüketiminden kaçınmak, sık sık el yıkamak ve inançlı cinsel bağ kurmak bulaşmayı önlemek açısından kafidir. Hepatit B ve C için bir diğerine ilişkin kan ve beden sıvılarına direkt temastan kaçınmak gerekir.” ihtarında bulundu.
Hepatit B aşısı ömür uzunluğu koruma sağlıyor!
T.C. Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk Devri Aşı Takvimine nazaran Hepatit B aşısının doğumda, Hepatit A aşısının ise 18 aylıkken yapıldığını kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Her iki aşı da fiyatsızdır. Hepatit B aşısı inançlı olup ömür uzunluğu muhafaza sağlar.” dedi.
Çocukluk çağında aşılanmamış ve yüksek bulaşma riski taşıyan şahıslara de aşı önerildiğini söz eden Dr. Mamçu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Hepatit A aşısı olmayan erişkinlerde hijyen açısından riskli bölgelere seyahat öncesi aşı yapılmalıdır. Aşı öncesi antikor testiyle bağışıklık durumu denetim edilebilir. Hepatit C, E ve D için aşı bulunmaz.
Hepatit B ve Hepatit C virüsü ile yaşayan bireyler, kan ve öteki beden sıvıları ile hastalığı diğerlerine bulaştırabileceğini bilmeli. Kan vermemeli ve korunmasız olarak (kondom kullanmadan) bağışık olmayan yahut aşılanmamış bireylerle cinsel münasebete girmemeliler. Panik göstermemeli, ama sistemli doktor kontrolünde olmalılar. Her 6-12 ayda bir karaciğer işlev testlerini yaptırmalılar. Alkol almaktan kaçınmalı, rastgele bir nedenle ilaç almak zorunda kalırsa bunu doktora danışmalılar.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
