İnme, beyne giden kan akımının tıkanma ya da kanama nedeniyle sekteye uğramasıyla ortaya çıkan acil bir hastalıktır. İnme dünyada önde gelen engellilik ve ömür kaybı nedenlerindendir. İnme, yalnızca inme yaşayan kişiyi değil ailesini ve etrafını de etkilediği için de ayrıyeten kıymetli bir rahatsızlıktır. İnmelerin %80’i tıkanma biçiminde, %15’i de kanama halinde olur. İnme süratli müdahale edilmesi gereken bir hastalıktır ve inme tedavisinde birinci 4,5 saatin ehemmiyeti çok büyüktür. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, inme ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Yüksek tansiyon ve şeker inmeye neden olabiliyor
İnme hastalığına neden olan muhakkak risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı değiştirilemeyecek risk faktörleri olarak isimlendirilmektedir. Yaş, cinsiyet, ailevi özellikler, ırksal özellikler değiştirilemeyen özelliklerdir. Ancak birtakım risk faktörleri denetim edilerek değiştirilebilmektedir. İnme geçirmeye neden olan en kıymetli hastalıklar; yüksek tansiyon, şeker, hastanın kan yağlarının yüksekliği ile ilgili olan hiperlipidemi denilen hastalıklardan kaynaklanabilmektedir. Ayrıyeten sigara kullanımı, çok alkol tüketimi, ömür haline bakıldığında hareketsizlik ve obeziteye yol açabilecek beslenme biçimleri de inmeye sebep olabilecek nedenlerin ortasında yer almaktadır. Bütün bu risk faktörleri denetim edilerek inmeyi önlemek mümkün olabilmektedir. Bir başka risk faktörü ise bilhassa yaşlandıkça daha sık görülen atriyal fibrilasyondur. Atriyal fibrilasyon kalpteki bir ritim bozukluğudur ve bu ritim bozukluğunun da vaktinde saptanıp tedavi edilmesi tekrar inmeleri tedbire açısından yaşlı şahıslar için ehemmiyet arz etmektedir.
Bu belirtiler varsa vakit kaybetmeden hastaneye gidilmeli
İnme gerçekleştiğinde ne yapılması gerekiyor sorusunun yanıtı öncelikle inme belirtilerinin bilinmesi ve buna nazaran hareket edilmesidir. İnmeden kuşku edilmesi gereken durumlar;
- Yüzde felç,
- Kol ve bacakta bir güçsüzlük yahut uyuşukluk,
- Görmede, istikrarda ya da konuşmada bir bozukluk (peltek konuşma, hiç konuşamama, konuşulanları anlamama vs.) halinde olabilmektedir.
Bu belirtiler görüldüğünde inme geçirildiğinden kuşku edilmesi gerekmektedir. Çoklukla halk ortasında bu tıp durumlarda bekleyince geçer fikri mevcuttur. Oysa inme hastalığı epey acil bir durumdur ve bu semptomlar fark edildiği an kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna ulaşmak gerekmektedir. Bilhassa bu stil durumlarda 112’yi arayıp bir ambulans aracılığıyla acil hastaneye gidilmesi tavsiye edilmektedir.
İskemik inmede birinci 4,5 saat çok önemli
İskemik inmenin tedavisi birinci 4.5 saat içerinde yapılabilmektedir. Pıhtı eritici denilmekte olan bu tedaviler bu kısıtlı müddet içerisinde yapıldığı için bu müddetler içerisinde hastaneye ulaşmak değerlidir. Ayrıyeten büyük damar tıkanmalarında damardan verilen tedavinin yanı sıra anjiografik formüllerle yapılan ve trombektomi denilen oradaki trombüsün anjiografik formüllerle çekilerek çıkarılması usulüyle de tedavisi mümkündür. Bu tedavilerde azamî kısmi durumlarda kimi hastalarda olmak şartıyla 24 saate kadar uzayabilmektedir. Fakat ekseriyetle birinci müdahale 6-8 saat ortasında yapılmaktadır. Münasebetiyle hastanın hastaneye ulaşması çok kıymetlidir. Bu tedavilerin akabinde hastaların bir kısmında hiç sekel kalmadan güzelleşirken bir kısım hastalarda da birtakım sekeller kalabilmektedir. Bunun akabinde fizik tedavi ve rehabilitasyon ile bu sekellerin giderilmesine yönelik tedavi programının başlaması gerekmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
