İNSÜLİN DİRENCİNE KARŞI TEDBİRİNİZİ ALIN
Son periyotlarda kilo veremeyen, şeker istikrarı bozulan pek çok beşerden ya da uzmanlardan insülin direncini sık sık duyuyoruz. Pekala nedir bu insülin direnci, nelere neden olur? Hayat biçimi değişiklikleri ile insülin direnci ile başa çıkabilir miyiz? Memorial Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Murat Hakan Terekeci, insülin direnci ve tedavi yaklaşımları hakkında bilgi verdi.
Pek çok hastalığa yer hazırlıyor
İnsülin, kandaki glikozun kaslara, yağ dokusuna ve karaciğer hücrelerine girmesine yardımcı olur. Böylelikle hücreler onu güç olarak kullanabilir yahut daha sonra kullanmak üzere depolayabilir. Bozulmuş insülin hassaslığı olarak da bilinen insülin direnci; kas, yağ ve karaciğerdeki hücrelerin insüline olması gerektiği üzere cevap vermemesiyle ortaya çıkar. İnsülin direnci süreksiz yahut kronik olabilir ve birtakım durumlarda tedavi edilebilir. Pankreasınız, hücrelerinizin insüline karşı zayıf reaksiyonunun üstesinden gelmeye yetecek kadar insülin üretebildiği sürece kan şekeri seviyeniz sağlıklı bir aralıkta kalacaktır. Hücreleriniz insüline karşı çok dirençli hale gelirse, bu durum kan şekeri düzeylerinin yükselmesine (hiperglisemi) yol açar ve bu da zamanla prediyabet ve Tip 2 diyabete neden olabilir. Tip 2 diyabetin yanı sıra obezite, kalp damar hastalıkları, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ve polikistik over hastalığı insülin direnci ile bağlantılıdır.
İnsülin direnci konusunda risk kümesinde olabilirsiniz
İnsülin direnci herkesi etkileyebilir, insülin direnci için diyabet hastası olmanıza gerek yoktur. İnsülin direnci süreksiz olabilir. Örneğin, kısa vadeli steroid ilaç kullanmak insülin direncine neden olabilir yahut kronikleşebilir. İnsülin direncine katkıda bulunan iki ana faktör, bilhassa göbek etrafında çok beden yağı ve fizikî aktivite eksikliğidir. Prediyabet ve Tip 2 diyabeti olan şahıslarda çoklukla belli seviyede insülin direnci vardır.
İnsülin direncinin belirtilerine dikkat!
İnsülin direnciniz varsa lakin pankreasınız kan şekeri düzeyinizi belirli bir aralıkta tutmak için insülin üretimini artırabiliyorsa rastgele bir belirti yaşamazsınız. Fakat bir mühlet sonra pankreas kan şekerini dengeleyecek insülini salgılayamazsa prediyabet ve akabinde da tip 2 diyabet gelişebilir.
İnsülin direncinin kaynağı önemli
Yaşlı beşerler insülin direncine daha yatkındır. Çeşitli faktörler ve şartlar değişen derecelerde insülin direncine neden olabilir. Bilim adamları, bilhassa göbek etrafında çok beden yağının ve fizikî hareketsizliğin insülin direncine katkıda bulunan iki ana faktör olduğuna inanıyor. Yüksek oranda işlenmiş, yüksek karbonhidratlı besinler ve doymuş yağlardan oluşan bir diyet, insülin direnciyle ilişkilendirilmiştir. Steroidler başta olmak üzere birtakım ilaçlar insülin direncine neden olabilir. Cushing hastalığı, akromegali, hipotiroidi üzere hormon hastalıkları da insülin direncine yol açabilir.
İnsülin direnci testi yaptırabilirsiniz
İnsülin direnci testi matematiksel bir formüldür. 8-10 saatlik açlık sonrası alınan kan şekeri ile açlık insülin seviyesi birbiri ile çarpılarak 405’e bölünür ve HOMA-IR denilen insülin direnci seviyesi ortaya çıkar. Çıkan sonuç 2,5 üzerinde ise bireyde insülin direnci var demektir. Bu testin yapılamadığı durumlarda, açlık kan şekeri 100-126 mg/dl ortasında olan yani bozulmuş açlık glisemileri olaylarında insülin direnci var olarak kabul edilir. Ayrıyeten 2 saatlik oral glukoz tolerans testi yapılan olaylarda 2. saat glukozunun 140-200 mg/dl ortasında olduğu glukoz tolerans bozukluğu hadiseleri da bu kümeye girer. İnsülin direnci varsa şahsa özel tedavi yolları ile bu durum denetim altına alınmalıdır.
İnsülin direncinden korunmak için ferdî tedbirlerinizi alın
İnsülin direncini azaltabilmek için karbonhidratı azaltıp liften güçlü besinlerden varlıklı beslenmek son derece değerlidir. Günlük 6-9 saat ortası uyku ve gerilimin azaltılması ekstra katkı sağlar. Bilhassa kilolu olan bireylerde fazla kiloların verilmesi direnci azaltır. Kırmızı-mor renkli meyve ve sebzeler, antioksidan özelliklere sahip bileşiklerden zengindir. Antioksidanlar, bedende iltihaba neden olan ziyanlı hür radikalleri yok ederler. Birçok çalışma, bilhassa lifli sebzelerden güçlü beslenmenin daha yüksek insülin hassaslığı ile kontaklı olduğunu bulmuştur. Trans yağları diyetinizden çıkarıp bunların yerine doymamış yağdan varlıklı besinler, Omega 3 ve 6 dan varlıklı besinler eklenmelidir.
Zerdeçal, tarçın, berberis vulgaris (karamuk), sarımsak, zencefil, yulaf, deve dikeni, karahindiba, enginar, çörek otu ve yaban mersini üzere şifalı bitkiler de insülin direnci üzerine olumlu katkı sunarlar. Ayrıyeten krom, bakır ve çinko destekleri de tekrar emsal tesir gösterebilir. Desteklerin kesinlikle bir tabip nezaretinde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
