İzmir Büyükşehir Belediyesi, yaşlı nüfusu giderek artan İzmir için İleri Yaş Hareket Planı hazırladı. Yaş almış bireylerin ömür kalitesini çok taraflı artırmayı amaçlayan plan, yaşlı yoksulluğuyla gayretten tedavi ve bakım hizmetlerine kadar pek çok başlığı içine alıyor. Lider Dr. Cemil Tugay, “İzmir’i hem sağlıklı ve etkin halde yaşlanmayı mümkün kılacak bir kent haline getireceğiz hem de kentte yaş almış bireylerin hepsini kucaklayacak ve her alanda destekleyecek bir sistem kuracağız” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili üniteleri ve kent paydaşlarının paydaşlığıyla hazırlanan İleri Yaş Aksiyon Planı, yaşlı bireylerin hayatını çok istikametli ele alarak hayat konforunu artırmayı hedefliyor. Aksiyon planı; yaşlı yoksulluğuyla çaba, tedavi ve bakım hizmetlerinin genişletilmesi, yaşlıların tecrübe ve birikimlerinden faydalanmak maksadıyla Tecrübe Paylaşım Ünitelerinin kurulması, kuşaklararası etkileşimi mümkün kılmak için Dijital Torun projesi, yaşlıların toplumsal karar alma süreçlerine iştirakini sağlamak için Yaşlı Meclisi ve emekliliğe ahenk çalışmaları üzere pek çok mevzu ve projeyi kapsıyor.
“Kamu siyasetleri, gereksinimlere karşılık verecek tekliflerden yoksun”
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, son 50 yıl içinde Türkiye’nin yaşlı nüfusunun yaklaşık 10 kat arttığını ancak Türkiye’deki kamu siyasetlerinin bu büyük demografik dönüşümün sonuçlarını öngören tekliflerden mahrum olduğunu belirtti. İzmir’in Türkiye’nin en yaşlı 6. büyük kenti olduğunu hatırlatan Lider Tugay, 2023 yılının sonu prestijiyle İzmir’de yaşlı nüfusun yüzde 12,8’e yükseldiğini söyledi. İzmir Kalkınma Ajansı tarafından yayımlanan İzmir İli Nüfus Projeksiyonu (2022-2050) çalışmasına nazaran yüzde 12,8’lik oranın 2030’da yüzde 15, 2042’de yüzde 20, 2050’de ise yüzde 23 olmasının beklendiğini söyleyen Tugay, yaşlı nüfusa yönelik kamu siyasetlerinin İzmir için daha da büyük bir değer arz ettiğini lisana getirdi.
“Artık daha da güçlüyüz”
Başkan Dr. Cemil Tugay, yaşlı nüfusun gereksinimlerinin belirlenmesi ve bu gereksinimlerin eşit, adil ve erişilebilir bir formda giderilmesinin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin asli vazifelerinden biri olduğunu vurguladı. Tugay, “İleri Yaş Aksiyon Planı ile belediyemizin faal ve sağlıklı yaşlanmaya ait çalışma ve planlamalarını daha da nitelikli hale getireceğiz. Hedefimiz, yaşlılık ile ilgili dünya standartlarını kentimize getirmek. Bu nedenle, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Yaş Dostu Kentler ve Topluluklar Global Ağı’na başvurduk, Aralık 2024 prestiji ile kabul edilmiş olacağız. Artık daha da güçlüyüz. İzmir’i hem sağlıklı ve faal biçimde yaşlanmayı mümkün kılacak bir kent haline getireceğiz hem de kentte yaş almış bireylerin hepsini kucaklayacak ve her alanda destekleyecek bir sistem kuracağız” dedi.
Yaşlı yoksulluğuyla mücadele
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından geliştirilen İleri Yaş Aksiyon Planı, pek çok başlığı kapsıyor. Yaşlı yoksulluğuyla çabayı de gündemine alan aksiyon planı, yaşlı sıhhati ve refahına odaklanan takviye programları yürütülmesini temel alıyor. Buna nazaran muhtaçlık sahibi yaşlı ve emeklilere yapılan Emekli Dayanışma Takviyelerinin kapsama alanı ve katkı ölçüsü artırılacak. Örneğin gereksinim sahibi yaşlı hemşehrilere sunulan hazır yemek üretim ve dağıtım hizmetinin kapsamı artırılacak.
Yaşlı Meclisi ve Üçüncü Yaş Üniversitesi
Yaşlıların toplumsal karar alma süreçlerine iştiraki, istihdam imkânlarının geliştirilmesi ve emekliliğe ahenk çalışmalarını da düzenlenecek. İleri yaş bireylerden oluşan “Yaşlı Meclisi” kurularak yaşlıların belediye hizmet ve karar alma süreçlerine iştiraki sağlanacak. Etkin ve sağlıklı yaş alma merkezleri artırılacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde 65 yaş üzeri bireyler için Üçüncü Yaş Üniversitesi faaliyete geçirilecek. Yaşlı hakları ile ilgili farkındalık çalışmaları, yaşlı güvenliği ile ilgili bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilecek.
Deneyim Paylaşım Üniteleri ve kültür sanat faaliyetleri
İstihdam alanlarında yaşlıların tecrübe ve birikimlerinden faydalanılması emeliyle Tecrübe Paylaşım Üniteleri, hobi kursları açılacak. Kaybolmaya yüz tutmuş ve kültürel bedeli olan mesleklere sahip yaşlılara, üretim ve gençleri eğitme fırsatları sunulacak. Yaşlı bireylerden oluşan kültür sanat çalışmaları teşvik edilecek.
Yaşlı bireylerin belediyeye ilişkin ören yerleri ve müzeleri ziyareti teşvik edilecek. Yeniden belediyeye ilişkin kültür sanat yerleri yaşlıların gereksinimlerine yanıt verebilecek ölçüde fiziki ve teknolojik standartlara sahip olacak biçimde düzenlenecek. Seyahat, cümbüş, kültür tipleri artırılacak.
Yaşlılar spor ve antrenmana teşvik edilecek
Yaşlı dostu rekreasyon alanlarının daha etkin kullanımı teşvik edilecek. Yaşlılarda zihinsel ve fizikî dayanıklılığı ve esnekliği artıracak ispata dayalı spor programları yaygınlaştırılacak. İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı spor salonlarında 65 yaş ve üzeri fakir yaşlılar için belirli kontenjanlarda indirimli yahut fiyatsız kullanım konusunda planlamalar yapılacak. Açık alan spor istasyonları yaygınlaştırılacak.
Dijital Torun Projesi
Kuşaklararası dayanışma ve bağlantının güçlendirilmesi emeliyle yaşlılar ile gençleri bir ortaya getiren proje ve çalışmalar desteklenecek. Huzurevlerinde kalan yaşlı bireylerle gençleri bir ortaya getirecek Dijital Torun Projesi yaşama geçirilecek. Kuşaklararası bağlantı farkındalık ve eğitim çalışmaları yapılacak. Yaşlı bireylerin bilgi ve tecrübesini aktarabileceği gönüllülük faaliyetleri teşvik edilecek.
Alzheimer ve Demans Evi/Dayanışma Merkezleri
İzmir’de yaşayan ve erişilebilir olan yaşlılar için tedavi-bakım-rehabilitasyon planları oluşturulacak. “Evde Bakım ve Rehabilitasyon Müşavere Kurulu” oluşturulacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı huzurevlerinin kapasitesi artırılacak. Alzheimer ve demans hastalarına gündüz bakım, rehabilitasyon ve eğitim hizmeti sunulacak, bakıcı yükünü kısmi olarak paylaşacak Alzheimer ve Demans Evi/Dayanışma Merkezleri açılacak. Gündüz günlük/saatlik bakım hizmeti sunacak bakım meskenleri hizmete sokulacak.
Evde Bakım hizmeti veren ilçe belediyesi ve öbür kurum, kuruluşlarla uyum sağlanacak. Hizmet başka ilçelere de yaygınlaştırılacak. Meskende Bakım Ünitesi ziyaret sıklığının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak. Eşrefpaşa Hastanesi bünyesinde hizmet veren palyatif bakım hizmetinin yapılacak yeni ek binalarla kapasitesinin artırılması sağlanacak.
İş birliği ve uyum sağlanacak
Eylem planı, ilgili bakanlık kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri ve ilçe belediyeleriyle iş birliklerinin geliştirilmesi emeliyle kurumlar ortası uyumu sağlayacak. “Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma ve Yaşlı Siyasetleri Müracaat Kurulu” oluşturulacak. “Yaşlı Hakları ve Politikaları” çalıştayı gerçekleştirilecek. Büyükşehir ve ilçe belediyeleri ortasında uyum ve hizmet optimizasyonu sağlanacak.
Yaşlı Data Sistemi ve İzmir Yaşlılık Atlası
İzmir’de yaşlılara yönelik hizmet ve gereksinimlerin tespiti yapılarak bir Yaşlı Data Sistemi oluşturulacak. İzmir Yaşlılık Atlası hazırlanacak.
Büyükşehir ve ilçe belediyelerin sunduğu meskende bakım ve küçük tamirat hizmetleri ile ilgili data tabanı daima güncellenecek. Toplumsal hizmet ihtiyacı olan ve gereksinimi karşılanmayan yaşlılarla ilgili hizmet çeşitliliği artırılacak.
İhtiyaca göre Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin personel ve altyapı iyileştirmesi yapılacak. Bağımlı yaşlıyı izleme ve takip için akıllı sistemler ve tele-takip sistemleri oluşturulmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek. Yaşlılara yönelik acil durum ve destek hattı kurulacak.
Yaşlı Dostu Şehirler ve Topluluklar Küresel Ağı
Eylem planı kapsamında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Yaşlı Dostu Şehirler ve Topluluklar Küresel Ağı’na dâhil olma başvurusu da yapıldı. Yaşlı dostu kent ve toplum çalışmalarını yürütmek için bir Koordinasyon Birimi kurulacak. Yaşlı dostu işletme/kurum uygulaması başlatılacak. Kent ve konut planlamalarında yaşlı dostu uygulamalara yer verilecek.
Yaşlılar için erişilebilir kent
Yaşlı bireylerin kent merkezinde ve kamusal yaşam alanlarında rahatlıkla kullanabileceği güvenli ve erişilebilir tuvaletler hizmete sokulacak. Kentsel dönüşümün, yaşlıların bulunduğu çevreden kopmadan, etkileşimi koruyacak şekilde yapılması sağlanacak. Kaldırım ve yol işgalleri ile yaya geçitlerinde işgal ve engellere karşı denetim sıklaştırılacak.
Yaşlı ihmal, istismar ve ayrımcılığı ile mücadele
Yaşlı bireylerle çalışan personele ve muhtarlara “yaşlı hakları, yaşlı ihmal, istismarı ve ayrımcılığı ile istismar ve ihmali bildirme yükümlülüğü” konusunda eğitim verilecek. Toplu taşıma sistemi ve araçlarında görevli personel, “yaşlı hakları ve yaşlı ile iletişim” konusunda bilgilendirilecek. Halka yönelik bilgilendirme ve farkındalık çalışması da yapılacak.
Afet ve acil durumlarda yaşlı hizmetleri
Acil durumlara ilişkin planlama ve uygulamaların yaşlı bireyleri de içermesi amacıyla Acil Afet Eylem Planı oluşturmaya yönelik çalıştay düzenlenecek. İzmir AFAD Eylem Planı’nda yaşlılara ilişkin yapılacaklar için öneriler sunulacak. İzmir Afet ve Acil Durumlar Eylem Planı’nın yaşlı dostu olmasına dikkat edilecek. Afet yönetimi ile ilgili kurul ve oluşumlarda yaşlı temsilcisi olması da sağlanacak.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
