Kanser dünya genelinde ve ülkemizde önemli bir sıhhat sorunu olmaya devam ediyor. Görülme yaygınlığı olarak 2. sırada yer alırken, mevt nedenleri ortasında birinci sıraya yükseliyor.
Yine dünya genelinde her yıl yaklaşık 18 milyon yeni kanser hadisesi tespit ediliyor ve her yıl yaklaşık 9,6 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ); 2030 yılında dünyada 27 milyon yeni kanser hadisesi ve 17 milyon kansere bağlı mevt gerçekleşeceğini öngörüyor. Ayrıyeten 2030 yılında kanserle yaşayan hasta sayısının da 75 milyona çıkması bekleniyor. Üstelik, 60 yaş ve üzerinde görülen kanserin, bilhassa gelişmiş ülkelerde, son yıllarda 40’lı yaşlardan itibaren daha yaygın görülmeye başlandığına dikkat çekiliyor. Genç yetişkinlerde görülen bu artışta genetik faktörlerin yanı sıra bilhassa fast food tüketimi üzere sıhhatsiz beslenme, hareketsiz ömür üslubu, alkol ve sigara kullanımı üzere yanılgılı beslenme ile ömür biçimi, obezite, hava kirliliği, kimyasal unsurlara maruziyet ile ziyanlı ultraviyole ışınları üzere etkenlerin rol oynadığı belirtiliyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, ölüm nedenleri ortasında birinci sırada yer alsa da aslında sağlıklı hayat usulü alışkanlıkları oluşturmanın ve sistemli sıhhat denetimleri yaptırmanın kanser riskini büsbütün ortadan kaldırmasa da kıymetli ölçüde azaltabileceğine işaret ederek, “Kanserden korunmada sigara içmemek ve alkol tüketimini sonlandırmak, tertipli idmana kıymet vermek, sağlıklı beslenmek ve tarama testlerini yaptırmak almamız gereken en değerli önlemlerdir” diyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, kanserden korunmak için dikkat etmemiz gereken 12 kuralı anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu!
Sigarayı çabucak bırakın!
Sigara, akciğer kanseri başta olmak üzere, en az 16 farklı kanserin gelişmesine neden olabilen değerli bir etken. Örneğin, yapılan bilimsel çalışmalar; akciğer kanserinin yüzde 90’ının sigara ve tütün eserlerine bağlı olarak geliştiğini ortaya koyuyor. Son yıllarda ülkemizde sigaraya yönelik düzenlemeler sayesinde artık akciğer kanseri oranlarında bir ölçü güzelleşme görülse de sigara içmenin oluşturduğu ziyanlar hâlâ büyük bir sorun olmaya devam ediyor Bunun nedeni ise sigaradaki ziyanlı kimyasalların bedenin hücrelerine ziyan vermeleri ve DNA’da değişikliklere yol açarak kanser gelişimine taban hazırlamaları. Dolayısıyla tütün eserlerinden büsbütün uzak durmanız, kansere karşı alacağınız en tesirli müdafaa usulünü oluşturuyor.
Günde en az 5 porsiyon zerzevat ve meyve tüketin
Günde en az 5 porsiyon zerzevat ile meyvenin yanı sıra tam tahıl ve sağlıklı yağlar içeren bir diyet benimsemek kanser riskini azaltabiliyor. İşlenmiş etler ve çok kırmızı et tüketimini sınırlamak da ehemmiyet taşıyor. Örneğin, kırmızı eti haftada en fazla 500 gram ile sonlandırın, bunun yerine balık ve tavuk üzere beyaz etleri tercih edin. Antioksidanlar ve lif açısından güçlü besinler da kanser riskini azaltmada yardımcı olabiliyor.
Haftada en az 150 dakika antrenman yapın
Haftada en az 150 dakika orta şiddette antrenman yapmak, örneğin tempolu yürümek kanser riskini azaltabiliyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, “Egzersiz yaparken kıymetli olan, ritmik nizamda olmasıdır, yani süreklilik arz etmesidir. Nizamlı fizikî aktivite obeziteyi maniler, hormon seviyelerini denetim eder ve bağışıklık sistemini güçlendirir” diyor.
İdeal kilonuzu koruyun
Çağımızın değerli bir sorunu olan obezite; göğüs, kalın bağırsak ve rahim kanseri üzere birtakım kanser tipleri için değerli bir risk faktörünü oluşturuyor. Obezite, bedende insülin ve östrojen üzere birtakım hormonların seviyelerinin artmasına ve enflamasyona neden olarak kanser riskini artırabiliyor. Bu nedenle, sağlıklı bir kiloda kalmak kanser riskini azaltabiliyor.
Alkol tüketimini sınırlayın
Alkol, yemek borusu ve pankreas kanseri üzere kimi kanserlerin gelişme riskini artırabilen bir faktör. Bunun nedeni ise hücrelerde genetik hasara yol açabilmesi ve bedenin bağışıklık sistemini zayıflatabilmesi. Hasebiyle alkol tüketimini sınırlamak riskin azalmasına yardımcı olabiliyor.
Tarama testlerinizi ihmal etmeyin
Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, kanserden korunmak için dikkat etmeniz gereken en kıymetli kurallardan birinin ‘düzenli denetim ve tarama testleri’ olduğunu belirterek, “Kanserin erken teşhisi ve kanser gelişimine neden olan lezyonların saptanması için tertipli sıhhat denetimlerini ve göğüs kanseri için mamografi, kolon kanseri ile rahim ağzı kanseri için taramaları yaptırmak epey önemlidir” diye konuşuyor.
Çevresel toksinlere dikkat edin
Çevresel toksinler, kanser gelişimine katkıda bulunabilen ziyanlı hususlardır. Bu toksinler, hem doğal kaynaklardan hem de insan imali eserlerden gelebiliyor ve ekseriyetle havada, suda, besinlerde yahut etrafımızdaki çeşitli yüzeylerde bulunabiliyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, çevresel toksinlere maruz kalmanın DNA hasarına ve enflamasyona yol açarak kanser riskini artırabildiği ikazında bulunuyor ve “Asbest, kurşun, cıva, arsenik, pestisistler ile havada bulunan kirlilik üzere etkenler çevresel toksinlerdendir. Kanserden korunmak için, mümkünse bu toksik unsurlardan kaçınmak ve çalışma şartlarının uygunlaştırılması önemlidir” diyor.
Aşılarınızı kesinlikle yaptırın
Bazı kanserler virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar sonucu gelişiyorlar. Hasebiyle bu çeşit kanserlerin önlenmesi için enfeksiyonların engellenmesi yaşamsal ehemmiyet taşıyor. Aşıların bu virüslerin yol açtığı enfeksiyonları önleyerek kanser riskini azaltabildiğini belirten Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Arıcan, “Örneğin; HPV (Human Papilloma Virüs) aşısıyla rahim ağzı kanseri ile oral kanserlerden ve Hepatit B aşısıyla da karaciğer kanserinden korunmak olasıdır” bilgisini veriyor.
Güneşe çıkarken korunun
Güneşin ziyanlı ışınlarına çok maruz kalmak cilt kanseri riskini artırıyor. Güneşin ultraviyole ışınları, cilt hücrelerine ziyan vererek kanser gelişimine neden olabiliyor. Güneşe çıkmadan evvel güneş esirgeyici krem kullanmak, şapka takmak ve güneş altında fazla kalmamaya itina göstermek, cilt kanserinden korunmada büyük kıymet taşıyor.
İşlenmiş, tuzlu ve çok pişirilmiş besinler tüketmeyin
Kanserden korunmak için işlenmiş etler, tuzlu ve çok pişirilmiş besinler ile sıcak içeceklerden kaçınmanız çok kıymetli. Zira, işlenmiş etler nitrat ve nitritler, yüksek tuzlu besinler ve çok pişirilmiş yiyecekler, bilhassa de kararmış etler akrilamid ve poliaromatik hidrokarbonlar üzere kansere neden olan hususlar salgılayarak, sıcak içecekler de enflamasyona neden olarak, bilhassa mide ve yemek borusu kanseri riskini artırabiliyor.
Genetik faktörler ve aile geçmişinizi sorgulayın
Ailenizde kanser hikayesi varsa, hekiminizden genetik testler ve tarama testlerini hangi sıklıkta yaptırmanız gerektiği konusunda bilgi almanız değer taşıyor.
Aşırı gerilimden kaçının
Tartışmalı bir husus olsa da kronik gerilim bağışıklık sistemini zayıflatabiliyor, sigara ve alkol kullanımı üzere hayat stilinde değişikliklere neden olabiliyor ve bunun sonucunda kanserin gelişme riskini artırabiliyor. Gerilim idaresi teknikleri, meditasyon ve gevşeme usulleri kanser riskini azaltmada yarar sağlayabiliyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
