İnsanların keyifli olmasının önündeki manileri pahalandıran Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesinden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı dilekleri ortasında yer alır. Bununla birlikte birden fazla vakit en güç elde edilendir de.” dedi. Mutluluğun önündeki manilerden birinin, mutluluğun kesintisiz bir olumlu hisler zinciri olduğu beklentisiyle ilgilidir olduğunu söyleyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Eğer korkuları mutluluksa, beşerler çoklukla yanlış şeylerin peşinden koşarlar.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi İdeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Özdemir, insanların keyifli olmasının önündeki mahzurları ele aldı.
Mutlu beşerler daha üretken olma eğilimindeler
2023 yılının başında New York Times’ın, okuyucularının memnunluğunu artırmayı amaçlayan “Yedi Günlük Memnunluk Mücadelesi” başlıklı bir yazı dizisi yayımladığını anlatan Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Ünlü bir gazetenin neden keyifli olmayla ilgili bu kadar uzun ve detaylı bir araştırma yazısı hazırladığı merak edilebilir. Fakat yanıt açık ve net: Memnunluğu takip etmek, hayatın manasını bulmamıza, gerilimi azaltmamıza ve daha sağlıklı bir hayat sürmemize yardımcı olabilir. Dahası keyifli bireyler, daha müspet bağlantılara sahip olma eğilimindedirler ve genel hayat tatminleri daha yüksek olur. Bu nedenle memnunluğu takip etmek, ferdî ve toplumsal seviyede daha âlâ bir hayat kalitesi ve güzel oluş hali sağlama potansiyeline sahiptir. Keyifli beşerler tıpkı vakitte daha üretken olma eğilimindedirler ve hayatlarını daha olumlu bir halde etkileyebilirler. Sonuç olarak, bireylerin keyifli olması ferdî ve toplumsal memnunluğu artırabilir ve daha tatmin edici bir hayat sunabilir.” dedi.
Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı istekleri ortasında yer alır
“Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı istekleri ortasında yer alır. Bununla birlikte birçok vakit en güç elde edilendir de.” diyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, Dr. Ben-Shahar’ın onlarca yıldır memnunluk konusuna kendini adadığını, çok satan kitaplar yazarak, memnunluk üzerine dersler verdiğini söz ederek, Dr. Ben-Shahar’ın “Sadece iki tıp insan acı verici hisler yaşamaz: psikopatlar ve meyyit insanlar” dediğini söz etti.
Dr. Tal Ben-Shahar’a nazaran mutluluğun “kişinin bütünsel yeterli oluşu” manasına geldiğini lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluk, hayatın karmaşıklıklarını kabul etmeyi ve bu zorluklardan gelişim fırsatları yaratmayı içerir. Dr. Ben-Shahar, sürekli mutlu olanların peşinde koşmak yerine, daha eşsiz bir yaklaşım olan ‘psikolojik büyüme sistemimizi güçlendirmeyi’ öneriyor.” diye konuştu.
Mutluluk nedir?
Prof. Dr. İbrahim Özdemir, memnunluk konusundaki görüşlerini şöyle açıkladı:
“Benim görüşüme nazaran memnunluk beş ögeden oluşur: manevi olarak uygun oluş (anlam ve amaç), fizikî yeterli oluş (beslenme, antrenman, uyku), entelektüel uygun oluş (merak, derin öğrenme), ilişkisel düzgün oluş (başkalarıyla geçirilen kaliteli vakit; nezaket ve cömertlik) ve duygusal güzel oluş (acı veren hisleri kucaklamak; olumlu hisler geliştirmek). Bu beş ögenin birbirine bağlı bir toplamı olarak memnunluk, zevk almaktan çok daha fazlasıdır.” dedi.
Aristoteles’in de belirttiği üzere, mutluluğun hayatın sonuncu gayesi olduğunu da lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bu da gündelik hayatımızı nasıl geçireceğimize, nihayetinde bizi daha keyifli edeceğini düşündüğümüz şeylerin taraf verdiği manasına gelir. Bu uygun ya da berbat bir şey değildir. Doğanın kanunu üzere basitçe böyledir. Örneğin dünyadaki açlığı ortadan kaldırmak üzere kıymetli bir gaye için yorulmadan çalışan beşerler bile bunu, yaptıkları işi manalı buldukları için yaparlar. Mana, mutluluğun bir ögesidir.” biçiminde konuştu.
Mutlu olmamızın önünde ne mahzur var?
“Mutluluğun önündeki mahzurlardan biri, mutluluğun kesintisiz bir olumlu hisler zinciri olduğu beklentisiyle ilgilidir. Aslında bu beklenti insanların memnunluğu tatmasını mahzurlar. Bunun nedeni, acı veren hislerin onları reddettiğimizde ortadan kalkmamasıdır. Yalnızca daha da güçlenirler.” diyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, şöyle devam etti:
“İkinci pürüz ise memnunluğu muvaffakiyet ile eş tutmakla ilgilidir. Mutluluğun para, şöhret yahut övgü üzere muhakkak amaçlara ulaşarak elde edilebileceğine dair yaygın bir inanç vardır. Beşerler sonunda muvaffakiyete ulaştıklarında otomatik olarak memnun olacaklarını düşünme eğilimindedirler. Halbuki durum bu türlü değildir. Münasebetiyle, şayet korkuları mutluluksa, beşerler çoklukla yanlış şeylerin peşinden koşarlar.
Üçüncü mani ise insanların mutluluğun peşinden koşma biçimleriyle ilgilidir. Pek çok nedenden dolayı memnun olmak isteriz. Ne de olsa bize daima olarak mutluluğun sıhhatimiz, münasebetlerimiz ve iş sonuçlarımız için âlâ olduğu söylenir. Ayrıyeten memnun olmak yeterli hissettiriyor!”
Mutluluğun peşinden gitmenin en âlâ yolu nedir?
Mutluluğun peşinden direkt koşmanın insanlara ziyan verebildiğini kaydeden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluğun peşinden dolaylı olarak koşmak ise onu metaforik renklerine ayırarak refahımıza katkıda bulunabilir. Bizim için manalı olan şeylere daha fazla vakit ayırmak, bir meditasyon pratiğine başlamak, idman yapmak, düzgünlük yapmak, yeni bir şeyler öğrenmek ya da sahip olduklarımız için minnettarlığımızı tabir etmek, mutluluğun peşinden gitmenin dolaylı yollarıdır. Memnunluk birçok vakit harika bir fikir üzere görünebilir. Halbuki bölüşür ve fethedersek çok daha fazlasına ulaşabiliriz.” dedi
Mutlu olmak istiyorsanız makul bir şeyi elde etmelisiniz bildirisi pazarlanıyor
“Mutluluk hakkında neden bu kadar yanlış bilgilendiriyoruz?” sorusuna da cevap veren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bunun nedeni, yakın etrafımız, medya, reklamlar ve ferdî gelişim kitapları tarafından bize sunulan yanlış hikayelerdir. Sıklıkla pazarlanan bildiri şudur: Memnun olmak istiyorsanız muhakkak bir şeyi (örneğin bir eş, iş, mal mülk, para) elde etmelisin. Bu memnunluk modeli, eksikliğini duyduğunuz şeyi elde etmenize dayanır ve bu eksikliği doldurmanız koşuluyla daima memnunluk vaat eder. Bu yanlış inançlar, keyifli olmak için hakikaten ne gerektiğini yanlış yorumlayarak bizi yoldan çıkarır.” dedi.
Mutluluğu geliştirmek için çok çalışmak gerektiğini kabul etmek önemli…
Mutluluk için gerekenlere de vurgu yapan Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Birincisi, ne bekleyebileceğimiz konusunda daha alçakgönüllü olmak. İkincisi, memnunluğu geliştirmek için çok çalışmak gerektiğini kabul etmek. Beşerler çoklukla mutlulukta ustalaşmak için bir kitap okumanın ya da bir atölye çalışmasına katılmanın kâfi olduğunu düşünür. Meğer piyano çalmayı ya da tenis oynamayı öğrenmek isteyen biri, bu hususta bir kitap okumanın onu kusursuz bir müzisyen ya da atlete dönüştüreceğine inanır mı? Hayır.” formunda konuştu.
Mutluluğun keşfedilebilecek üç düzeyi var…
Mutluluğun keşfedilebilecek üç düzeyi olduğunu lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “İlk düzey kozmik seviyedir. SPIRE ögeleri (Ruhsal, Fizikî, Entelektüel, İlişkisel ve Duygusal) üniversaldir. Tarih boyunca her yerde beşerler, hayatta kalmanın bir mana ve maksat hissine muhtaçlık duymuştur. Hareket etmek, beslenmek, öğrenmek ve merak etmek, hepimizin paylaştığı temel gereksinimlerdir. İkinci olarak kültürel seviyesi göz önünde bulundurmalıyız. İnsan tecrübesinin kozmikliğini kabul ettikten sonra, bilhassa memnunluk verici uygulamalar önerirken, kültürel farklılıkların dikkate alınması değerlidir. Son olarak şahsî seviye vardır. Tıpkı kültürde, hatta birebir ebeveynler tarafından yetiştirilen iki kişi bile radikal biçimde farklı olabilir. Bu üç seviye de insan memnunluğunu anlamak için kıymetlidir.” dedi.
Seyahat etmek, kendimizi tanımak için fırsat sunar
Nasıl memnun olunacağı konusunda başka kültürlerden de öğrenileceklerin olduğuna işaret eden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Seyahat etmek, kendimizi tanımak, kozmik olanı keşfetmek ve farklılıklardan ders çıkarmak için bir fırsat sunar. Seyahat bizi yeni şeyler denemeye teşvik eder. Bu, yemek için olduğu kadar var olma ve düşünme biçimleri için de geçerli.” halinde konuştu.
Prof. Dr. İbrahim Özdemir, memnunluk konusunda çıkarılacak dersleri de “Mutluluk, şayet onu ögelerine ayırabilirsek, insanların daha çok ulaşabileceği bir şey olabilir. Memnunluk ruhen, bedenen, zihnen, münasebetler açısından ve duygusal olarak farklı ögelerden oluşur. Tahminen de mutluluğun peşinden gitmenin en düzgün yolu dolaylı yoldan gitmektir. Yani onu aramamaktır.” biçiminde sıraladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
