İstanbul’da 46 ülkeden bini aşkın iştirakçi ile gerçekleşen milletlerarası Breastanbul Konferansı’nda ele alınan hususlardan biri “Palyatif Bakım süreci” oldu. Göğüs kanseriyle ilgili tüm bilim kollarından uzmanların en yeni bilgileri aktardığı, Breastanbul Konferansı’nın düzenleyicilerinden biri olan Pembe İzler (Pİ) Bayan Kanserleri Derneği, Palyatif Bakım konusunda yaşanan meseleler ve tahlil yollarını içeren “Son Veda: Dünyadan Huzurla Ayrılmak” başlıklı bir oturum düzenledi. Dr. Rüya Atlıbatur moderatörlüğünde yapılan oturumun uzman konukları; Palyatif Tıp konusunda önde gelen Berlin, Charité Üniversite Hastanesi’den Geriatri Kısım Koordinatörü, Geriatri ve Palyatif Tıp Uzmanı Dr. Volkan Aykaç, İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem ve Klinik Psikolog Dr. Duygu Çap Kurşun oldu. Palyatif bakım sürecinde yaşanan zorluklar, hasta ve hasta yakınlarının hakları, bu süreçte yaşanan ruhsal durum üzere sıhhat gündemine az gelen birçok hususun ele alındığı oturum, izleyiciler tarafından ilgiyle karşılandı.
“Palyatif takviye, hastaya teşhis konulduğu andan itibaren verilmeli”
Berlin, Charité Üniversite Hastanesi, Geriatri ve Palyatif Tıp Tabibi, Geriatri Kısım Koordinatörü Dr. Volkan Aykaç, “Tıbbi Açıdan Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, kanser hastalarının tedavisinde palyatif tıp dayanağına ne vakit gereksinim olduğu konusunda bilgi verdi. Dr. Aykaç; “Palyatif Tıp genel olarak, hastanın son devrinde, hayata veda ederken muhtaçlık duyulan bir alan üzere algılanıyor, biliniyor. Bu algı, tüm dünyada neredeyse bu türlü. Evet, hastanın son periyodunda, ağrısız ve rahat bir süreç yaşanmasına takviye oluyoruz. Fakat herkes bilir ki, kanser multidisipliner bir hastalıktır ve çok sayıda uzmanın bir ortada hasta için çalışması gerekir. İşte bu uzmanlardan biri palyatif tıp uzmanları olmalı. Hastaya kanser teşhisi konulduğu andan itibaren, farklı tıp alanlarından uzmanların ortasında palyatif tıp uzmanları da bulunmalı ki, hastanın tedavi sürecine kendi alanlarından takviye olabilsinler” dedi.
“Palyatif bakım sürecinde hak sahiplerinin kim olduğu konusunda düzenleme, mevzuattaki çelişkili kararlar dikkate alınarak yine düzenlenmelidir.”
İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uygar Hukuk Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem, “Hasta Hakları açısından Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, palyatif bakımın Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Adap ve Temelleri Hakkında Yönerge ile düzenlendiğini; fakat yönergedeki düzenleme ile Türk Uygar Kanunu’ndaki birtakım kararların çelişki yaratabileceği, bu çelişkilere açıklık getirilmesinin değerli olduğunu belirterek şunları söyledi;
“2015 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından palyatif bakım ile ilgili bir yönergenin düzenlenmesi, günümüzde kıymet arz eden bir durumun yasal düzenlemesi olması açısından pahalı. Lakin yönergede, hasta, hastanın aile bireyleri ve hastanın yasal temsilcisi ortasında yaşanacak uyuşmazlıklar halinde sorumlu doktorun, böylesine kıymetli bir hususta kimin beyanını temel alması gerektiği hususu karışıklığa yol açmaktadır. Süratli karar alınması gereken hallerde sorumlu hekimin vereceği bu kararı etkileyecek beyanın kime ilişkin olması gerektiği hususu, yönerge metni incelendiğinde kimi durumlarda Türk Uygar Kanunu’nun velayet ve vesayet hallerine ait düzenlemeleri ile çelişki yahut karışıklık yaratmaktadır. Münasebetiyle uygulamada karşılaşılabilecek zorluklar nazara alındığında aile bireyleri tabirinden ne anlaşılması gerektiği, hasta ile aile bireyi ortasında hasımlık olması halinde aile bireyine kelam hakkı tanınmasının kimi durumlarda hastaya ziyan verici sonuçlara yol açabileceği; yasal temsilcinin bulunmasının doktor açısından her vakit kolay olmaması vb. taraflarıyla yönergenin geliştirilmeye açık olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda, bilhassa yurt dışında da kabul edilen ‘Hasta Vasiyeti’nin değeri irdelenmeli; öte yandan da bu vasiyetnamenin düzenleme formunun nasıl olacağı, ileride bireyin hasta olması halinde palyatif bakım yönergesinde sayılan aile üyelerinin hangisinin beyanına öncelik verilmesi gerektiğinin düzenlenebilmesi/tercihe husus edilmesi; bunun hududunun çizilmesi, yasal temsilcinin mahkeme kararıyla alınan bir yasal temsilci olup olmadığının aranması irdelenmesi gereken en önemli konular olarak karşımıza çıkmaktadır”
“Kanser hastalarının ve bakımı sağlayan bireylerin ruhsal açıdan çeşitli muhtaçlıkları oluyor”
Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun ise “Hayatın Son Kısmıyla Yüzleşmek: Ruhsal Bakış Açısı” başlıklı konuşmasında palyatif bakımı psikoloji istikametiyle mercek altına aldı. Palyatif devirde kanser hastalarının psikolojisi ile ilgili şunları söyledi:
“Palyatif bakım hastalarında; ömür kalitesinin düşmesi, ruhsal kasvet, depresyon, anksiyete, intihar, yas, vefat korkusu, varoluşsal telaşlar ve yalnızlık üzere çeşitli durumlar kelam konusu olabiliyor.
Hastaların bu devirde duygusal ve toplumsal dayanak, mevcut ruhsal sorunların medikal ya da psikoterapilerle sağaltılması, hakikat bilgilendirilme, karar süreçlerine dahil edilme, bakım verenleriyle münasebetlerinin güçlendirilmesi ve mevt hakkında konuşmak için uygun alanın sağlanması üzere muhtaçlıkları oluyor”
Hastaların yanı sıra hastaya bakım verenlerin de bu periyotta çeşitli sıkıntılar yaşadığına dikkat çeken Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun “Palyatif bakım sürecinden etkilenen başka şahıslar,‘görünmez kahramanlar” olarak nitelendirilebilecek bakım verenlerin ise emsal formda duygusal ve toplumsal dayanak ağlarına, ruhsal sorunlarının mümkün mertebe tedavi edilmesine, öz bakımlarına yönelik katkı sağlanmasına, hakikat bilgilendirilmeye ve mevti kabul sürecinde desteklenmeye muhtaçlıkları olduğu göz önüne alınmalıdır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
