Erken teşhis ve tedaviler ile denetim altına alınabilir olsa da farkındalık eksikliği, geç teşhis edilmesi ve müdahale edilmemesi durumunda sepsisin ömür kaybıyla sonuçlanabilen karmaşık bir durum olduğunu söyleyen Ağır Bakım Uzmanı Prof. Dr. Sibel Temür, tüm dünyada her 5 mevtten 1’inin sepsis nedenli olduğunu vurguladı. Her yıl yaklaşık 11 milyon insanın hayatına mal olan bu meseleyle çabada bağışıklık sisteminin kritik bir kıymete sahip olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Temür, “Her enfeksiyon sepsis değil lakin bağışıklık sisteminin güzel çalışmadığı bireyler ve şartlarda sepsis riski artmaktadır.” dedi.
Sepsis, enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin sistemsiz cevabı sonrası gelişen organ işlev bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Sepsisin yalnızca sıhhat sistemleri üzerinde değil, tıpkı vakitte ülkelerin ekonomileri açısından da büyük bir maliyet oluşturduğuna işaret eden Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Ağır Bakım Sorumlu Prof. Dr. Sibel Temür, dünya genelinde her geçen yıl artarak sürdürülen sepsis farkındalığı çalışmalarıyla hem hastalık hem de ömür kaybı oranlarının düşürülmeye çalışıldığını anlattı.
HER YIL YAKLAŞIK 50 MİLYON ŞAHISTA SEPSİS GELİŞİYOR
Durumun ciddiyetine işaret etmek ismine global datalar hakkında bilgi veren Prof. Dr. Temür, şunları anlatı: “Dünyada ortalama 2,7 saniyede bir kişi sepsis nedeniyle hayatını kaybediyor. Bunun yanında her yıl yaklaşık 50 milyon şahısta sepsis geliştiği biliniyor. Ağır bakım ünitesine (YBÜ) kabul edilen hastaları yüzde 30-50’si sepsis yahut septik şok nedeniyle tedavi edilmektedir Hastalığı değerli kılan bir başka öge da sağ kalan şahısların yaklaşık yüzde 50’sinin ömür uzunluğu farklı fizikî ya da ruhsal sıkıntılarla boğuşmak durumunda kalmasıdır.”
HER YAŞTA ORTAYA ÇIKIYOR, TÜM ENFEKSİYONLAR RİSK OLUŞTURUYOR
Sepsisin her yaşta ortaya çıkan bir sorun olmakla birlikte olayların büyük çoğunluğunu bağışıklık sistemi şimdi gelişmemiş çocukların, bağışıklık sistemi yeterli çalışmayan ileri yaşlıların, kronik hastalıkları olanların oluşturduğunu hatırlatan Prof. Dr. Temür, “COVID 19 pandemisinin de dünya genelinde hadiselerin artmasına neden oldu. Sepsis, sadece ağır bakım ünitelerindeki hastaları değil, farklı enfeksiyonlar yaşayan bireylerde de gelişebilir. Münasebetiyle bağışıklık sistemi zayıf olanlar, yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalıkları olan şahıslar sepsis gelişme açısından da risk altındadır.” diye konuştu.
ALTIN SAATLER HAYATİ DEĞERE SAHİP
Ateş, titreme, ateşe karşın hastanın üşüme hissi yaşaması, dinlenme halinde bile kalp atışının artması, süratli nefes alıp verme ve nefes darlığı, halsizlik, zihinsel bulanıklık, şuur kaybı, tansiyon düşüklüğü üzere belirtilerin sepsise işaret ettiğini söyleyen Prof. Dr. Temür, “Ancak bu şikayetler başlangıçta öbür enfeksiyonlara ya da hastalıklarla benzerlik gösterdiği için erken evrede teşhis koymak güçleşebiliyor. Geciken teşhis doğal olarak tedaviyi ve hastalık sürecini de zorlaştırıyor.” dedi.
Ancak hastalığın çok süratli formda kötüleşebileceğini bu nedenle de “altın saatler” in kritik kıymete sahip olduğunun altını çizin Prof. Dr. Temür, sözlerine şöyle devam etti: “Zamanında müdahale edilmezse, birkaç saat içinde hasta kritik duruma gelebilir. Bu nedenle şayet kişi süratlice kötüleşiyorsa ya da belirtilerin birkaçı birden görülüyorsa yahut hasta süratli bir şuur kaybına neden oluyorsa kesinlikle acil müdahale gereklidir. Bazen enfeksiyon bazen organ işlev bozukluğu ön planda olabilir. Ön planda görülen belirtiye nazaran öteki odak oluşturan durumlar süratle araştırılmalıdır. Erken ikaz sistemlerine ilişkin fizyolojik kıymetlerde olumsuz değişimler çok acil alarm olarak kabul edilmelidir.”
Prof. Dr. Sibel Temür, “Belirtilerin genel ve bilinmeyen olmasının yanısıra, hastanın durumu hafife alması, belirtilerin süratli değişmesi, bireyden şahsa farklı şikayetlerin olması ve sepsis konusunda farkındalığın az olması üzere nedenlerin sepsis teşhisinin gecikmesine neden olan etkenler ortasında yer alıyor.” diye konuştu.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ SEPSİSİN ORTAYA ÇIKMASINDA VE İLERLEMİSNDE KRİTİK DEĞERE SAHİP
Bağışıklık sistemi, sepsisin ortaya çıkmasında ve ilerlemesinde kritik bir rol oynadığına işaret eden Prof. Dr. Temür, konuya şöyle açıklık getirdi: “Bağışıklık sistemi, hem sepsisin ortaya çıkmasında hem de sorunun ilerlemesinde kritik bir kıymete sahiptir. Şöyle ki, sepsis bedenimizin enfeksiyonlara karşı çok reaksiyon vermesiyle başlar. Bu reaksiyonla birlikte organlara ziyan verebilir. Birebir vakitte bağışıklık sisteminin zayıflaması, enfeksiyonların denetim altına alınamamasına ve mevt riskinin artmasına yol açar. Güçlü bir bağışıklık sistemi, enfeksiyonlara karşı daha tesirli bir müdafaa sağlar ve sepsis gelişme riskini azaltır. Lakin çok sistemsiz bir bağışıklık karşılığı, bilhassa sepsisin ilerleyen evrelerinde bedene ziyan verebilir dolanım bozukluğu ve çoklu organ yetmezliklerine yol açabilir. Bu nedenle, bağışıklık sisteminin istikrarlı ve uygun karşılık vermesi, sepsisin denetim altında tutulması ve başarılı bir düzgünleşme için hayati ehemmiyet taşır. Hem güçlü bir bağışıklık sistemi hem de bu sistemin enfeksiyonlara istikrarlı bir karşılık verebilmesi, sepsisle gayrette kritik bir rol oynar.”
EL HİJYENİNİ DİKKAT EDİN, GEREKSİZ ANTİBİYOTİK KULLANMAYIN
Prof. Dr. Sibel Temür son olarak ferdi yapılabilecekler için ‘Kış öncesi enfeksiyon ve bulaşların başladığı bu aylarda el hijyenine dikkat edilmeli, kalabalık kapalı ortamlarda uzun periyodik kalınmamalı, düzgün havalandırma yapılmalı, pak hava şartlarında bulunulmalı ve en değerlisi direnç gelişimini önlemek için gereksiz ve uygunsuz antibiyotik kullanılmamalı. Tüm bunlar siz ve sevdikleriniz için gözetici olacaktır’ dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
