Sosyal medyada anonimliğin küme davranışıyla birleşince, bireylerin içsel hudutlarının ortadan kalkabildiğini ve bireylerin normlardan bir özgürleşme yaşayabildiğini lisana getiren İrtibat uzmanı Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, “Bu durum, şiddet içeren ve saldırgan davranışlara yol açabiliyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İrtibat (İngilizce) Kısım Lideri Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, toplumsal medyada yaşanan toplumsal linç ve çevrimiçi saldırganlık olgusunu kıymetlendirdi.
Bireyler bir kümeye dâhil olduklarında daha farklı davranabiliyor
Bireylerin bir kümeye dâhil olduklarında daha farklı davrandıklarını, bilimsel olarak uzun müddettir bilinen ve üzerinde çalışılan bir bahis olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, “Kişiler bir kümenin üyesi olarak hareket ettiklerinde, kimlik meçhullüğü yaşayarak içsel kısıtlamalarını gevşetebiliyor, kümeyle özdeşleşebiliyor ve kendileri için tipik olmayan davranışlarda bulunabiliyorlar. Benzeri bir durum, çevrimiçi irtibatta de ortaya çıkabiliyor. Günümüzde beşerler sırf fizikî olarak değil, çevrimiçi olarak da bir ortaya gelerek kümeler oluşturabiliyor ve birlikte hareket edebiliyorlar. Ayrıyeten toplumsal medya, bireylere kimliklerini açıklamadan, bir öteki deyişle anonim kalarak temas kurma imkanı da sunuyor. Bu anonimlik ve küme davranışı birleşince, bireylerin içsel sonları ortadan kalkabiliyor ve şahıslar normlardan bir özgürleşme yaşayabiliyor. Bu durum, şiddet içeren ve saldırgan davranışlara yol açabiliyor.” dedi.
Anonimliğin tehlikeli yüzü!
Bireylerin çevrimiçi ortamda günlük ömürlerinden daha farklı davranışlar sergilemelerinin; anonimlik, küme içerisinde olduğu üzere kimlik belirsizliğinin ortaya çıkması, bireylerin kendilerini nasıl temsil ettikleri ve diğerlerinin kendilerini nasıl gördüğünü daha az önemsemesi üzere durumlardan kaynaklandığını anlatan Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, “Tüm bunlar içsel kısıtlamaların daha az devrede olmasına neden oluyor. Çevrimiçi disinhibisyon (dürtüsel davranışlar) tesiri kavramı bu noktada devreye giriyor. Bu tesir, insanların çevrimiçi davranışlarında kendilerini daha az kısıtladığını anonimlik, görünmezlik, asenkronluk üzere çeşitli faktörlerle açıklıyor. Bu durum, bireylerin hem olağanda kendileri hakkında bilinmeyen tutacakları bilgileri daha fazla paylaşmaları, hem de daha fazla kaba ve saldırgan davranışlar göstermesi ile sonuçlanabiliyor.” halinde konuştu.
Anonimlik öz kontrolün azalmasına neden oluyor
Çevrimiçi anonimliğin bireylerin öz kontrolünü büyük ölçüde etkilediğine de vurgu yapan Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, “Çalışmalar, anonimliğin kimlik meçhullüğü ilebirlikte şiddet içeren, saldırgan davranışları ve hasebiyle linç ve siber zorbalığı teşvik ettiğini gösteriyor. Siber zorbalık ile anonimlik ortasında kıymetli bir ilgi olduğunu görüyoruz. Örneğin anonim ve anonim olmayan yorumları karşılaştırılınca, anonim yorumların daha fazla nefret, kabalık ve önyargı içerdiğini gösteren araştırmalar bulunuyor. Kısaca anonimlik; azalan sorumluluk, davranışların sonuçlarını göremiyor olmak, öz kontrolün azalması, münasebetiyle içsel kısıtlamaların gevşemesi ile birlikte kimlik meçhullüğü oluşmasına sebep oluyor.” diye konuştu.
Çevrimiçi linçin önemli sonuçları
Çevrimiçi ortamda gerçekleşen linç ve siber zorbalıktaki en değerli noktalardan birinin, kaçmanın çok güç olması olduğunu da kaydeden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, şöyle devam etti:
“Örneğin, saldırgan davranışlardan meskene gidip kurtulmak mümkün değildir. Bir kıymetli faktör de potansiyel izleyicinin genişliğidir. Ayrıyeten bireyler, çevrimiçi ortamda gerçekleşenlerin güya gerçek hayatta gerçek bir sonucu olmuyor üzere bir algıya sahip olabiliyorlar ve karşılarındakine verdikleri ziyanı fark etmeyebiliyor. Zorbalığı yapan kişinin davranışlarının daha az farkında olması, empati yahut pişmanlık üzere durumların bahtını azaltıyor. Oysa bu davranışların sonuçları gerçektir ve son derece önemli olabilir.”
Saldırgan iletiler gönderenleri sessize alın…
Zorbalık, saldırganlık ve taciz üzere durumlarla başa çıkmak için saldırgan iletileri okumamak ve incelenmesi gerektiği durumlarda diğer birinden yardım almanın ehemmiyetine işaret eden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, toplumsal linçten korunmak için alabilecekleri tedbirler hakkında da şunları söyledi:
“Kişisel bilgilerinizin, örneğin adresinizin paylaşılıp paylaşılmadığını denetim etmek değerlidir. Bunun için toplumsal medya araması yapmak gerekebilir. Saldırgan iletileri gönderenleri sessize almak ve engellemek, bildirimleri ve bildiri alımlarını kısıtlamak da yardımcı olabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
