Dizlerimiz bedenimizin en büyük eklemi olarak her adımda tüm tartımızı taşıyor. Merdivenlerden inip çıkmak, çömelmek, spor yapmak, hatta oturduğumuz yerden kalkmak bile dizlerimizin karmaşık bir ahenk içinde çalışmalarını gerektiriyor. Lakin, bu kadar faal bir eklem olan dizlerimiz tıpkı vakitte çokça yıpranmaya da maruz kalıyor. Vaktinde tedbir alınmazsa ağrı giderek kalıcı hale geliyor ve hareket kısıtlılığı yaşam kalitemizi düşürüyor. Acıbadem International Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Tuluhan Yunus Emre, bu nedenle geceleri uyandıran ağrı, şişlik ve hareket kısıtlanması üzere problemler geliştiğinde kesinlikle bir tabibe başvurmak gerektiğine dikkat çekerek, “Dizden gelen her ağrı bir ihtar niteliği taşır. Ağrıyı hafife almak, ‘geçer’ demek diz sıhhatini kalıcı biçimde tehdit eder. Zira, yıpranma başladığında süreç sessiz lakin ilerleyicidir” diyor.
Dizlerimizi yıpratan 7 kıymetli neden!
Vücudumuzun en büyük eklemi olan dizlerimiz yük taşıma ve hareket işlevleri açısından kritik bir değer taşıyor. Diz ekleminde menisküsler, bağlar ve eklem kapsülü değerli bir rol oynuyor. Bu sebeple, diz ekleminin başka eklemlerde olduğu üzere günlük aktivitelerimizi sürdürebilmesi için sağlıklı olması gerekiyor. Lakin kimi etkenler dizlerimizin yıpranmalarına neden olabiliyor. Fazla kilolar, aşırı fizikî aktivite, daima diz üzerinde iş yapma, sık sık diz çökme, kaslarda zayıflık, sert tabanda yapılan sporlar ve eşlik eden metabolik hastalıklar (diyabet, yüksek tansiyon, kan yağlarının yüksekliği) dizlerimizi yıpratan 7 değerli sebebi oluşturuyor. Bu faktörlerin birlikte görülmesi diz ömrünü kıymetli ölçüde kısaltıyor. Diz yıpranmasının en büyük sebebinin “fazla kilo” olduğunun altını çizen Prof. Dr. Tuluhan Yunus Emre, “Her fazla kilo dize binen yükü katlar. Vakitle kıkırdak yüzeyleri aşınır, ağrı ve hareket kısıtlılığı kaçınılmaz hale gelir” bilgisini veriyor.
Ağrı geceleri uykudan uyandırabiliyor
Dizlerde yıpranma süreci; dizin kıkırdak doku kaybı, aşınma, menisküs yırtıkları, dizde eğrilik ve halk ortasında kireçlenme olarak bilinen osteoartrit ve geceleri uyandıran ağrılara kadar gidebiliyor. Kireçlenmenin “paslanma” olarak düşünüldüğünü belirten Prof. Dr. Tuluhan Yunus Emre, “Gerçekte olan paslanma değil, eskimedir. Dizlerde yıpranma, diz eklemlerinin kıkırdak dokularının aşınması hatta kaybı; diz ağrısı, dizden ses gelmesi, çok aktivite sonrasında geceleri uyandıran ağrı, dizin ekseriyetle skoda bacak formunu alması, dizin iç kısımlarının ağrısı ve hareket kısıtlılığının 90 dereceden fazla olmasıyla kendini muhakkak etmektedir” diye konuşuyor.
“Kendiliğinden geçer” diyerek ihmal etmeyin!
Bazı belirtiler fark edildiğinde “kendiliğinden geçer” deyip ihmal etmemek, ortopedi tabibine danışmak gerekiyor, aksi halde sorun daha da ilerleyerek kalıcı hale gelebiliyor. Bu belirtiler “ağrı, hareket kısıtlılığı, merdivenleri inip çıkmada zorlanma, dizleri otururken bükülü tutmakta zahmet çekme, uçakta bacakları başka koltuk altına uzatma gereksinimi, hareket esnasında ağrılı ses gelmesi, namaz kılar konumda oturamama, geceleri uyandıran ağrı, biçim bozukluğu, dizde güvensizlik, takılma, kilitlenme ve şişlik” olarak sıralanıyor.
Alınabilecek birinci tedbir: İstirahat
Diz ağrısını geçirmek için uygulanacak yollar, altta yatan nedene ve ağrının şiddetine nazaran değişiklik gösteriyor. Kronik ya da önemli durumlarda profesyonel tedavi gerekmekle birlikte hafif rahatsızlıklarda doktorun teklifiyle meskende uygulanabilecek yollar yarar sağlayabiliyor. Bu formüllerin başında istirahat ve dizi zorlayan aktivitelerden kaçınmak yer alıyor. Günde birkaç defa 15-20 dakikalık buz kompresi ile diz takviyesi yahut bandaj kullanımı ağrıyı hafifletiyor. Diz ağrısı yaşayanlara kas dengesizliklerini düzeltmeye yönelik idman programları ve ortopedik tabanlıklar yahut uygun spor ayakkabılar tavsiye edilebiliyor. Ayrıyeten doktor önerisiyle steroid içermeyen antienflamatuar ilaçlar kullanılabiliyor.
En kıymetli tedavi yıpranmayı önlemek
Diz yıpranmalarında en tesirli tedavinin sürecin başlamadan önlenmesi olduğunu vurgulayan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Tuluhan Yunus Emre, “Erken teşhis, yanlışsız antrenman ve kilo denetimi diz sıhhatini müdafaanın temel adımlarını oluşturur. Bu tedbirler alınmadığında ağrı kalıcı hale gelir, hareket kısıtlanır ve ömür kalitesi düşer” kelamlarıyla ihtarda bulunuyor.
Diz protezlerinin ömrü uzun yıllar sürüyor
Dizlerde artrit, yani eklemlerde iltihap varsa yahut bir travmadan sonra güzelleşme sürecindeyse kasları güçlendirmek için fizik tedavi öneriliyor. Diz ağrısı olan birden fazla hastada ameliyata muhtaçlık duyulmuyor. Fakat, ağrı şiddetliyse ve başka tedaviler işe yaramadıysa, hasarlı bir bağ, kemik kırığı yahut şiddetli artrit varsa ameliyata başvurulabiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Tuluhan Yunus Emre, dizlerdeki ağrı ve öbür semptomların ayakta durma, yürüme ile öbür hareket etme yeteneğini büyük ölçüde etkilediği durumlarda diz protezi gerekebildiğini anlatarak, “Diz protezleri ömür kalitesinin artmasını sağlar. Diz artrozu olup protez gereksinimi olmasına karşın ameliyatı 5-10 yıl geciktirmek, ‘ne kadar geç olursa o kadar düzgün olacağını düşünmek’ yanlışsız bir yaklaşım değildir. Günümüzde son teknolojiler sayesinde diz protezleri uzun yıllar aşınmadan kullanılabilmektedir. Unutmayalım ki dizlerimize 60 yaşında iken 70 yaşından daha fazla gereksinimimiz olacaktır” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
